ฝูงห่านที่ข้างบ้านผมเลี้ยง คุ้นเสียงคุ้นตามาตั้งแต่เล็กๆ กินอาหารแบบเป็ดแบบไก่ และบินไม่ได้ครับ ไม่ใช่ห่านที่ฟังจากโฆษณา ห่านดินกินหญ้า ห่านฟ้ากินยุง
ส่วนห่านป่า เคยดูจากในหนังฝรั่ง บินกันเป็นฝูงบนท้องฟ้า และส่วนใหญ่มันจะบินเป็นฝูง เป็นรูปตัว V
ผู้รู้บอกว่า ห่านป่าเป็นสัตว์ที่มีความสามารถสูงในการร่วมมือกัน
ห่านตัวนำบินเปิดทางอยู่หน้าฝูง ช่วยลดแรงต้านให้แก่ห่านป่าที่บินตามหลังทั้งสองข้าง นักวิทยาศาสตร์พบว่า ลักษณะการบินแบบนี้ ทำให้ฝูงห่านป่าบินได้เร็วกว่าการบินเดี่ยวถึง 12 เปอร์เซ็นต์
และยังทำให้พวกมันบินไปได้ไกลเพิ่มขึ้นอีก 71 เปอร์เซ็นต์
เบื้องหลังความสำเร็จอันน่าทึ่งนี้ มาจากการที่พวกมันรู้จักการสลับสับเปลี่ยนผู้นำอยู่ตลอดเวลา ห่านป่าทุกตัวในฝูง จะขึ้นบินนำหน้า เมื่อเวลาของมันมาถึง
ตามธรรมดา ห่านป่าตัวหน้าสุด ต้องรับแรงต้านมากที่สุด มันก็จะเหนื่อยล้า แล้วมันก็เปลี่ยนหน้าที่จากผู้นำไปอยู่ท้ายสุด ซึ่งต้องออกแรงน้อย
นี่คือการกระจายภาวะผู้นำ...ที่หากคนอยากจะเอาอย่าง ก็คงยากเต็มที
ระหว่างเวลาบิน ห่านผู้นำบินนำหน้าด้วยความเงียบ...ห่านป่าตัวหลังๆก็จะคอยส่งเสียงร้องระงม เป็นการให้กำลังใจให้ผู้นำ ให้บินนำต่อไป
ห่านป่าตัวใดป่วย บาดเจ็บ หรือถูกยิง ทันทีนั้นจะมีห่านสองตัวออกจากฝูงมาช่วยเหลือ และป้องกันภัย ไม่ว่ามันจะกำลังประคองตัวบินอ่อนล้า หรือตกลงพื้นดิน
สองห่านป่าผู้ช่วย จะอยู่กับห่านตัวเจ็บ จนกว่ามันจะหายหรือว่าตายจาก จากนั้นมันจึงเริ่มบินตามไปเข้าฝูง มุ่งหน้าไปตามจุดหมาย
การสลับสับเปลี่ยนกันขึ้นบินนำหน้า เป็นการฝึกสมาชิกในฝูงให้เก่งกล้าขึ้นเรื่อยๆ เมื่อเป็นเช่นนี้ ห่านป่าทุกตัวจึงสามารถสับเปลี่ยนหมุนเวียนหน้าที่การงานได้ง่ายๆ
...
ห่านตัวหัวหน้า จะมีสมาธิบินนำต่อไป โดยไม่ต้องกังวล ในเมื่อมีห่านทุกตัวในฝูงพร้อมมาช่วยตลอดเวลา
สุริยเทพ ไชยมงคล เขียนเรื่องห่านป่าไว้ในหนังสือเรื่องเล็กๆ ความหมายใหญ่ เขาให้ข้อเปรียบเทียบว่า
คำว่า “คน” ในอักษรจีน มีขีดสองขีดค้ำกันอยู่ แสดงความหมาย สิ่งหนึ่งอย่าง ประกอบกันด้วยส่วนต่างๆ ซึ่งสัมพันธ์และค้ำจุนกัน ถ้าหากได้ออกแบบมาอย่างดี สิ่งนั้นจะใหญ่กว่าผลรวมของส่วนประกอบต่างๆ
สถิติของรางวัลโนเบล 25 ปีแรกให้รางวัลสองในสามแก่ผลงานที่มีการร่วมมือกัน คิดเป็น 41 เปอร์เซ็นต์
แต่ปัจจุบันรางวัลความร่วมมือ มากขึ้นเป็น 80 เปอร์เซ็นต์
ใครคนเดียวในสังคม คงจะไม่สามารถใช้ชีวิตอย่างปลีกวิเวกได้ การร่วมมือกับผู้อื่น เป็นสิ่งจำเป็นมาก
ปัญหาอยู่ที่ว่า เราจะร่วมมือกับผู้อื่นอย่างไร
การร่วมมือกับผู้อื่น มีข้อควรระวัง เช่น ต้องกำหนดเป้าหมายให้สมเหตุสมผล แบ่งงานกันอย่างชัดเจน เชื่อมั่นในตนเอง เชื่อมั่นในทีม ปรับตัวเข้าหากัน และสำคัญที่สุด โดยเฉพาะกับหัวหน้า คือ กล้าที่จะรับผิดชอบ
กลุ่มคนหรือพรรคการเมือง...ที่รวมตัวกันแบบฝูงบินห่านป่า... จะสร้างผลลัพธ์ที่มีผลสัมฤทธิ์แบบทวีคูณ เหมือนกับสมการ 1+1 มากกว่า 2
บางพรรคที่ผมไม่ค่อยรัก เมื่อผู้นำกล้าให้คำสัญญา ถ้าคะแนนเสียงต่ำกว่าที่สอง จะขอลาออก ผมเริ่มศรัทธา และขออวยพรล่วงหน้า หวังพรรคการเมืองที่กล้าเปลี่ยนตัวผู้นำ คงไม่ใช่พรรคผู้แพ้ตลอดกาล.
กิเลน ประลองเชิง