ในปี พ.ศ.2256 หรือ 309 ปีที่แล้วมีการค้นพบเหรียญโรมันโบราณจำนวนหนึ่งในภูมิภาคทรานซิลเวเนีย ของโรมาเนีย เหรียญพวกนี้ถูกปฏิเสธว่าเป็นของจริง ซึ่งไม่ยากที่จะคิดว่าทำไมเหรียญซึ่งมีอายุถึงปี ค.ศ.260 จึงถูกพิจารณาเป็นของปลอม เพราะภาพบนเหรียญเป็นศีรษะของบุคคลลึกลับที่ไม่ได้ปรากฏในบันทึกประวัติศาสตร์ใดๆ และในบางเหรียญก็ประทับตราชื่อ “Sponsian”ล่าสุด ทีมวิจัยนำโดย พอล เพียร์สัน นักวิทยาศาสตร์ด้านโลกจากมหาวิทยาลัยคอลเลจลอนดอน ในอังกฤษ เผยการวิเคราะห์ทางวิทยา ศาสตร์ทั้งภาพรังสีอัลตรา ไวโอเลต ภาพจากแสงที่มองเห็นได้ และกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน ทีมพบรอยขีดข่วนบนพื้นผิวเหรียญ ชี้ให้เห็นว่า เหรียญมีการใช้งานและหมุนเวียนใช้อย่างกว้างขวางพร้อมกับเหรียญอื่นๆ และรอยที่พบไม่ได้ถูกขีดข่วนอย่างจงใจเพื่อเลียนแบบว่าถูกใช้งานมาโชกโชน อีกทั้งเศษดินเล็กๆ ที่ติดบนผิวเหรียญก็สนับสนุนคำกล่าวอ้างเมื่ออดีตว่าเหรียญถูกฝังไว้เป็นเวลานาน เหรียญยังมีองค์ประกอบที่แตกต่างกัน มีทองคำผสมมากกว่า 90% แซมด้วยเงินและทองแดงเล็กน้อย แตกต่างจากเหรียญโรมันแท้ 2 เหรียญที่ใช้เปรียบเทียบ ซึ่งโดยหลักแล้วจะเป็นทองคำบริสุทธิ์ การที่เหรียญ Sponsian มีส่วนผสมของทองคำ เงิน ทองแดงที่แตกต่างกัน ต่างจากอัตราส่วนที่วัดได้ในเหรียญอื่นๆ เลยทำให้คิดว่าเป็นของปลอม แต่ทีมวิจัยสรุปว่า น่าจะเป็นเหรียญที่ผลิตขึ้นนอกกรุงโรมในยุคโบราณและอาจทำจากแร่ที่กลั่นไม่สมบูรณ์ส่วน Sponsian คือใครกัน? ทีมวิจัยสงสัยว่า เขาน่าจะเป็นผู้บัญชาการกองทัพในจังหวัดดาเซีย ของโรมัน แม้ว่าเขาอาจไม่ได้ปกครองทั่วกรุงโรม แต่ Sponsian อาจสร้างอาณาจักรเล็กๆของตนขึ้นในด่านทำเหมืองทองที่อยู่ห่างไกล และสร้างสกุลเงินที่หลอมขึ้นอย่างหยาบๆ โดยใช้โลหะจากเหมืองในท้องถิ่น.(เหรียญ Sponsion, c.260-c.270 CE (obverse). Credit : The Hunterion, University of Cloasgow.)
