หนังสือพิมพ์ยุคแรกๆของโลกอย่างนิวยอร์กไทม์...สร้างชื่อจนเป็นตำนานหนังสือพิมพ์อเมริกามาได้ เพราะทำสกู๊ปข่าว หรือข่าวเด่นที่เสนอก่อนใคร ทำแล้วไม่มีฉบับไหนตามทันตามศัพท์ฝรั่ง สกู๊ป แปลตรงตัวว่า “ขุด”นึกถึงตอนไปเล่นริมหาดทราย...ขุดๆทรายขึ้นมากองใหญ่ ถ้าขุดแบบหยาบๆ สักแต่ขุด ก็มักเหมือน “กองขี้หมา” แต่ถ้าตั้งใจและใช้ศิลปะช่วย ก็จะเป็นเจดีย์สวยสกู๊ปข่าวดี ก็เหมือนเจดีย์ สกู๊ปข่าวเลวๆก็เหมือน “กองขี้หมา”“กาญจนาคพันธ์” ให้ความรู้ไว้ ใน “คอคิดขอเขียน” ว่านิวยอร์กไทม์ ของอเมริกา เกิดเมื่อปี พ.ศ.2384 หลังบางกอกรีคอดเดอร์ หนังสือพิมพ์ฉบับแรกของสยาม ที่หมอบรัดเล ตั้งโรงพิมพ์หลังป้อมวิชัยประสิทธิ์ ปากคลองบางหลวง 7 ปี นิวยอร์กไทม์ ทำสกู๊ปข่าวล้ำหน้าหนังสือพิมพ์คู่แข่ง ตั้งแต่ช่วงสงครามกลางเมืองต้นเดือน ก.ค.2406 ฝ่ายเหนือชนะในสมรภูมิเกตติสเบอร์ก ข่าวที่สะเทือนใจนายทหารผู้พ่อ เจอศพลูกชาย นอนตายอยู่ข้างกองระเบิดปืนใหญ่19 พ.ย. มีพิธีไว้อาลัยทหารที่เสียชีวิต ฝ่ายเหนือได้ให้ นายเอดวาร์ด เอเวอเรต นักการเมืองนักพูดคนสำคัญ กล่าวไว้อาลัย เสียงพูดโผงผาง ของนายเอเวอเรต ดังกึกก้องและยืดยาวทุกประเด็นที่เขาพูดน่าสนใจ เขาใช้เวลาที่คนอเมริกันสนใจ ไปถึงสองชั่วโมงนายเอเวอเรตพูดจบ ก็เป็นคิวของประธานาธิบดี ลินคอล์นท่านผู้นำพูดเสียงแผ่วเบา จนคนนั่งฟังแถวที่สี่ที่ห้าแทบไม่ได้ยิน ยังพูดสั้นๆเพียง 2 นาที จนคนถ่ายรูปไม่ทันแน่นอน หนังสือพิมพ์แนวหน้าอย่างนิวยอร์กไทม์...ฉบับวันรุ่งขึ้น ตีพิมพ์คำปราศรัยของลินคอล์น และทุกคำพูดยืดยาวของนายเอเวอเรตฉบับวันต่อมา มีคอลัมน์วิจารณ์สรรเสริญเยินยอคำไว้อาลัยของนายเอเวอเรตมากมาย ในขณะที่ไม่กล่าวถึงคำปราศรัยแสนสั้นของลินคอล์นเลยแม้แต่คำเดียวสองสามวันต่อมา นายเอเวอเรตส่งจดหมายชื่นชมลินคอล์นว่าพูดเพียงสองนาที แต่ได้เนื้อหาดีเท่าๆกับที่เขาพูดสองชั่วโมงกระแสความสนใจนี้ นิวยอร์กไทม์ยังไม่สะดุดใจ หันไปทบทวนตัวเอง ยังยกยอคำพูดของนายเอเวอเรตต่อไปคำปราศรัยของประธานาธิบดีลินคอล์นวันนั้น มีประโยคสั้นๆว่า“รัฐบาลของประชาชน โดยประชาชน เพื่อประชาชน”เป็นประโยคที่ติดปากคนทั้งโลก ยกย่องกันยาวนานจนถึงวันนี้ เชื่อกันว่าเป็นคำปราศรัยที่ยอดเยี่ยม ไม่มีใครเทียมเทียบปัญญาชนอเมริกัน รุมสวดนิวยอร์กไทม์ ที่พลาดประเด็นข่าวสำคัญ ถึงขั้นใช้คำว่า “มีตาเสียเปล่า” นี่คือบทเรียนของหนังสือพิมพ์ ที่เคยเผลอทะนงหลงตนว่าเป็นแนวหน้าในการ “ขุดข่าว”ผมพยายามอ่าน การที่หนังสือพิมพ์ มึนชาต่อคำปราศรัย มีปฏิกิริยาอันใดจากผู้นำบ้างแต่ก็ไม่มีเลยผู้นำต้นแบบระบอบประชาธิปไตย ต่อหน้าสื่อต้องสำรวมเต็มที่ อย่าว่าแต่จะหันหน้ามาจ้องตา “สื่อ” ทำถึงขั้นตะโกนใส่หน้า ถ้ามีในบ้านเมืองแบบนั้น เขาถือกันว่าเป็นอนันตริยกรรมนี่ว่ากันถึงเรื่องของรัฐบาลประชาธิปไตยนะครับ ไม่ใช่เรื่องของรัฐบาลแบบอื่น แบบอื่นไม่ว่าจะครึ่งใบค่อนใบ...อะไรๆก็เกิดได้ ก็ใครจะกล้า.กิเลน ประลองเชิง
