ในหนังสือ “เก็บตกกรุงสยาม” (สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ.2545) เอนก นาวิกมูล ค้นนิทานเรื่อง “ได้ทีขี่แพะไล่” สำนวนของอาจารย์เจือ สตะเวทิน ที่เด็ก ป.1 รุ่นผมเรียน และนิทานเรื่องกระต่ายขี่แพะไล่เสือของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ที่คนรุ่นพ่อผมเรียน...มาให้เลือกอ่านที่จริงเป็นเรื่องเดียวกัน ผมชอบสำนวน กระต่ายขี่แพะไล่เสือ ที่คุณเอนกว่า เป็นฉบับยาว เก็บความมาจากแบบเรียนเร็วมากกว่ากระต่ายตัวหนึ่งเสียขาเดินไม่ได้ นอนอยู่ใต้ต้นไม้แห่งหนึ่งแพะตัวหนึ่งเสียตา เดินมาเที่ยวหากินเกิดพลัดหลงกับเพื่อน เข้าไปอยู่ใกล้เจ้ากระต่าย กระต่ายกลัว จะหนีก็หนีไม่ได้ แต่ เห็นแพะเสียตา เลยดีใจหายกลัว ทำดุขู่ไปว่านั่นใคร จะมาหา ที่ตายหรือแพะกลัว อ้อนวอนว่า อย่าฆ่าข้าเลย ขอยอมเป็นข้าให้กระต่ายใช้ กระต่ายดีใจ ให้แพะมาใกล้ แล้วขึ้นขี่หลังแพะเข้าไปในป่ามีแม่ช้างตัวหนึ่งหากินอยู่ ปะเสือ เสือจะกิน แม่ช้างขอไป ปะเพื่อนฝูง เพื่อสั่งเสียเสียก่อน แล้วจากนั้นจะย้อนมาให้เสือกิน นางช้างมาพบกระต่ายขี่แพะ ก็เล่าเรื่องให้ฟัง กระต่ายว่าจะช่วย ให้พ้นความตายได้กระต่ายให้ช้างนอนลงที่ใกล้เสืออยู่ แล้วตัวเองทำท่ากินช้าง พอเสือมาจะกินช้างตามนัดหมาย แลเห็นกระต่ายกำลังกินช้างอยู่ก่อน ก็เกิดนึกกลัว ไม่กล้าเข้ามากินกระต่ายเห็นเสือกลัว เลย “ได้ทีก็ขี่แพะไล่” เสือวิ่งหนี จนสิ้นแรง ลงนอนที่ใต้โคนต้นไม้ฝ่ายเจ้าลิงตัวหนึ่ง อยู่บนต้นไม้ เห็นเสือนอนข้างล่าง ก็ทิ้งกิ่งไม้ลงมา เสือเล่าความให้ฟัง ลิงอยากเห็นกระต่าย ก็ชวนเสือไปดูอีกเสือไม่ไว้ใจ กลัวไปปะกระต่ายเข้า ลิงจะหนีเอาตัวรอด ขึ้นต้นไม้เสีย เลยเอาหางผูกกันไว้แน่น แล้วก็ให้ลิงขึ้นขี่หลัง ของตนไปพอทั้งสองไปปะกระต่ายขี่แพะ กระต่ายเห็นลิงขี่หลังเสือมา หมายว่าเสือไปให้ลิงมาสู้ จึงตีแพะให้วิ่งไล่เสือเห็นก็กลัว พาลิงหนี ลิงอยู่บนหลังเสือ ตัวไประกิ่งไม้เข้า ก็กลิ้งตกลงมา หางพันกัน จะขึ้นต้นไม้ก็ไม่ได้นิทานก็จบลง ตรงที่ว่า “เสือพาลิง ถูคร่าจนลิงตาย”นิทานเรื่องที่อาจารย์เจือ สตะเวทิน แต่ง ชนะการประกวด ให้เด็กรุ่นปี 2495 เรียน เข้าใจว่าได้เค้ามาจากเรื่องที่สมเด็จ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงนิพนธ์เป็นหนังสือแบบเรียนเร็ว พิมพ์เมื่อ พ.ศ.2430เอนก นาวิกมูล ไม่แน่ใจ สมเด็จกรมพระยาดำรงฯทรงนิพนธ์ ขึ้นเอง หรือได้เค้ามาจากนิทานเก่า ที่เก่ายิ่งไปกว่านั้นผมเอานิทานเรื่องกระต่ายขี่แพะไล่เสือ...มาให้อ่าน ตั้งใจ จะให้เป็นอุทาหรณ์สำหรับคนที่ไปเลือกตั้ง...ขึ้นชื่อว่าคนก็ต้องฉลาดกว่าสัตว์ในนิทานกระต่ายตาบอดขี่แพะไล่เสือให้หนีก็ได้ จะเล่าให้ เสือจะกินช้าง แล้วช้างขอผลัดไปร่ำลาลูกผัวก็ได้ หรือกระทั่ง จะเล่าให้เสือกับลิงคุยกันดีเสือยอมให้ลิงขี่หลัง...ไปถูกกระต่ายขี่แพะไล่หนีอีกที ก็ยังได้อีกพวกสัตว์มันโง่ หลอกอะไรก็เชื่อไปหมดส่วนคนนั้น แม้เจอคนที่ฉลาดกว่า สารพัดจะคุยว่าเก่งว่าดี... จะเข้าไปทำอย่างนั้นอย่างนี้ คนด้วยกันฟังหูไว้หูก็เพราะเราเผลอเชื่อคนพวกที่ชอบคุยแบบนี้ หริือไม่ใช่ บ้านเมืองเราจึงยักแย่ยักยัน ไปไม่ทันบ้านเมืองที่ศิวิไลซ์เขาสักทีคิดให้ดีๆก่อนกาบัตรเลือกตั้ง...แต่ผมก็คิดไว้เหมือนกันล่ะครับ ครั้งนี้คนเก่งจริงๆคนดีจริงๆ น่าจะมีอย่างน้อยก็สักคน.กิเลน ประลองเชิง
