เรื่องเล่าเก่าจีนชื่อ "ลิงสวมหมวก" ในหนังสือ สายธารแห่งปัญญา (บุญศักดิ์ แสงระวี แปล สำนักพิมพ์ ก.ไก่ พ.ศ.2535) ผมอ่านแล้ว ยังตั้งโจทย์ไม่ได้ เขาตั้งใจสอนอะไร ลองอ่านตามไปด้วยกันอีกสักทีมีสัตว์ชนิดหนึ่งที่มักอวดตัวว่าสามารถเลียนแบบคนได้เหมือนที่สุด เมื่อเห็นคนสวมหมวก มันก็จะสวมหมวกบ้าง เมื่อคนเข้าไปในกรง มันก็จะมุดตามขณะที่มันกำลังพออกพอใจในความสามารถเลียนแบบของตัวเองอยู่นั้นคนก็ปิดประตูกรง จับมันได้อย่างง่ายดายสัตว์ชนิดนี้ ยังไม่ต้องบอก หลายคนก็บอกได้ว่า มันคือลิงลิงมีความสามารถเลียนแบบสูงมากก็จริง แต่ความสามารถของมัน ก็ยังไม่มากพอที่จะรู้เท่าทันเล่ห์เหลี่ยมของคน หากมันมีความสามารถอีกสักอย่าง คือความถ่อมตัว ลิงก็อาจสามารถเอาตัวรอดจากคนได้คราวนี้มาพูดถึงคน โจโฉ หนึ่งในผู้นำสมัยสามก๊ก เป็นคนมีความรู้ความสามารถกว้างขวางอย่างยิ่ง เฉลียวฉลาด แต่งหนังสือก็เก่ง เป็นนักรบก็ระดับแม่ทัพ นำทหารหลายร้อยหมื่นรบตะวันออก พิชิตตะวันตกแต่ตลอดชีวิต โจโฉฆ่าคนเป็นว่าเล่น ฆ่าคนจนใครต่อใครไม่กล้าเข้าใกล้ หากเข้าใกล้ก็กลัวอกสั่นขวัญแขวน แม้จะเป็นผู้ชนะเป็นผู้ยิ่งใหญ่ไร้เทียมทาน แต่ก็มีคนมากมายที่หลบลี้หนีหน้าชีวิตบั้นปลายโจโฉโดดเดี่ยวเปลี่ยวเหงา ไร้คนสนิทมิตรสหายรู้ใจ กระทั่งลูกๆก็ต้องวางแผนซับซ้อนเพื่อสืบทอดอำนาจกันเองเรื่องเล่าของโจโฉเป็นบทเรียนที่ “ภาษิตรากผัก” ใช้เป็นคำสอนอาหารรสเปรี้ยวหวานมันเค็มนั้น ไม่เหมาะแก่คนเรา เพราะมีรสชาติหลากหลายสลับซับซ้อนเกินไปสู้อาหารง่ายๆ ที่หอมหวนถูกปากชาวบ้านธรรมดาๆไม่ได้เพราะฉะนั้นรสชาติที่เหมาะกับคนเราอย่างแท้จริง จึงควรมีรสที่อ่อนบางจางจืดคนเราก็เหมือนกัน คนที่มีความสามารถเป็นพิเศษ มิได้หมายความว่า เป็นคนสมบูรณ์เพียบพร้อม นอกจากเขาได้บ่มเพาะความประพฤติของเขาไปอีกก้าวหนึ่งมีแต่คนที่สั่งสมและเสริมความรู้ และฝึกฝนตัวตนอย่างไม่ขาดสาย จนเข้าถึงคุณธรรมความดีอย่างลึกซึ้งเท่านั้นจึงจะเป็นคนเก่งคนดีในอุดมคติของประชาชน มีค่าควรที่เราจะยึดถือเป็นแบบอย่างผมอ่านมาถึงตรงนี้ เริ่มจับประเด็นตั้งเป็นโจทย์ให้ตัวเอง คำสอนเรื่องสัตว์ที่เก่ง อย่างลิงสวมหมวกเหมือนคน และคนเก่งไร้เทียมทาน แต่ด้านคุณธรรมความดีพร่องอย่างโจโฉเป็นคำสอนให้เลือกหาผู้นำบทสรุปของเรื่องนี้ มีคำสอนสั้นๆ จางจืดจึงรู้รสแท้ สามัญจึงเป็นยอดคนมีคำอธิบายต่ออีกว่า สุราอาหารเปรี้ยวหวานชั้นเลิศ หาใช่รสแท้ไม่ รสแท้มีแต่จืดวิเศษพิสดารเหนือชั้นคนอื่น หาใช่คนดีไม่ คนดีมีแต่ธรรมดาสามัญผมชัดเจนแล้ว...ในบรรยากาศของบ้านเมือง ที่มีแต่สงครามโจรปล้นโจร หากให้เลือกผู้นำได้ตามใจสักคน ผมจะเลือกผู้นำแบบใดจะติดขัดอยู่บ้าง ก็ตรงที่ผู้นำที่ชาวบ้านอย่างผมอยากได้ แต่มีอำนาจเหนือกว่าเขาไม่เอา.กิเลน ประลองเชิงคลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม
