เพิ่งมีการฉลองครบรอบ 20 ปีการลงประชามติแยกจังหวัดติมอร์ตะวันออกจากสาธารณรัฐอินโดนีเซีย ที่มีการลงประชามติเมื่อ พ.ศ.2542 และติมอร์ตะวันออกได้แยกตัวออกเป็นเอกราชชาติใหม่เมื่อ พ.ศ.2545ผมเคยตามงานของขบวนการต่อสู้เพื่อเอกราชจากอินโดนีเซีย2 ขบวนการ คือ 1.แนวร่วมปฏิวัติแห่งติมอร์ตะวันออกอิสระ หรือเรียกกันสั้นๆว่า “เฟรติลิน” ซึ่งเป็นขบวนการต่อสู้เพื่อเอกราชของติมอร์ตะวันออกให้พ้นจากการปกครองของโปรตุเกสและจากการยึดครองของอินโดนีเซีย ระหว่าง พ.ศ.2518-2542และ 2.ขบวนการต่อต้านการปกครองของอินโดนีเซียในดินแดนด้านตะวันตกของเกาะนิวกินี ที่เรียกว่าจังหวัดอีเรียนจายา ที่ชาวพื้นเมืองเรียกว่าปาปัวตะวันตก ขบวนการชื่อภาษาอังกฤษว่า Free Papua Movement แต่คนพื้นเมืองเรียกขบวนการนี้ว่า Organisasi Papua Merdeka หรือ OPMการศึกษาการทำงานงานอย่างละเอียดของ 2 ขบวนการ ทำให้มองเห็นเส้นทางเอกราชที่ผู้คนทางแถบนี้ต่อสู้เพื่อเป็นเอกราชจากอินโดนีเซีย ปัจจุบันอินโดนีเซียมี 34 จังหวัด จังหวัดใหญ่ที่สุดคือปาปัว ที่มีพื้นที่ 3.19 แสนตารางกิโลเมตร ใหญ่มากกว่าครึ่งหนึ่งของแผ่นดินไทย แต่มีประชากรแค่ 3 ล้าน นอกจากนั้น ยังมีจังหวัดปาปัวตะวันตกที่มีพื้นที่ 9.7 หมื่นตารางกิโลเมตร และมีประชากรเกือบล้านคนขณะที่กำลังปั่นคอลัมน์เปิดฟ้าส่องโลกรับใช้ผู้อ่านท่านที่เคารพ มีการประท้วงใหญ่มากในปาปัวตะวันตก ในห้วงช่วง 50 ปีไม่เคยมีการประท้วงครั้งใดจะใหญ่เท่าครั้งนี้ และเป็นครั้งแรกที่การประท้วงลามปามไปมากกว่า 30 เมืองผมเริ่มสังหรณ์ว่า การประท้วงครั้งนี้อาจจะทำให้ปาปัวตะวันตกกลายเป็นประเทศเอกราชชาติใหม่ เหมือนการที่ประชาคมนานาชาติกดดันรัฐบาลอินโดนีเซียสมัยที่นายฮาบีบีเป็นประธานาธิบดี จนนำไปสู่การลงประชามติเพื่อตัดสินอนาคตของติมอร์ตะวันออกเมื่อ 30 สิงหาคม 2542 และประชาชนร้อยละ 78.5 ต้องการเอกราช ไม่ยอมเป็นจังหวัดอิสระของอินโดนีเซียคนปาปัวตะวันตกเป็นกลุ่มชาติพันธุ์เดียวกับคนปาปัวตะวันออก ส่วนใหญ่เป็นเผ่าพันธุ์และวัฒนธรรมเมลานีเซียของเขตแปซิฟิก นอกนั้นก็ยังเป็นเผ่าพันธุ์อื่น เช่น เนกริโต ปาปัว และมีคนยุโรปจำนวนไม่น้อยซึ่งพวกนี้เข้ามาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 16 ภาษาในปาปัวตะวันตกใช้กันทั้งภาษาอินโดนีเซียและภาษาถิ่นอีกมากกว่า 250 ภาษาอินโดนีเซียหวงปาปัวมากกว่าติมอร์ตะวันออก เพราะปาปัวมีทรัพยากรธรรมชาติสูงมาก ป่าไม้ที่นี่อุดมสมบูรณ์ คนอินโดนีเซียเข้าไปตัดไม้ซุงและทำโรงเลื่อย คนพื้นเมืองมองตาปริบๆ เห็นทรัพยากรป่าไม้ของตัวเองถูกทำลายลงไปทุกวัน พวกผลผลิตทางการเกษตรก็มีบานเบอะเยอะแยะ โกโก้ ลูกจันทน์เทศ เนื้อมะพร้าวแห้ง ที่สุดของที่สุดก็คือ มีทองคำ ทองแดง น้ำมัน ฯลฯดินแดนทางแถบนี้เคยเป็นของเนเธอร์แลนด์มาก่อน ต่อมาเป็นของอังกฤษและเยอรมนี ท่านใดที่ชอบอ่านนิยายสมัยก่อนก็อาจจะเคยได้ยินชื่อดินแดนนิวกินีของเยอรมนี นิวกินีของอังกฤษ ตอนหลังนิวกินีของอังกฤษเปลี่ยนมาอยู่ในการปกครองของออสเตรเลีย ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นของญี่ปุ่น เมื่อพ้นจากสงครามโลกครั้งที่ 2 แล้ว เนเธอร์แลนด์ก็มาปกครองต่อตอนที่จะมอบเอกราชให้เมื่อ พ.ศ.2493 เนเธอร์แลนด์ตั้งใจมอบแยกกัน คือประเทศหนึ่งชื่ออินโดนีเซีย และอีกประเทศหนึ่งชื่อนิวกินีตะวันตกคนที่ตะโกนก้องร้องว่าไม่ยอมก็คือซูการ์โน ประธานาธิบดีคนแรกของอินโดนีเซีย นายซูการ์โนบอกว่าดินแดนที่เนเธอร์แลนด์ปกครองในภูมิภาคนี้เป็นของอินโดนีเซีย รวมทั้งนิวกินีตะวันตกด้วย อินโดนีเซียจึงไม่สามารถให้นิวกินีตะวันตกเป็นเอกราชชาติใหม่ได้พ.ศ.2504 ซูการ์โนจึงสร้างแผนปฏิบัติการที่เรียกว่า “ยุทธการตรีโกรา” ให้กองทัพอินโดนีเซียเข้าไปยึดนิวกินี และเปลี่ยนชื่อดินแดนนี้เป็นอีเรียนบารัต สหรัฐฯและประเทศอื่นๆพยายามเข้ามาไกล่เกลี่ย รัฐบาลเนเธอร์แลนด์จึงเจรจาลับๆกับอินโดนีเซีย จนสิงหาคม พ.ศ. 2505 จึงมีข้อตกลงที่นิวยอร์กให้เนเธอร์แลนด์ถ่ายโอนอำนาจอธิปไตยของนิวกินีตะวันตกให้แก่สหประชาชาติ เพื่อตั้ง UNTEA หรือองค์การบริหารชั่วคราวแห่งสหประชาชาติมาดูแลแทนเรื่องที่ยุ่งในทุกวันนี้มีที่มาเป็นยังไง พรุ่งนี้มาตามกันต่อครับ.นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.com
