ไล่หลัง ตรียัมปวาย จัดพระชุดเบญจภาคี สมเด็จ นางพญา พระรอด ซุ้มกอ ผงสุพรรณ นักเลงพระรุ่นโบราณ เอาเป็นว่า ราวๆพ.ศ.2500 จัดพระชุด “ยอดขุนพล” เด่นไปทางคงกระพันชาตรี มี พระร่วง ท่ากระดาน หูยาน มเหศวร และนารายณ์ทรงปืนแขวนๆคอกันไป คงจะเห็นว่า ขนาดองค์พระนารายณ์ทรงปืน...ใหญ่เกินไป นักเลงดีรุ่นใหม่ ก็ถอดท่านออกเอาชินราช วัดพระ ศรีรัตนมหาธาตุ พิษณุโลก หรือวัดใหญ่ เข้าไปแทนชื่อ “ชินราช” พอจะเหมาแปลว่า ราชาแห่งชัยชนะ...เสียงเล่าลือในหมู่ข้าราชการผู้ใหญ่...ใช้ดีในการปกครองลูกน้อง...ค่านิยม “ชินราช” ทำท่าจะแซงยอดขุนพลรุ่นพี่ข้อมูล จากหนังสือ อมตะพระกรุ ของต้อย เมืองนนท์ ชินราชเชื่อว่า สร้างในสมัยพระมหาธรรมราชาลิไท...กษัตริย์สุโขทัย ปกครองพิษณุโลกร่วมสมัยกับพระพุทธรูปสำคัญ คู่บ้านคู่เมือง พระพุทธชินราช พระชินสีห์ ฯลฯใคร...ตั้งชื่อ...ก็คงจะเห็นว่า มีซุ้มเรือนแก้ว...คล้ายพระพุทธชินราช พระประธานในพระอุโบสถ์วัดใหญ่ ก็เรียกชินราช...พอเจอ-พระในกรุเดียวกัน มีซุ้มเรือนแก้วเหมือนกัน ขนาดใหญ่กว่าเล็กน้อย...แม้ลีลาของซุ้มเหมือนพระพุทธชินราช...มากกว่า แต่ตั้งชินราช...ไปแล้วจึงเอาชื่อ พระพุทธชินสีห์ ซึ่งตอนนี้อยู่ในโบสถ์วัดบวรฯ กรุงเทพฯ มาตั้งพระชินสีห์ มีสองเนื้อ เนื้อสำริด และเนื้อชินเงิน มองผิวเผิน มีพิมพ์เดียว แต่จริงๆ มีสองพิมพ์ พิมพ์เกศตรง และพิมพ์เกศแฉกพระน้อย หายาก จำนวนของปลอมจึงไม่มาก เหมือนชินราช...แต่กระนั้น ก็ต้องระวัง พระดังราคาหลักแสน...ของปลอม ออกมานาน...เพียงแต่ยังไกลของจริงปัญหาของนักเล่นรุ่นใหม่...ต้องหาองค์ครู คือพระแท้...ไว้เป็นหลักหาดูองค์จริงยากนัก ก็ต้องอาศัยหนังสือ ...และหนังสือ ก็ต้องเลือกสรร ดูชื่อยี่ห้อเซียน อย่าง ต้อย เมืองนนท์ ถือเป็นหลัก “นับหนึ่ง” ได้เล่มหนึ่งนับหนึ่งถูก การหาความชำนาญ นับสอง นับสาม ก็ตามมา เจอพระสภาพแตกต่าง ทั้งคมชัด สึกช้ำ ก็พอจะดูขาด...คือดูเป็นได้เสียสตางค์จ่ายค่าพระไปแล้ว จึงไม่ถือว่า เสียค่าโง่พระชินสีห์ กรุวัดใหญ่ องค์ในคอลัมน์วันนี้ เนื้อชินเงิน จัดว่าสวย ติดหน้าตาและซุ้มชัดเจน ระดับองค์แชมป์สภาพเดิมเข้าเลี่ยมเปิดหน้าเปิดหลัง...ส่วนที่เปิดถูกสัมผัส เห็นเนื้อในสีดำ ส่วนที่สัมผัสไม่ถึง มีสนิมสีน้ำตาลอ่อนคลุม...ก็เป็นไปตามธรรมชาติ พระเนื้อชินเงินแท้ทั่วไปธรรมชาติของพระเนื้อชินเงิน ต่างกรุ ต่างสภาพแวดล้อม คนเป็นพระเห็นเจนตา ส่องแว่นดูแว่บเดียว ก็ตัดสินได้...แต่เพื่อความแน่ใจ ก็ควรเอาไปเทียบเส้นสายลายพิมพ์ กับพระแท้ องค์ครูในหนังสืออมตะพระกรุ ทั้งเนื้อสำริด เนื้อชินเงิน ทั้งพิมพ์เกศตรง เกศแฉก ต้อย เมืองนนท์ มีไว้ได้ดู 7 องค์ เลือกองค์เกศตรงชัดๆ เทียบเส้นสายลายพิมพ์ถ้าเป็นพระแท้ด้วยกัน เส้นสายไปกันได้ แม้ไม่ “เป๊ะๆ” ติดเส้นเล็กเส้นน้อย เหมือนการดูเหรียญข้อต่าง...ชินสีห์องค์ในคอลัมน์ มีเนื้อเกินใต้ฐาน...เข้าใจว่าเป็นเนื้อส่วนที่เป็น “ช่อชนวน” ตอนพิมพ์พระ...แต่ตัดออกไปไม่หมด หลักเดียวกับการหล่อพระกริ่งขนาดพระชินสีห์ เหมาะกับการแขวน “เดี่ยว” องค์เดียวในคอ...แขวนแล้วยืดอกนึกชื่อ “ชินสีห์” ราชสีห์ผู้ชนะ หรือราชสีห์เจ้าป่าเข้าไว้...ช่วยให้ผึ่งผายเพิ่มขึ้น พุทธคุณของพระเครื่อง สิ่งแรกที่ได้ ก็คือแรงจูงใจ...นี่แหละ.พลายชุมพล
