หนังสือนายแพทย์ชิวาโก (บอริส ปาสเตอร์แน็ก เขียน อาษา ขอจิตต์เมตต์ แปล สำนักพิมพ์แสงดาว พิมพ์ครั้งที่ 6 พ.ศ.2567) ปกสีส้ม เล่มหนา เนื้อหารวมๆ แล้วพันหน้าคุณจรัญ หอมเทียนทอง ฝากมาชุดใหญ่ กลางงานสัปดาห์หนังสือ ผมสารภาพ อ่านแล้วเจอเรื่องซึ้งๆ ถึงกับอึ้ง ไม่รู้ว่าจะเอาแง่มุมไหนมาเขียนราวๆ พ.ศ.2509 ผมดูหนัง ดร.ชิวาโก ที่โอมาร์ ชารีฟ เล่น เข้าถึงเนื้อหาในบรรยากาศการต่อสู้ระหว่างพวกบอลเชวิกกับพวกเจ้า เลือกจำสองตอนตอนแรก เสียงปืนจากการยิงกัน เศรษฐีเจ้าของคฤหาสน์บ่น “เมื่อไหร่ไอ้สองพวกนี้มันจะเลิกรบกัน”กับตอนบอลเชวิกชนะ ทุกตารางนิ้วในคฤหาสน์ที่ ดร.ชิวาโกเคยอยู่ ก็ถูกคนชนบทบุกเข้ามาจัดสรร เพื่อความเท่าเทียมตอนดูหนัง คอมมิวนิสต์หน้าตาเป็นยังไง ยังนึกไม่ค่อยออกเลยชื่อเลนิน ได้ยินบ้าง สตาลิน ได้ยินตามมา วิชาของคาร์ล มาร์กซ์ ดูจะเพิ่งระบาดไปถึงเมืองจีนรสอารมณ์แรกผมได้จากการอ่านบทกล่าวนำ เขียนเมื่อ พ.ศ. 2533 โดยสัญชัย สุวังบุตร มหาวิทยาลัยศิลปากร ผมเพิ่งรู้ชีวิต ดร.ชิวาโก ที่แท้จำลองมาจากชีวิตของบอริส ปาสเตอร์แน็ก ผู้เขียนชาวรัสเซียเมื่อนิยายของเขาตีพิมพ์แพร่หลายในต่างประเทศ คนรัสเซียได้อ่านกันในตลาดมืด ด้วยเหตุผล เนื้อหาของเรื่องเบี่ยงเบนจากวรรณกรรมของพรรค และต่อต้านการปฏิวัติเดือนตุลาคมหนังสือ ดร.ชิวาโก กลายเป็นนิยายการเมืองที่สร้างความสั่นสะเทือนต่อสายสัมพันธ์ระหว่างสหภาพโซเวียตกับประเทศตะวันตกจนถึงการประกาศให้รางวัลโนเบลให้ปาสเตอร์แน็ก เมื่อตุลาคม ค.ศ.1958 เรื่องราวของหนังสือก็ไม่อาจปิดบังสาธารณชนชาวรัสเซียได้อีก ปาสเตอร์แน็กกลายเป็นผู้ทรยศต่อแผ่นดินบ้านเกิด และอุดมการณ์สังคมนิยมตัวเขาถูกข่มขู่คุกคาม คู่ชีวิตถูกจับเร้าระทึกชีวิตคนเขียน ดร.ชิวาโก ในภาคเกริ่นนำ ก่อนเข้าเนื้อหานวนิยาย แล้วผมก็มาสะดุด...เล่าเรื่องก่อนจะมาเป็นนายแพทย์ชิวาโก เล่มภาษาไทย ที่คุณนเร ขอจิตต์เมตต์ ลูกชายของอาษา ขอจิตต์เมตต์ เขียนไว้ท้ายเล่มตอนพิมพ์หนังสือนายแพทย์ชิวาโก ครั้งแรก พ.ศ.2502 คุณนเรอายุเพิ่ง 14 เล่าว่า อยู่ในยุคจอมพลสฤษดิ์ พ่อบอก เรื่องราวในหนังสือ พูดถึงพรรคบอลเชวิก และลัทธิมาร์กซ์ และความล้มเหลวอดอยากแห้งแล้งของรัสเซียแต่พ่อ (คุณอาษา) ก็ไม่กล้าทุ่มสุดตัว พิมพ์ครึ่งเล่มจากต้นฉบับภาษาอังกฤษ คำคอมมิวนิสต์แทบไม่มีข้อเขียนคุณนเร...นี่เอง ที่ฟื้นความจำผม นิยายแปลดีๆ ที่ผมมี รักระหว่างรบ เฒ่าทะเล เฮมิงเวย์เขียน รวมเรื่องสั้น 9 เล่มของกีร์ เดอโมปาสซังต์ ไข่มุกมหาภัย ของจอห์น สไตน์เบ็ก คุณอาษา ขอจิตต์เมตต์ แปลทั้งนั้นและเรื่องที่อยากสื่อสารถึงคุณนเร หนังสือ ชุดวิธีชนะมิตร และจูงใจคน ของเดล คาร์เนกี ที่คุณอาษาแปล...เป็นหนังสือที่มีอิทธิพลพลิกวิถีชีวิตผู้อ่านคนหนึ่ง คือผมใช้เป็นอาวุธทางปัญญา ผ่านปัญหาใหญ่น้อยมาได้ถึงวันนี้ชีวิตนักแปล นักเขียน นักหนังสือพิมพ์ โดยทั่วไปไม่ร่ำรวยเงินทอง แต่อยู่กันมาได้ ด้วยความภูมิใจในวันที่รู้ว่า งานแปล งานเขียนนั้น มีส่วนสร้างสรรค์ชีวิตผู้อ่าน ให้ก้าวหน้าสง่างามไปมากมายสักเท่าใดในฐานะคุณนเรเป็นทายาท ผมขอสื่อความคารวะไปถึง คุณอาษา ผู้แปลหนังสือดีๆ สร้างพื้นฐานการอ่านการเขียนให้ผมมาเนิ่นนาน ด้วยความศรัทธาเต็มหัวใจ.กิเลน ประลองเชิงคลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม
