คนจีนที่ผมรู้จักที่มีธุรกิจในญี่ปุ่น งดเดินทางไปญี่ปุ่น ไม่ใช่เฉพาะที่รู้จักเท่านั้น คนจีนที่มีกำหนดการไปเยือนญี่ปุ่นยกเลิกการเดินทางมากกว่า 5 แสนคนคนในครอบครัวของผมคนหนึ่งแต่งงานกับสาวจีน ระยะเวลา 15 ปีที่เป็นญาติกันด้วยการแต่งงาน เราพูดเล่นได้เกือบทุกเรื่อง มีเพียงเรื่องหนึ่งซึ่งได้รับการแนะนำว่าห้ามพูดเด็ดขาด คือ ‘ไต้หวัน’ ญาติฝ่ายเราอาจจะพูดเล่น แต่ฝ่ายจีนโกรธจริง ความเชื่อที่ฝังลึก หยั่งรากลงไปในสังคมจีนและในสมองของคนจีนมาตั้งแต่เด็กก็คือ ‘ไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีน เป็นความจริงที่เปลี่ยนไม่ได้’สำหรับคนจีน ไต้หวันไม่ใช่แค่ประเด็นการเมือง แต่เป็นเรื่องที่ถูกสอนกันมาตั้งแต่เด็กว่าเกี่ยวกับอธิปไตยและเกียรติยศของชาติ การที่พูดว่าไต้หวันเป็นประเทศอิสระ เป็นการท้าทายศักดิ์ศรีของจีน ใครที่ไปประชุมกับคนจีนและเผลอพูดว่า ‘ประเทศไต้หวัน’ การเจรจาอาจจะล้มเหลว เพราะคุณไปแตะ ‘หงเสียน’ ของจีน‘หงเสียน’ หมายถึง ‘เส้นแดง’ เป็นเส้นแบ่งที่ห้ามละเมิดอย่างเด็ดขาด ในบริบทของจีน ‘หงเสียน’ ก็คือ ‘ประเด็นไต้หวัน’นางทากาอิจิ ซานาเอะ เป็นประธานพรรคเสรีประชาธิปไตยของญี่ปุ่นเมื่อ 4 ตุลาคม 2025 พอถึง 21 ตุลาคมนางทากาอิจิก็กลายเป็นนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกของญี่ปุ่นเป็นนายกฯได้ 17 วัน คือเมื่อ 7 พฤศจิกายน 2025 นางทากาอิจิไปพูดที่คณะกรรมาธิการงบประมาณของรัฐสภาญี่ปุ่นว่า หากกรณีฉุกเฉินในไต้หวันเกี่ยวข้อง เรือรบและการใช้กำลังก็อาจถือเป็นสถานการณ์ที่คุกคามต่อการอยู่รอดของญี่ปุ่น เธอพูดทำนองว่า กรณีเช่นนั้นเปิดทางให้ญี่ปุ่นใช้สิทธิการป้องกันร่วมภายใต้กฎหมายความมั่นคงญี่ปุ่น ค.ศ.2015จีนโต้ตอบทันทีว่า คำกล่าวของนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นเป็นการแทรกแซงกิจการภายในของจีน และเรียกร้องให้ญี่ปุ่นถอนคำกล่าวที่ผิดพลาดทันที และเตือนว่า หากญี่ปุ่นกล้าแทรกแซงทางทหารในช่องแคบไต้หวัน จีนจะตอบโต้หนักหน่วงและญี่ปุ่นจะเผชิญความพ่ายแพ้ที่น่าสังเวชกฎหมายความมั่นคงของญี่ปุ่นที่นายกฯญี่ปุ่นพูดถึงคือ เฮวะ อันเซย์ โฮเซ หรือกฎหมายเพื่อสันติภาพและความมั่นคง ค.ศ.2015 ที่ถูกเสนอ ผลักดัน ผ่านมติสภา และประกาศใช้ในยุคของนาย ชินโซ อาเบะ เป็นนายกรัฐมนตรีกฎหมายฉบับนี้มีข้อความที่เปิดทางให้รัฐบาลญี่ปุ่นใช้สิทธิป้องกันร่วม หากประเทศที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับญี่ปุ่นถูกโจมตี ‘...but also when an armed attack against a foreign country that is in close relationship with Japan occurs...’ คำว่า a foreign country that is in close relationship with Japan ประเทศที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับญี่ปุ่น นักวิเคราะห์สงครามระหว่างประเทศทุกคนลงความเห็นว่าคือ ‘สหรัฐฯ’ นั่นเองสหรัฐฯมี TRA (1979) หรือ Taiwan Relations Act ค.ศ.1979 พระราชบัญญัติของสภาคองเกรสสหรัฐฯ ที่จัดทำขึ้นเมื่อ 46 ปีที่แล้ว เพื่อให้สหรัฐฯมีฐานทางกฎหมายในการดำเนินความสัมพันธ์กับไต้หวัน เป็นกฎหมายภายในของสหรัฐฯ ที่กำหนดให้สหรัฐฯ ต้องจัดหาอาวุธให้ไต้หวัน รวมทั้งให้ประธานาธิบดีสหรัฐฯและสภาคองเกรสติดตามศักยภาพการทหารของไต้หวันอย่างต่อเนื่องประธานาธิบดีสหรัฐฯ ทุกคนพูดประโยคเดียวกันว่า If China attacks Taiwan, the U.S. will defend Taiwan. ถ้าจีนโจมตีไต้หวัน สหรัฐฯจะปกป้องไต้หวัน ถ้าสหรัฐฯปกป้องไต้หวัน ก็หมายความว่า สหรัฐฯจะต้องมีสงครามกับจีนถ้าสหรัฐฯมีสงครามกับจีน ญี่ปุ่นก็อาจจะกระโจนเข้าร่วมสงครามอยู่ฝ่ายสหรัฐฯ ตามกฎหมาย The 2015 Legislation for Peace and Security ที่เปิดทางให้ญี่ปุ่นใช้สิทธิป้องกันตนเองร่วมกับพันธมิตร สามารถปฏิบัติการทางทหารนอกประเทศได้ภายใต้เงื่อนไขว่ามีสถานการณ์คุกคามการอยู่รอดของญี่ปุ่น15 กันยายน 2021 สหรัฐฯ อังกฤษ และออสเตรเลียลงนามใน AUKUS ข้อตกลงความมั่นคงทางทะเล ก่อนหน้านั้น 70 ปี คือเมื่อ ค.ศ.1951 สหรัฐฯ ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ ลงนามในสนธิสัญญา ANZUS ที่มีเงื่อนไขว่าหากรัฐภาคีถูกโจมตีในพื้นที่แปซิฟิกรัฐอื่นต้องร่วมมือเพื่อความมั่นคงสหรัฐฯและออสเตรเลียประกาศอยู่เสมอว่าไต้หวันอยู่ในพื้นที่แปซิฟิกญี่ปุ่นประกาศอยู่เสมอว่าสหรัฐฯ เป็นประเทศที่มีความสัมพันธ์กับตนการคุมจีนไม่ให้โตไปแข่งกับสหรัฐฯ ถูกออกแบบเอาไว้นานแล้วครับ. นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.comคลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม