ผู้อ่านท่านหนึ่งสงสัยว่าเลบานอนเป็นสาธารณรัฐในตะวันออกกลาง แต่ทำไมประธานาธิบดีจึงมักจะเป็นชาวคริสต์แทบทุกคน?ขอตอบครับว่า เป็นไปตาม National Pact 1943 หรือข้อตกลงแห่งชาติ พ.ศ.2486 ตอนตั้งประเทศใหม่ๆ ชาวคริสต์มีมากกว่าชาวมุสลิม จึงมีข้อตกลงแห่งชาติร่วมกันว่า อัตราส่วนของ ส.ส.ชาวคริสต์กับมุสลิมจะต้องเป็น 6:5 (ปัจจุบันมุสลิมมีจำนวนมากกว่าชาวคริสต์แล้ว) ประธานาธิบดีจะต้องเป็นชาวคริสต์นิกายมาโรไนต์ ประธานรัฐสภาและนายกรัฐมนตรีต้องเป็นมุสลิม มุสลิมเลบานอนมี 2 นิกาย ก็แย่งตำแหน่งกันอีก สุดท้ายตกลงกันได้ โดยให้ประธานรัฐสภาต้องเป็นมุสลิมชีอะห์ และนายกรัฐมนตรีต้องเป็นมุสลิมซุนนีนักการเมืองที่หาเสียงลำบากที่สุดในตะวันออกกลางคือนักการเมืองของเลบานอน เพราะต้องมีนโยบายที่เอื้อทั้งมุสลิมและคริสต์ พอชนะเลือกตั้งได้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองก็มักจะทำในสิ่งที่ตัวเองสัญญาไว้ตอนหาเสียงไม่ได้ และมักจะโดนลอบสังหารจากฝ่ายที่ไม่ชอบ ผมยังจำได้ว่าสมัยหนึ่ง นายบาชีร์ เจมาเยล ชาวคริสต์ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดี ก่อนพิธีสาบานตนเพียง 9 วัน ก็โดนระเบิดตาย น้องชายคือนายอามีน เจมาเยล ต้องมาลงสมัครรับเลือกตั้งและทำงานในตำแหน่งเป็นประธานาธิบดีที่ยกตัวอย่างอามีน เจมาเยล เพราะนักการเมืองเลบานอนทั้งหมด ผมว่าอามีนประนีประนอมที่สุด และเป็นเพียงไม่กี่คนที่ดำรงตำแหน่งจนครบวาระ ทว่างานสันติภาพที่จะทำให้ทุกฝ่ายหันหน้าเข้าหากันในฐานะเป็นชาวเลบานอนด้วยกัน อามีนยังทำไม่สำเร็จประเทศส่วนใหญ่ในตะวันออกลางเคยเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิออตโตมานมานานหลายร้อยปี เมื่อจักรวรรดิออตโตมานล่มเพราะแพ้สงครามโลกครั้งที่ 1 ฝรั่งเศสกับอังกฤษก็นำดินแดนทั้งหลายมาอยู่ในดินแดนอาณัติของตน ฝรั่งเศสได้ดินแดนในอาณัติมาผืนหนึ่งก็แบ่งออกเป็นสองส่วน ส่วนที่หนึ่งคือเลบานอน ให้มีกรุงเบรุตเป็นเมืองหลวง ส่วนที่สองคือซีเรีย มีกรุงดามัสกัสเป็นเมืองหลวงนอกจากแยกเบรุตมาแล้ว ฝรั่งเศสยังเอาเมืองไทร์ เมืองไซดอน เมืองตริโปลี และหุบเขาบีกา มาอยู่ในซีกของสาธารณรัฐที่เรียกว่าเลบานอน ผู้อ่านท่านที่ชอบอ่านประวัติศาสตร์ก็คงจะทราบนะครับว่าเมืองที่เอ่ยชื่อมาแล้วและหุบเขาบีกาอุดมสมบูรณ์มากการแบ่งอย่างนี้ทำให้พวกซีเรียไม่พอใจ เพราะนอกจากแผ่นดินสมบูรณ์ปลูกอะไรก็งอกงามแล้ว ตริโปลียังเป็นเมืองท่าสำคัญ ความที่ภูมิภาคนี้มีประชากรเป็นมุสลิมมาก จึงน่าจะให้แยกมาอยู่ในส่วนของประเทศซีเรียบางคนเคยถามว่า ปัญหาในเลบานอนมาจากอะไร? ทำไมถึงไม่จบ ผมตอบว่า มาจากการที่คนเลบานอนมุสลิมนิยมชมชอบซีเรีย แต่คนเลบานอนคริสต์ระแวงซีเรีย เลบานอนเป็นประเทศเล็ก มีพื้นที่ทั้งประเทศน้อยกว่าบางจังหวัดของไทยซะอีก เพราะมีพรมแดนติดกับซีเรียและอิสราเอล จึงมักจะมีปัญหาลามมาจาก 2 ประเทศนี้ ปัญหาในอดีตอีกอย่างหนึ่งก็คือ ในเลบานอนมีผู้ลี้ภัยชาวปาเลสไตน์อยู่ด้วย พวกนี้ชอบใช้แผ่นดินเลบานอนตั้งฐานโจมตีอิสราเอล อิสราเอลก็มักจะตอบโต้ ทำให้เลบานอนเสียหายอีกหนึ่งในสาเหตุของสงครามกลางเมืองมาจากองค์การปลดปล่อยปาเลสไตน์ หรือพีแอลโอ ที่ชอบมาป้วนเปี้ยนในเลบานอน พรรคการเมืองของชาวเลบานอนคริสต์จึงตั้งกองกำลังของพรรคเพื่อปกป้องบริเวณที่ชาวคริสต์อาศัยอยู่ และเพื่อไม่ให้พีแอลโอเข้ามาโจมตี ตรงไหนที่มีชาวคริสต์อยู่ มักจะมีการเอานักเรียนคริสต์มาฝึกป้องกันตนเอง มีบริการสาธารณะที่ดี มีรถโดยสาร ประปา ไฟฟ้า ถนนหนทาง การจัดการขยะ การระบายน้ำ และการป้องกันความปลอดภัยที่ดีมีคุณภาพสมัยก่อนตอนตั้งประเทศแรกๆ คนเลบานอนคริสต์มีจำนวนมากกว่าเลบานอนมุสลิม เผลอแว้บแป๊บเดียว เลบานอนมุสลิมคลอดลูกออกหลานจนมีจำนวนมากกว่าชาวคริสต์ซะแล้ว ข้อตกลงและการแบ่งสัดส่วนหลายอย่างจึงต้องเปลี่ยนใหม่ เรื่องพวกนี้ก็นำมาซึ่งความขัดแย้งด้านต่างๆเยอะครับผู้อ่านท่านครับ เรามักจะพบชาวเลบานอนที่เป็นนักธุรกิจใหญ่อยู่ในเมืองสำคัญของประเทศต่างๆอยู่เสมอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทวีปแอฟริกา คนเลบานอนมีชื่อเสียงในด้านการทำมาค้าขายไม่แพ้คนยิว ได้รับเอกราชจากฝรั่งเศสมาได้ไม่นาน คนเลบานอนก็พัฒนาสาธารณรัฐจนกลายเป็นศูนย์กลางทางการค้า การเงิน ศิลปะและวัฒนธรรมของภูมิภาคตะวันตกเฉียงใต้ครับ.นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.com
