ฝรั่งว่า ‘Better a neighbor nearby than a brother far away.’ เพื่อนบ้านอยู่ใกล้ดีกว่ามีพี่น้องอยู่ไกล จีนว่า ‘หยวน ชิน ปู้ หรู จิ้น หลิน’ ญาติห่างไกลไม่สู้เพื่อนบ้านใกล้ญวนว่า ‘บ๊าน อั๊ญ เอ็ม ซา, มูวา ล๊าง เยือง เกิ่น’ ขายพี่น้องอยู่ไกล ซื้อเพื่อนบ้านอยู่ใกล้จีนกับเวียดนามมีพรมแดนร่วม 1,297 กิโลเมตร ฝั่งจีนมีเขตปกครองตนเองกว่างซี มณฑลยูนนาน ฝั่งเวียดนามมีจังหวัดกว๋างนิง ลังเซิน ห่ากยาง เลาไก เดียนเบียน ฯลฯ มีด่านที่ผ่านได้ทั้งคนและสินค้าหลายแห่ง เช่น ด่านมิตรภาพฮื๋อหงิ–โหย่วอี้กวาน ด่านม่องก๋าย–ตงซิง ด่านเลาไก–เหอโข่ว และมีด่านเล็กๆ ตามแนวภูเขาอีกบานเบอะเยอะแยะ เช่น ด่านปอไจ–ต้าซิน ด่านจ่าหลิง–หลงปัง ฯลฯทั้งที่มีความขัดแย้งกันมายาวนานหลายศตวรรษ ทั้งทางบกและทางทะเล ปัจจุบันก็ยังมีข้อพิพาทในทะเลจีนใต้ เรื่องหมู่เกาะพาราเซล และหมู่เกาะสแปรตลีย์ แต่จีนกับเวียดนามก็เห็นพ้องต้องกันว่าหากทะเลาะเบาะแว้งกันแบบนี้ จะโดนสหรัฐฯเหยียบแบนแต๊ดแต๋20 กรกฎาคม 2025 กระทรวงกลาโหมจีนแถลงว่าจีนกับเวียดนามกำลังวางแผนซ้อมรบร่วม เพื่อสร้างความสัมพันธ์ทางทหารที่แนบแน่นยิ่งขึ้น โดยจะจัดร่วมซ้อมรบในเขตปกครองตนเองกว่างซีที่อยู่ติดกับเวียดนามเวียดนามเขยิบสถานะจากประเทศผู้ซื้อ ไปเป็นมหาอำนาจด้านการส่งออก เมื่อปีที่แล้ว เวียดนามเป็นประเทศที่มีดุลการค้ากับสหรัฐฯมากเป็นอันดับ 2 ของโลก รัฐบาลเวียดนามส่งทีมเจรจาไปอ้อนวอนงอนง้อ ขอทรัมป์เก็บภาษีให้เหลือร้อยละ 10–15 ทรัมป์สะบัดขาไปมาแล้วประกาศเมื่อ 2 กรกฎาคม 2025 ว่า อั๊วจะเก็บลื้อร้อยละ 20 เรื่องนี้ทำให้เวียดนามร้องโอ๊กเมษายน 2025 สี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีนไปเยือนเวียดนาม แล้วก็กระซิบข้างหูคณะผู้นำเวียดนามว่า ‘จีจีจาจา’ (ซุบซิบๆ) เราสองน้องพี่ที่มีพรมแดนประชิดติดกันจะต้องร่วมมือเพื่อต่อต้านการกลั่นแกล้งฝ่ายเดียว (จากสหรัฐฯ) คณะผู้นำเวียดนามได้ฟังแล้วก็ร้องว่า ‘ดุ๊ง ซร่อย’ ที่หมายถึง ‘จริงจ้ะ’ และนี่ล่ะครับ เป็นที่มาของความร่วมมือระหว่าง 2 กองทัพที่มีพรมแดนประชิดติดกันอย่างจีนกับเวียดนามนอกจากจะมีพรมแดนประชิดติดกันแล้ว ในโลกนี้ยังเหลือเพียง 5 ประเทศที่มีการปกครองในระบอบคอมมิวนิสต์คือ จีน (พรรคคอมมิวนิสต์จีน) เวียดนาม (พรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม) คิวบา (พรรคคอมมิวนิสต์คิวบา) ลาว (พรรคประชาชนปฏิวัติลาว) และเกาหลีเหนือ (พรรคแรงงานเกาหลี)ผู้นำเวียดนามฉลาดที่สามารถรักษาสมดุลความสัมพันธ์กับทั้งสหรัฐฯ จีน และรัสเซีย ในเวลาเดียวกัน เป็นพวกที่สั่งสมความรู้ และประสบการณ์จนตกผลึกและสามารถวางยุทธศาสตร์ระดับรัฐชาติที่รอบคอบและต่อเนื่องเวียดนามใช้การทูต ‘โคง เลียน มิง, จิ้ หอบ ทาก’ ถ้าแปลตรงตัวก็คือ ‘ไม่สร้างพันธมิตร แค่ความร่วมมือกันเท่านั้น’ ความหมายคือ ‘ไม่ผูกมัดกับขั้วอำนาจใดขั้วอำนาจหนึ่ง สร้างหุ้นส่วนเชิงยุทธศาสตร์ได้ แต่ไม่เป็นพันธมิตรในเชิงการทหาร เป็นอิสระทางการเมือง และมุ่งเน้นความร่วมมือที่มีผลประโยชน์ร่วมกัน’ท่ามกลางสงครามภาษีของสหรัฐฯ จีนและเวียดนามจับมือกันเพื่อถ่วงดุลนโยบายสหรัฐฯทางเศรษฐกิจ ทั้งที่ยังมีประเด็นความขัดแย้งเรื่องทะเลจีนใต้ แต่ทั้ง 2 ประเทศพยายามทำตัวเป็นไม้ไผ่ที่ยืดหยุ่น ปรับได้ แต่ไม่หักง่ายจีนบอกว่า ‘หลิงหั๋ว เตอะ เฟินคาย เหลี่ยง เจี้ยน ซื่อ’ เวียดนามบอกว่า ‘ลิง หวาด, ตัก เบียด ไฮ เวิน เด่’ ไม่ว่าจีนหรือเวียดนามก็ยึดนโยบายต่างประเทศที่ว่า ‘ยืดหยุ่นแยก 2 เรื่อง’ หมายถึง ‘ต้องแยกประเด็นขัดแย้งออกจากประเด็นที่ร่วมมือกันได้’ค.ศ.2004 สภาคองเกรสของสหรัฐฯประกาศว่า Oak Tree is the National Tree of the United States. ต้นไม้ประจำชาติสหรัฐฯคือต้นโอ๊ค โอย ผู้อ่านท่านผู้เจริญ ต้นโอ๊คน่ะใหญ่โตมโหฬาร บางต้นสูงถึง 50 เมตร มีเส้นรอบวงลำต้นถึง 20 เมตร ใครเห็นต้นโอ๊คก็จะรู้สึกเกรงขามจีนและเวียดนามบอกว่าตัวเองเป็นต้นไผ่ The mighty oak breaks in the storm, while the humble bamboo bends. เมื่อโดนพายุกระหน่ำ ประเทศใหญ่โตแต่แข็งแบบโอ๊คล้มง่าย ประเทศแบบไผ่สามารถลู่ลมและอยู่รอดได้.นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.comคลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม
