หนังสือธรรมที่แปลเป็นภาษาอังกฤษ แจกเป็นธรรมทาน ในวาระการประกาศสดุดี สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต) เป็นผู้สูงอายุแห่งชาติ พ.ศ.2560 เล่มที่ 2 สอนพระ แต่เผื่อแผ่ไปถึงคนพระต้องทำตัวให้ประชาชนเลี้ยงง่าย จึงมีหลักหนึ่งมาสนับสนุน ท่านเรียกว่าสันโดษ คือความพอใจในปัจจัย 4 อาหาร บิณฑบาต จีวร เสนาสนะ ตามมีตามได้ไม่เรียกร้องเอาแค่พอที่จะทำให้มีกำลังเรี่ยวแรง พร้อมจะไปทำกิจหน้าที่ความสันโดษจะช่วยในแง่ที่ไม่เกิดความทุกข์ทุรนทุราย เพราะเรื่องสิ่งเสพบริโภค และในแง่ที่จะมุ่งหน้าอุทิศตัว อุทิศความคิด อุทิศเวลาให้แก่งานในหน้าที่ถ้าเป็นพระก็บำเพ็ญไตรสิกขา ถ้าเป็นญาติโยมก็ทำงานตามหน้าที่ ถ้าเป็นเด็กก็มุ่งมั่นในการศึกษา ฝึกฝนพัฒนาชีวิต การงานกิจการต่างๆก็ดำเนินก้าวหน้า การพัฒนาประเทศชาติก็ประสบความสำเร็จคนไม่น้อยเข้าใจผิดคิดว่า ถ้าสันโดษแล้วจะขัดขวางการพัฒนา แต่ถ้าเราปฏิบัติสันโดษผิด ก็จะขัดขวางการพัฒนาได้เหมือนกัน คือ เมื่อสันโดษพอใจในวัตถุตามมีตามได้ ก็มีความสุข เลยนอนสบายกลายเป็นสันโดษเลื่อนลอย เป็นสันโดษขี้เกียจ ใช้ไม่ได้สันโดษแท้ต้องเป็นสันโดษเพื่อทำ คือเพื่อออมเวลา แรงงาน และความคิดไว้ทำกิจหน้าที่พระพุทธเจ้าตรัสสอนว่า ให้สันโดษในวัตถุเสพ แต่ให้ไม่สันโดษในกุศลธรรมสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ย้ำว่า การให้ไม่สันโดษในกุศลธรรม คือความดีงาม เป็นคำสอนสำคัญของพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าถึงกับตรัสว่า ที่พระองค์ตรัสรู้ได้ก็เพราะไม่สันโดษ ทรงไม่อิ่มไม่พอใจในกุศลธรรมบำเพ็ญให้ก้าวหน้ายิ่งขึ้นไป จนกว่าจะบรรลุจุดหมายถ้าพระไม่สันโดษในวัตถุเสพ เดี๋ยวก็ยุ่ง เพราะต้องหาทางหาลาภให้มาก ดีไม่ดีไปเที่ยวรบกวนญาติโยม รบกวนโดยตรงไม่ได้ ก็ไปหลอกลวงวิธีการเหล่านี้ เรียกอเนสนา แปลว่า การแสวงหาในทางที่ผิดถือว่าเป็นมิจฉาชีพของพระพระนั้น แม้แต่จะไปขออาหารชาวบ้านก็ไม่ได้ มีวินัยบัญญัติไว้เลยว่า ภิกษุไม่เจ็บไข้ไปออกปากขออาหารกับผู้ที่ใช่ญาติ ไม่ใช่ผู้ที่ปวารณา เพื่อตนฉัน เป็นอาบัติปาจิตตีย์พระต้องเดินไปโดยสงบ ไม่มีสิทธิ์ไปขอเขา เมื่อเดินไปเขารู้ความต้องการ เขามีศรัทธาเขามาถวาย จึงจะรับได้จะไปออกปากขอไม่ได้ ถ้าจะออกปากขอ ต้องขอคนที่เป็นญาติพระสงฆ์ เมื่อดำรงชีวิตในสังคม ต้องถือคติอย่างแมลงผึ้ง คือไม่ทำให้เขาชอกช้ำ ไม่ว่าจะศรัทธาหรือทรัพย์สินเงินทองแมลงผึ้งนั้น นอกจากไม่ทำให้ดอกไม้ กลิ่นและสีชอกช้ำแล้ว ยังทำให้ต้นไม้เจริญงอกงามยิ่งขึ้น โดยแพร่พันธุ์ให้ไม้อีกด้วยผึ้งจึงเหมือนพระสงฆ์ ถ้าประพฤติตัวถูกต้องก็เป็นที่เชิดชูจิตใจของหมู่ประชาชน แผ่ความร่มเย็นเป็นสุขไปให้ ทำให้ประชาชนงอกงามในธรรมสรุปคำสอนหนังสือธรรมหัวข้อนี้สั้นๆ “สันโดษแท้ คือสันโดษเพื่อทำ”ผมเชื่อว่า คำสอน สันโดษแท้เพื่อทำ ของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ข้อนี้อธิบายความหมายเศรษฐกิจพอเพียงที่พระเจ้าอยู่หัว ในพระบรมโกศ มีพระราชดำริไว้เมื่อปี 2540 ได้ครบถ้วนสมบูรณ์แม้เสด็จสู่สวรรคาลัยไปแล้ว หลักเศรษฐกิจพอเพียง ก็จะคงอยู่กับคนไทย และจะอยู่คู่โลกนี้ไปอีกนานแสนนาน.กิเลน ประลองเชิง
