ปี่แก้วนางหงส์

นิสารอนิราศจนหลับไป นิราศกลับมาเห็นกระทงดอกปีบก็แปลกใจแต่เมื่อเห็นนิสานอนหลับอยู่ก็ยิ้มเข้าไปดึงผ้าห่มที่ตกคลุมให้ นิสาจึงตื่นยิ้มเจื่อนบอกว่ารอพี่นิราศจนเผลอหลับไปเมื่อไหร่ไม่รู้

นิราศบอกว่าคราวหน้าไม่ต้องรอตนหรอก นิสาไปหยิบกระทงดอกปีบอวดบอกว่าพี่ต้องชอบแน่ๆ ตนจึงหามาให้ชื่นใจ นิราศขอบใจแต่ทำให้เขายิ่งคิดถึงพิกุล นิสาบอกว่าตนดีใจที่เขาชอบ ถามว่าเพิ่งกลับจากโรงงานหรือ นิราศเออออว่าใช่

นิสาจะไปเตรียมอะไรมาให้รองท้อง นิราศขอบใจแต่ไม่ต้อง ตนจะเข้านอนเลย บอกให้นิสาไปนอนเสีย นิสาจะกลับห้อง เห็นกระทงดอกปีบยังอยู่ที่เดิม เธอผิดหวังพึมพำกับตัวเอง...

“พี่นิราศไม่ได้ชอบดอกปีบหรือเนี่ย”

ฝ่ายนิราศเมื่อเข้าห้องนอนแล้วหยิบดอกปีบในสมุดบันทึกมาดู สงสัยว่านิสารู้เรื่องดอกปีบได้ยังไง ในขณะที่ใจก็อดคิดถึงพิกุลไม่ได้

ส่วนที่บ้านสุพรรณบุรี เช้านี้เปรื่องมองสินธรกับอัปสรที่หายไปทั้งคืนถามว่าไหนล่ะจดหมายที่ไปหากัน สินธรบอกว่าไม่ทันเจออะไรสมุนกำนันก็ขึ้นเรือนมาเสียก่อน เปรื่องถามว่าแล้วรอดมือรอดตีนมันมาได้ยังไง

สินธรบอกว่าตนก็แปลกใจเหมือนกัน อัปสรมั่นใจว่าตนเห็นสุดยืนยิ้มให้แต่ไม่พูดแล้วขอตัวไปอาบน้ำ

เปรื่องถามสินธรว่าไปหาจดหมายอะไร

“ฉันจะไปหาใบกัลปนาที่บรรพบุรุษฉันทำให้วัดแต่แรก” เปรื่องถามว่าที่นั้นเขาไม่ได้ยกให้เป็นธรณีสงฆ์หรือ “ที่ผืนนั้นถูกเปลี่ยนให้เป็นที่ธรณีสงฆ์แบบไม่ชอบ แล้วพอเปลี่ยนเป็นธรณีสงฆ์ได้ไม่กี่วัน กำนันก็มาขอเป็นคนดูแลผลประโยชน์แทนวัดแลกกับศาลาการเปรียญหลังใหม่”

“แต่ท่านเจ้าอาวาสไม่เต็มใจ กำนันกล่อมอย่างไรท่านก็ไม่ยอม ไม่กี่วันจากนั้นท่านก็มรณภาพ”

ฟังเปรื่องแล้วสินธรเข้าใจที่มาที่ไปของที่ดินผืนนี้ทันที

วันนี้นิราศไปบ้านจางวางแต่เช้า เจอกำนันพงษ์ออกมาขวางขู่ว่าถ้าก้าวขึ้นมาอีกก้าวเดียวโดนซัดลงไปกองแน่ แต่นิราศประจันหน้าจ้องกำนันอย่างไม่สะทกสะท้าน บอกว่าตนมาหาเจ้าของเรือนไม่ได้อยากมีเรื่อง

กำนันบอกว่าตนนี่แหละเจ้าของเรือนมีชื่อในโฉนด หากหาว่าตนโกงจะแจ้งความเอาผิดอีกข้อหนึ่ง

นิราศตัดบทว่างั้นเราเจอกันที่ศาลเลย ตนนี่แหละจะเอากำนันเข้าคุกเอง กำนันแสยะยิ้มบอกลูกน้องให้สั่งสอน ถ้ามันไม่มากราบตีนขอขมาตนก็อย่าได้มีชีวิตกลับไปเลย

นิราศถูกลูกน้องกำนันรุมเล่นงานแล้วลากไปให้กราบตีนกำนัน นิราศไม่ยอมกราบ ก้านจิกผมจะเอามีดเชือดคอ แต่ที่มุมหนึ่งจางวางพ่วง เพียร สุดและอ่ำมองอย่างเจ็บแค้นหันมองพิกุลดูท่าที แต่พิกุลกลับเฉยไม่ออกไปช่วย นิราศจ้องหน้ากำนันพูดอย่างไม่สะทกสะท้านกับมีดที่จ่อคออยู่ว่า

“ถ้าผมไม่ได้ตายดี กำนันก็อย่าคิดว่าจะได้อยู่ดีมีสุข เจ้าของเรือนหลังนี้ต้องได้เรือนของเขากลับคืนไปอย่างถูกต้องตามกฎหมาย”