ชุดความรู้เรื่องพระกริ่ง ที่ว่าลี้ลับและมีผู้รู้น้อยนัก...นั้น ความรู้ขั้นแรกต้องรู้ก่อนว่า พระกริ่งเป็นพระที่ผู้ใหญ่นิยมใส่บาตรทำน้ำมนต์ เอาไว้ลูบศีรษะหรือปะพรมหน้าตาเนื้อตัว...เท่านั้น ไม่ใช่พระ ที่มีไว้ติดตัวพระที่มีไว้ติดตัว คุ้มภัย เพิ่มราศี เป็นสิริมงคล นั้น คือพระเนื้อโลหะ สร้างด้วยวิชาเดียวกับพระกริ่งคือ พระชัย ชื่อเต็ม พระชัยวัฒน์ ขนาดเล็กกว่าปลายก้อยเด็กสมัย ร.5 ทรงนิมนต์พระทำพระชัยพระราชทานพระโอรส ไว้ในวาระส่งไปศึกษาต่างประเทศ แต่พระชัยพระราชทาน...ชุดนั้น รูปพรรณเป็นอย่างไร ยังเป็นความลับเฉพาะแวดวงเจ้านายในราชสำนักพระชัยที่รู้จักแพร่หลายในหมู่ชาวบ้าน ...มีหลายพิมพ์ หลายขนาด นอกจากพระชัย ท่านเจ้ามา วัดจักรวรรดิ ยังมีพระชัยสายวัดสุทัศน์ฯ ของสมเด็จสังฆราชแพ วัดสุทัศน์ฯ หลายชุดที่โด่งดังพระชัยเขมรน้อย พระชัยหุ้มก้น พระชัยหม่อมมิตร พระชัยหัวไม้ขีด ฯลฯ และ...พระชัยกะไหล่ทองอาจารย์กิจจา วาจาสัจ อธิบายไว้ ในหนังสือ พระกริ่งเมืองสยาม...พระชัยชุดนี้...ประกอบพิธีเททอง และบริกรรมปลุกเสก ภายใต้การควบคุม ของสมเด็จสังฆราช (แพ ติสสเทวมหาเถระ) ที่พระอุโบสถวัดสุทัศน์ฯ เมื่อ พ.ศ.2460ผู้เกิดทันพิธีหลายท่านเล่าว่า พิธีกรรมครั้งนี้จัด 3 วัน 3 คืน ทรงอนุญาตให้ศิษย์ใกล้ชิด หลายสกุลร่วมพิธีด้วยปัญหากับการค้นคว้าหาความรู้ เรื่องพระชัย เมื่อมีพระหล่อร่วมหลายสกุล จะแยกรุ่นได้อย่างไร อาจารย์กิจจา...แนะให้พิจารณาใต้ฐาน ซึ่งมีลักษณะการจาร และฝีมือตบแต่งต่างกันสกุลสำคัญ คือพระยาศุภกรบรรณสาร (นุ่ม วสุธาร) มีหลักฐานว่า หล่อพระชัย 28 องค์ จารึกพระนามพระพุทธเจ้า 28 องค์ ไม่ซ้ำกัน เป็นอักขระขอมใต้ฐานนอกจากนั้น ทองที่กะไหล่พระชัย ชุดพระยาศุภกรฯ ยังเป็นสีนาก ต่างจากพระชัยสกุลอื่นเป็นสีทองการกะไหล่ทอง ไทยเรียก “เปียกทอง” ต้องใช้เวลาทำอย่างประณีต เริ่มจากเอาทองมาทำเป็นผง ผสมกับผงน้ำประสานทอง และปรอท ทำความสะอาดองค์พระ แล้วทาด้วยส่วนผสม...ดังกล่าว แล้วเอาไปเผาให้ความร้อนปรอทเมื่อถูกความร้อนจะ “สูญเพลิง” ผงทองจะละลาย น้ำประสานจะเป็นตัวทำให้ผงทองที่ละลายแล้ว ประสานติดกับองค์พระพระชัยกะไหล่ทอง องค์ในคอลัมน์วันนี้ เทียบเคียงกับสามองค์ ในหนังสือมรดกล้ำค่า เล่มของบุญเหลือ ออประเสริฐได้...นอกจากกะไหล่ทองนาก ก้นจารึกคำว่า “ธีโร” (เจ้าของพระ หมออนุวัตร ปากน้ำ อ่านเอง)ผมเข้าใจว่า ธีโร เป็นพระนามพระ พุทธเจ้าองค์หนึ่งพระชัย ชุดสกุลวสุธาร...แต่งได้งามสง่า...ระเบียบบัวที่ฐาน สวยกว่า สังฆาฏิแผ่นเดียว ส่วนพระชัย ชุดกะไหล่สีทอง เซาะสังฆาฏิเป็นร่อง...บัวที่ฐานสวยน้อยกว่า ทั้งคำจารึก นอกจากอักษรขอมตัวเดียวแล้วยังมีหมายเลขกำกับชุดกะไหล่ทอง เป็นของสกุลไหน ยังไม่ชี้ชัด เคยได้ยินจากปากคุณบุญเหลือครั้งหนึ่งว่า “สกุลดารากร”ส่วนพระชัยชุดที่แต่งฐานคล้ายบัวเบ็ด เคยเห็นผ่านตา ว่ากันว่าเป็นสกุล “สำเร็จ–ประสงค์”พระชัยชุดนี้ มีหลากหลาย...นอกจากกะไหล่นาก กะไหล่ทอง แต่งมาก แต่งน้อย ก้นมีจาร ก้นไม่มีจาร ก้นสองรู อุดผง ฯลฯของปลอมมีออกมาลองตา...นานแล้ว แต่เท่าที่ตีพิมพ์ในหนังสือ ผ่านเซียนสำนักมาตรฐาน น่าดีใจที่ยังได้เห็นพระชัยแท้...ยึดถือเป็นองค์ครูได้อยู่.O พลายชุมพล O
