ชาวไทลื้อ...เป็นชนเผ่าที่มีชื่อปรากฏในประวัติศาสตร์ของเมืองล้านนามาตั้งแต่โบราณ มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่สิบสองปันนา ทางตอนใต้ของประเทศจีนต่อมาได้อพยพลงใต้กระจัดกระจายไปหลายประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เนื่องมาจากสาเหตุหลายประการ แต่มีชาวไทลื้อบางส่วนมาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่เมืองน่าน ก่อนที่บางครอบครัวจะย้ายถิ่นฐานมาตั้งหลักอยู่ที่ อ.เชียงคำ จ.พะเยา ในปัจจุบันเมื่อชุมชนขยายตัวใหญ่ขึ้น ก็มีบางคนอพยพไปอยู่พื้นที่ อ.เทิง จ.เชียงราย ก่อตั้งเป็นชุมชนเล็กๆ เมื่อปี 2460 ตั้งชื่อว่า “บ้านทุ่งเต่าไห้” หรือ “บ้านทุ่งเตาไห” โดยตั้งชื่อจากท้องทุ่งขนาดใหญ่ที่ขนาดเต่าเห็นยังร้องไห้ แต่ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น “บ้านทุ่งขันไชย” โดยยึดอาชีพทำไร่ทำนาบ้านทุ่งขันไชย หมู่ 7 ต.เวียง อ.เทิง จ.เชียงราย ปัจจุบันเป็นพื้นที่เลี้ยงกุ้งก้ามกรามแหล่งใหญ่ของจังหวัดเชียงราย สร้างชื่อเสียงโด่งดังเป็นที่รู้จักถึงแม้ความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิประเทศ ทำให้บริบทของชุมชนเปลี่ยนไปตามกระแสสังคม แต่สิ่งที่ชาวบ้านยังยึดถือปฏิบัติก็คือประเพณีของชาวไทลื้อตามพื้นเพเดิมของตนเองทุกๆสิ้นปีจะมีประเพณีเลี้ยงดงชาวบ้าน เป็นการบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านเคารพบูชา จัดขึ้นในป่าสาธารณะหน้าวัดอุทธราราม ซึ่งเป็นวัดประจำหมู่บ้านปีใหม่ที่ผ่านมามีการจัดงานพิเศษกว่าทุกๆปี เพราะมีการสร้างศาลเจ้าปู่แสนคำขึ้นมาเป็นที่เคารพบูชาตามความฝันของผู้เฒ่าในหมู่บ้าน ที่ฝันว่ามีชายหนุ่มรูปร่างหน้าตาดีมาหา และบอกว่าชื่อ “แสนคำ” เป็นผู้ปกปักรักษาพื้นที่แห่งนี้มาตั้งแต่ครั้งอดีตชาวบ้านจึงว่าจ้างช่างวาดรูปเหมือนเจ้าปู่แสนคำตามคำบอกเล่าของผู้ที่ฝัน และนำไปเก็บไว้ที่ศาลเจ้าปู่ พร้อมจัดพิธีบวงสรวงเพื่อเป็นสิริมงคลกับชีวิต จัดพิธีเลี้ยงเทวดาบ้านตามความเชื่อของชาวไทลื้อขึ้นเป็นครั้งแรกในกิจกรรมมีขบวนแห่รูปเจ้าปู่แสนคำ มีเครื่องเซ่นไหว้ และการขับร้องเพลงบทขับลื้อ จากนั้นชาวบ้านที่แต่งตัวด้วยชุดลื้อก็จะพากันเดินจากกลางหมู่บ้านไปถึงหอเจ้าปู่ เป็นระยะทางประมาณ 500 เมตรก่อนจะไปประกอบพิธีตามแบบวิถีดั้งเดิม หลังเสร็จสิ้นพิธีบวงสรวงก็จะนำเอาอาหารที่ผ่านพิธีบวงสรวงมาแจกจ่ายแบ่งปันกันกิน.วิโรจน์ วงศ์ใหญ่
