คำกล่าวไม่มีสัจจะในหมู่โจร ใช้ไม่ได้กับรุ่ง ดอนทราย และดำ หัวแพร สองหัวหน้าชุมโจรดอนทราย อำเภอทะเลน้อย จังหวัดพัทลุง ซึ่งถูกทางการปราบราบคาบระหว่างปี 2462–2463 (ศิลปวัฒนธรรม ฉบับเดือน พ.ย.2530)อาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว เขียนไว้ในศิลปวัฒนธรรม ฉบับเดือน พ.ย.2530 ว่า เมื่อรุ่ง ดอนทราย ประกาศตัวเป็นหัวหน้า ก็ทำปืนปลอกเงิน เป็นอาวุธประจำตัว จะสั่งการใดๆ หากสั่งด้วยตัวไม่ได้ ก็จะมอบปืนให้ไปแทนเรื่องเล่ารู้กันแพร่หลาย นำ หนองฟ้าผ่า ลักควายคนนครศรีธรรมราช ที่เคยให้ข้าวให้น้ำ ดำ หัวแพร เอาปืนปลอกเงินให้ลูกน้องไป นำ หนองฟ้าผ่า ก็คืนควายให้ชุมโจรดอนทราย ยังมีสัญลักษณ์แสดงความเป็นพวกเดียวกัน คือการแบกพร้าลืมงอ เอาส่วนงอของคอพร้าวคร่อมบ่า ดึงด้ามพร้าเข้าแนบตัว จนตัวพร้าขึ้นบังหูไม่มีชาวบ้านกล้าแบกพร้าบังหู เพราะกลัวทั้งโจรจะเล่นงาน กลัวทั้งตำรวจจะจับกติกาชุมโจรดอนทราย ห้ามชาวบ้านติดต่อกับเจ้าหน้าที่ ไม่ว่าจะเป็นทางใด เกิดเหตุร้ายอะไร โจรดอนทรายจะให้ความคุ้มครองแทน มีเรื่องเล่า นายแคง บ้านจันนา ต่อนกเขาจะเอาไปให้จ่าแช่มโจรรู้ข่าวตามไปทันที่ศาลาบ้านท่าพลับ จับเอาตะปูตอกฝ่ามือไว้กับเสาศาลาในความกลัวโจร ก็ยังมีความอุ่นใจ จากคำสั่งเด็ดขาดของรุ่ง ดอนทราย สามข้อ1. เมื่อไปปล้นบ้านใด หากเจ้าทรัพย์ไม่ต่อสู้ ห้ามทำร้าย และหากต้องทำร้าย ให้ยกเว้นผู้หญิงและเด็ก2. ห้ามเอาทรัพย์สินเครื่องใช้ติดตัว ให้เอาเฉพาะของเก็บเท่านั้น3. เคยไปพักพิง หลบแดดหลบฝนที่บ้านใด จะให้ความคุ้มครองบ้านนั้น ใครจะรังแกไม่ได้เรื่องเล่าพิสูจน์สัจจะโจร วันหนึ่ง รุ่ง ดอนทราย นำพวกไปปล้นที่กะปาง เขตเมืองตรัง กำนันคลิ้ง ญาติสนิท รุ่ง ดอนทรายส่งข่าว ขุนสถลสถานพิทักษ์ นายอำเภอทะเลน้อย จัดตำรวจไปดักซุ่มที่ทางแคบ ช่องอ้ายหมีรุ่ง ดอนทราย เข้าไปใกล้...มีค้างคาวบินมาชนหน้า ทั้งได้กลิ่นบุหรี่ซิกาแร็ตเข้าจมูก ปลุกสัญชาตญาณโจร รุ่ง ดอนทราย หันกลับ รอดการดักซุ่มครั้งนั้นเมื่อสืบรู้กำนันคลิ้งเป็นสาย รุ่ง ดอนทราย นำพวกไปฆ่ากำนันคลิ้งตาย น้องชายชื่อ นายซ้ำ หนีไปอยู่กับตำรวจที่โรงพักทะเลน้อย นางหนูขีด ลูกสาวกำนันคลิ้ง รุ่ง ดอนทราย ละเว้นชีวิตให้ ตามสัจจะไม่ฆ่าเด็กและผู้หญิงไม่นาน รุ่ง ดอนทราย ป่วยเป็นฝีบัวคว่ำบัวหงาย อาการหนัก รู้ตัวว่าจะต้องตาย ก็สั่งลูกน้องให้หามตัวเองกลับไปตายที่บ้านดอนทราย นางหนูขีดรู้เรื่องก็รีบไปบอกนายซ้ำ ผู้เป็นอา ที่โรงพักทะเลน้อยนายอำเภอก็นำเจ้าหน้าที่ไปล้อมบ้าน รุ่ง ดอนทราย ถูกยิงตายคาบ้านดำ หัวแพร รับงานต่อจากรุ่ง ดอนทราย ยกพวกไปฆ่าคนที่เป็นสายตำรวจ ตายไปหนึ่งคน นายซ้ำ น้องชายกำนัน อยู่โรงพักยังรอดส่วนนางหนูขีดนั้น ดำ หัวแพร ยึดสัจจะ ไม่ฆ่าผู้หญิง จึงไม่มีชื่ออยู่ในบัญชีแค้นฉากสุดท้าย ดำ หัวแพร ยิงสู้ตำรวจ จะเอาพร้าลืมงอเชือดคอตำรวจ ถูกยิงสวนด้วยกระสุนนัดสุดท้าย หนีไปผูกคอตาย ต่อมามีรูปปั้นคนที่เขาซังกั้ง มีคนไม่เชื่อ แต่หลายคนเชื่อเป็นอนุสาวรีย์ ดำ หัวแพรบอกนัย แม้เป็นโจร ก็เป็นโจรมีสัจจะคนปักษ์ใต้สมัยที่ขอลูกสาวใครได้ ต้องรำโนราเป็น ต้องลักควายเป็น ต้องมีสัจจะจริงจัง มาถึงสมัยนี้จืดจางลงไปมากในเกมการเมืองแตกเป็นสองพรรค นักการเมืองพัทลุงพูดคำไหน ยังเป็นคำนั้น แต่นักการเมืองหลายจังหวัด พูดอะไรทำท่าจะเชื่อไม่ได้เรื่องสัจจะ ทำท่าจะสงวนไว้ใช้กันในหมูโจร เสียแล้วล่ะกระมัง.กิเลน ประลองเชิง
