หนังสือเล่มสวยรูปแบบคุ้นๆตา “ภาษาสรรวรรณศัพท์” ชื่อผู้เขียน ปรัชญา ปานเกตุ (สถาพรบุ๊คส์ ก.ย.2566) มาถึงมือ ผมยกมือกราบดินกราบฟ้า ท่านมาเมื่อถูกเร่งรัดยามขัดสนพอดีข้อแรก ที่ท่านผู้อ่านจะได้แน่ๆ จากหนังสืออาจารย์ปรัชญา คือความรู้ลึก รู้แจ้งจากเรื่องที่เกี่ยวกับศัพท์สรร ข้อต่อมา ก็คือความสะใจ“เหยียบ” หนึ่งหมายถึงวางเท้ากดลงไปบนสิ่งใดสิ่งหนึ่ง วรรณคดีใช้ว่า “ชำนรร” หรือ “ชำนัน” ดังตัวอย่าง จากโคลงนิราศนครสวรรค์ชั้นสิงหโสภาคยชั้น ฉานคลี สิงหชำนันนนทรี เถ่อหน้าพิศ เพียงพ่างโกษี สุรโลก สมสมภารล้นหน้า เลิศล้ำสากล“เหยียบย่าง” หมายถึงก้าวเท้าเข้าไป เข้าไปสู่ ตัวอย่าง บทละครนอกเรื่องสังข์ทองฟากลั่นเกรียบเกรียบเหยียบย่าง มืดไม่เห็นทางถลำล่องสิงหไกรภพ มีตัวอย่าง ใช้ “ย่างเหยียบ”...ค่อยย่างเหยียบเลียบเดินเนินพนม ปลงอารมณ์ร่ำภาวนาไปเหยียบย่างเข้าไป มักใช้ในความปฏิเสธ เรียก “ย่างกราย” เช่น เขาไม่ได้ย่างกรายมาเลย“เหยียบย่ำ” หมายถึงบุกลุย ฝ่าเข้าไป กรุงเทพคำฉันท์ มีตัวอย่างหนึ่งได้ไปรอนศึก พะม่าฮึกมุห์เหิมกราย เหยียบย่ำล้ำแดนภาย ณ ขอบขัณฑมลฑล“ย่ำเหยียบ” ก็ว่า ตัวอย่างจากกุมารคำฉันท์ ย่ำเหยียบประสบศิขรแขง แลตะแบงตะบึงเดิน ก้าวพลาดผงาดพิมุขเมิน ก็ล้มคว่ำคะมำดินโดยปริยาย หมายถึงดูถูกดูหมิ่น ตัวอย่างจากสามกรุง...ครั้งนี้อิ่มอก เวียงจันทน์ต่ำตก ตัวสั่นงันงก ระหกระเหิน จักไปช่วยซ้ำ เหยียบย่ำให้เพลิน ใครเลยเฉยเมิน เมื่อได้ท่วงทีเรียกในใบอนุญาตให้จับจองที่ดินว่างเปล่า ว่า “ใบเหยียบย่ำ”“เหยียบยัน” หมายถึงเหยียบต้านไว้ เหยียบต้นไม้ ในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ รัชกาลที่ 2 มีตัวอย่างสองเท้าเหยียบยันดินดอน บ่าแบกกาสรตัวใหญ่“ยันเหยียบ” ก็ว่า ตัวอย่าง บทละครเรื่องรามเกียรติ์ รัชกาลที่ 2...สี่กระบี่มีกำลังไม่ยั้งหยุด ทยานยุดยันเหยียบยักษา“เหยียบยืน” หมายถึงเหยียบแล้วตั้งตัวให้ตรงขึ้นไป ตัวอย่างจากไวพจน์ประพันธ์...หินเป็นรูปแร้ง เล่ห์ทำ เหยียบยืนประจำ ที่ยอดภูเขาเงางามอาการที่เดินหรือเหยียบไม่ถนัด ไม่แข็งแรง เรียก “ย่องแย่ง” ตัวอย่าง นิราศหนองคาย...คนเดินเท้าอ่อนล้าระอาแรง บ้างย่องแย่งเท้าพุประทุพองเรียกเงินค่าธรรมเนียมท่องเที่ยวที่เรียกเก็บจากชาวต่างชาติเมื่อเดินทางเข้าสู่ประเทศว่า “ค่าเหยียบแผ่นดิน”เหยียบชั้นฉันเพล ประชดพระภิกษุที่ไม่มุ่งมั่นศึกษาพระธรรมวินัย รอแต่เวลาฉันเพลสำนวน “เหยียบเต่าเต็มตีน” หรือ “เหยียบเต่าสองตีน” หมายถึงจับให้มั่น ตัดสินใจให้แน่วแน่...เต่าบางตัวที่ถูกเหยียบจะเกิดอาการ “คุดทะราดเหยียบกรวด” ชื่อเพลงไทยอัตรา 2 ชั้น ในการเทศน์มหาชาติกัณฑ์ชูชกแต่อาการคุดทะราดเหยียบกรวด ซ้ำให้สถานการณ์ย่ำแย่ลง จึงต้องเปลี่ยนเป็นสำนวน “เหยียบเรือสองแคม”ประกาศเอาเป็นเอาตาย...กันไม่ทันขาดปาก อ้าว! เดินเข้าไปกอดรัดฟัดเหวี่ยงนับพี่นับน้องกันเสียแล้ว แล้ว “เกียรติตำรวจของไทย เกียรติวินัยกล้าหาญมั่นคง...มันไปอยู่ที่ไหนกันเล่าเว้ย!”กิเลน ประลองเชิงคลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม
