ความเมตตากรุณาเป็นรากฐานสำคัญของการอยู่ร่วมกันในสังคม ไม่เพียงแต่ระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ แต่ขยายไปถึงสัตว์ต่างๆที่อยู่ร่วมโลก การปลูกฝังสำนึกแห่งความเมตตาต่อสัตว์ตั้งแต่วัยเยาว์จึงเป็นแนวทางหนึ่งในการพัฒนาจิตใจให้รู้จักเห็นคุณค่าชีวิต และมีความรับผิดชอบต่อสิ่งรอบตัววันเสาร์สบายๆวันนี้ผมจะเล่าให้ฟังถึงการขับเคลื่อน “โครงการรักสัตว์ในโรงเรียน” บูรณาการกับ “ลูกเสือสวัสดิภาพสัตว์” เพื่อประสานคุณค่าด้านความเมตตากรุณาต่อสัตว์เข้าสู่กิจกรรมลูกเสือ ซึ่งโครงการรักสัตว์ในโรงเรียนริเริ่มโดย สมาคมป้องกันการทารุณสัตว์แห่งประเทศไทย (TSPCA) มุ่งหมายให้สถานศึกษาเป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้เรื่องสวัสดิภาพสัตว์อย่างเป็นระบบ และสร้างเยาวชนรุ่นใหม่ที่มีความกรุณาและดูแลชีวิตอื่นบนโลก ซึ่งหลักการสอดคล้องกับกฎข้อที่ 6 ของลูกเสือที่บัญญัติว่า ลูกเสือพึงมีความเมตตากรุณาต่อสัตว์TSPCA ร่วมมือกับกระทรวงศึกษาธิการนำร่องปลูกฝังเรื่องความเมตตาต่อสัตว์ในโรงเรียนมาตั้งแต่ปี 2545 โดยให้ความรู้เรื่องสวัสดิภาพสัตว์ผ่านกิจกรรมสร้างสรรค์และสื่อการเรียนรู้สำหรับเด็ก ถือเป็นการวางรากฐานไว้ก่อนที่ประเทศไทยจะมีกฎหมายป้องกันการทารุณสัตว์เสียอีก ด้วยประสบการณ์ที่สั่งสมมากว่า 20 ปี นำมาสู่การพัฒนาโครงการระยะใหม่ที่มีเป้าหมายชัดเจนเข้มข้นขึ้นคือ การจัดตั้งโรงเรียนต้นแบบ เพื่อเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้เรื่องความเมตตากรุณาต่อสัตว์อย่างรับผิดชอบ เป็นแหล่งทดลองกิจกรรม การสอน และหลักสูตร ส่งต่อไปยังโรงเรียนทั่วประเทศการดำเนินงานขณะนี้อยู่ในขั้นตอนคัดเลือกโรงเรียนต้นแบบตั้งเป้าไว้ประมาณ 10 แห่ง จะเลือกจากโรงเรียนทั้งขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ ในสังกัด สพฐ. โรงเรียนเอกชน และโรงเรียนในความรับผิดชอบขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหลังจากได้โรงเรียนต้นแบบแล้วจะมีการจัดทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ มีแผนการดำเนินงานระยะ 4 ปี ปีแรกเป็นการจัดกิจกรรมและสร้างเครือข่าย ปีที่สองถอดบทเรียนและแก้ไขปัญหาอุปสรรค ซึ่งแต่ละโรงเรียนมีสภาพปัญหาแตกต่างกัน ปีที่สามติดตามผลลัพธ์ ปีสุดท้ายสรุปองค์ความรู้เพื่อจัดทำ “หลักสูตรต้นแบบด้านสวัสดิภาพสัตว์” สำหรับสถานศึกษาทั่วประเทศในส่วนของกิจกรรมเสริมความรู้ TSPCA ได้พัฒนา แนวทางการเรียนรู้ที่เน้นการลงมือทำ เช่น การจัดค่ายเยาวชนคนรักสัตว์แบบ One Day Camp การจัดกิจกรรม Walk Rally การฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการเกี่ยวกับการดูแลสัตว์ในชุมชน ให้เด็กๆได้เรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรง หรือการจัดตั้งชมรมที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมสร้างความเมตตาต่อสัตว์อย่างรับผิดชอบกิจกรรมต่างๆจะคำนึงถึง มิติด้านความปลอดภัย สุขอนามัย และสอดแทรกองค์ความรู้เข้าไป เช่น การสอนหลัก 5 ย.ป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า อย่าแหย่ (ให้สุนัขโมโห) อย่าเหยียบ (หาง หัว ตัว ขา หรือทำให้ตกใจ) อย่าแยก (สุนัขที่กำลังกัดกันด้วยมือเปล่า) อย่าหยิบ (จานข้าวในขณะที่สุนัขกำลังกิน) อย่ายุ่ง (สุนัขที่ไม่รู้จัก หรือไม่มีเจ้าของ)หรือสอน หลักสากลของสวัสดิภาพสัตว์ 5 ประการ คือสัตว์ทุกชนิดพึงได้รับอิสรภาพจากความหิวและกระหาย อิสรภาพจากความไม่สะดวกสบาย อิสรภาพจากการเจ็บป่วย บาดเจ็บ หรือเป็นโรค อิสรภาพจากความกลัวและความทุกข์ทรมาน และอิสรภาพในการแสดงออกซึ่งพฤติกรรมตามธรรมชาตินอกจากนี้ TSPCA ยังให้ความสำคัญกับ การจัดทำสื่อการเรียนรู้และสื่อสร้างสรรค์ เพื่อสื่อสารแนวคิดเรื่องความเมตตาต่อสัตว์ในรูปแบบที่เข้าถึงเด็กทุกช่วงวัย เช่น การประกวดสื่อการเรียนการสอน หรือการผลิตหนังสือสร้างแรงบันดาลใจให้เด็กเข้าใจชีวิตของสัตว์ในมุมมองที่งดงามและจริงแท้การสอนให้เด็กมีเมตตาต่อสัตว์จะเป็นจุดเริ่มต้นไปสู่ความรับผิดชอบต่อเพื่อนมนุษย์และสิ่งแวดล้อม เมื่อเด็กเรียนรู้ที่จะไม่เบียดเบียน ย่อมเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกับโลกด้วยความเคารพและจิตใจอ่อนโยน กลายเป็นพลังแห่งความเอื้ออาทรในสังคม.ลมกรดคลิกอ่านคอลัมน์ “หมายเหตุประเทศไทย” เพิ่มเติม
