งานสงกรานต์เชียงใหม่ ปี 2564 นี้ จะมีการสาดน้ำตามประเพณี ที่ทำกันเป็นสีสันมาเนิ่นนานหรือไม่ ผมไม่แน่ใจที่แน่ใจก็คือวันสงกรานต์ หรือวันขึ้นปีใหม่ปีนี้ เป็นวันครบ 725 ปี ของเมืองเชียงใหม่
เอกสารเป็นกระดาษหลายแผ่น ที่ศาสตราจารย์ ดร.ชาติชาย ณ เชียงใหม่ ฝากมาให้ แถวแม่กลองบ้านผม เรียก “ใบฎีกา” ซึ่งก็คือใบบอกข่าวงานบุญ บุญของผม คือความรู้ ผมได้ความรู้สองเรื่อง เรื่องแรก “เรื่องพระ”
หลังสงกรานต์ เวลา 16.00 น. วันที่ 25 เมษายน อาจารย์ ชาติชายเชิญชวนประชาชน หน่วยงานภาครัฐภาคเอกชน ร่วมพิธีเจริญพระพุทธมนต์คัมภีร์อุปปาตะสันติ (มหาสันติงหลวง) โดยพระเถระชั้นผู้ใหญ่ 108 รูป ที่ลานพระบรมราชานุสาวรีย์สามกษัตริย์ ถนนพระปกเกล้า อ.เมือง จ.เชียงใหม่
พิธีนี้เป็นจารีตพิธีโบราณของเมืองเชียงใหม่ ที่มีมากว่าห้าร้อยปี
คัมภีร์อุปปาตะสันติ เป็นวรรณกรรมภาษาบาลีของล้านนาไทย แต่งโดยพระมหามังคละสีลวังสะ พระเถระชาวเชียงใหม่ สมัยพระเจ้าติโลกราช รัชกาลที่ 11 แห่งราชวงศ์มังราย (พ.ศ.1985-2030)
เชียงใหม่สมัยนั้น โจรผู้ร้าย และคนอันธพาลชุกชุม เมื่อท่านให้พระสงฆ์สามเณรและประชาชน สวดมนต์บทนี้แล้ว เหตุร้ายๆก็กลับกลายเป็นเรื่องดี
ต่อมาคัมภีร์อุปปาตะสันติไปแพร่หลายในประเทศพม่า ชาวพม่านิยมสวดในงานพิธีสืบชะตา งานขึ้นบ้านปีใหม่ ต่อเนื่องกว่าห้าร้อยปี คนไทยเองเกือบไม่รู้จัก
จนเมื่อ พ.ศ.2500 พระธรรมคุณาภรณ์ (เช้า ฐิตปัญโญ) วัดมหาโพธาราม นครสวรรค์ ได้ต้นฉบับภาษาบาลีอักษรพม่า จากพระอาจารย์ภัททันตะธัมมานันทะ วัดท่ามะโอ ลำปาง แปลเป็นภาษาบาลีอักษรไทย
จึงเป็นโอกาสดีที่คนไทย จะได้สวดได้ฟังคัมภีร์นี้อีกครั้ง
...
ผู้ใดได้สวดหรือได้ฟังอุปปาตะสันติ ความวิบัติย่อมไม่มีมาแผ้วพาน ได้รับความอิ่มใจในกาลทุกเมื่อ ยาพิษและศัสตราวุธย่อมไม่มากล้ำกราย ชนะข้าศึกทั้งมวล โรคาพยาธิไม่เบียดเบียนเจริญด้วยทรัพย์สฤงคาร
ภัยจากมนุษย์ อมนุษย์ และสัตว์ร้าย ย่อมสงบไป
ทวยเทพและเทวดาทั้งหลาย ท้าวพระยามหากษัตริย์ทั้งหลาย จักเป็นผู้เจริญด้วยเดชและสิริมงคล
ศาสตราจารย์ ดร.ชาติชาย ณ เชียงใหม่ ในนามมูลนิธิทายาทเจ้านายฝ่ายเหนือ ขอเชิญชวนร่วมเป็นเจ้าภาพถวายผ้าไตรพร้อมเครื่องไทยทาน (ชุดละ 3,000 บาท) 108 ชุด ตาลปัตรพร้อมเครื่องไทยทาน (ชุดละ 2,000 บาท) 108 ชุด ดอกไม้ธูปเทียน (ชุดละ 200 บาท) 108 ชุด
ผู้มีศรัทธา แจ้งชื่อนามสกุล โอนเงินเข้าบัญชีมูลนิธิเจ้านายฝ่ายเหนือ ธนาคารกรุงไทย สาขาสี่แยกสนามบินเชียงใหม่ เลขที่บัญชี 554–0–28344–9 และแนบสลิปการโอนผ่าน Fb เพจ มูลนิธิทายาทเจ้านายฝ่ายเหนือ ได้ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป
จบบุญเรื่องพระ ก็มาถึงเรื่องเจ้า อย่างที่ผมเกริ่นไว้ สงกรานต์ปีนี้ คือปีครบ 725 ปี ที่พ่อขุนเม็งราย สร้างเมืองเชียงใหม่ เหตุการณ์บ้านเมืองเปลี่ยนแปลงไปตามเหตุปัจจัย
ถึงวันนี้มีคนในสายสกุลของเจ้านายฝ่ายเหนือ กระจัดกระจายทั้งในและนอกประเทศ ลูกหลานที่ยังติดต่อสื่อสารกันเป็นเพียงกลุ่มเล็กๆที่ใกล้ชิดกันบ้าง ขณะที่ลูกหลานจำนวนมากไม่รู้จักกัน
มูลนิธิทายาทเจ้านายฝ่ายเหนือ จัดตั้งเมื่อ 31 สิงหาคม 2563 วัตถุประสงค์ สืบสานความคิดและการกระทำของบรรพบุรุษเจ้านายฝ่ายเหนือ ส่งเสริมทายาทลูกหลานให้กตัญญูรู้คุณแผ่นดินและสำนึกถึงหน้าที่ของวงศ์ตระกูล
เป็นอันว่าพอได้ความรู้เรื่องพระเชียงใหม่ และความรู้เรื่องเจ้าเชียงใหม่ พระและเจ้าเมืองเหนือ ซึ่งแตกต่างอยู่บ้างกับพระและเจ้าทางเมืองใต้ วันนี้อยู่กันแบบไหนอย่างไรแน่
อาจารย์ด็อกเตอร์ชาติชาย จบใบฎีกาบอกบุญด้วยภาษาชาวเหนือ “ขอเจินจวนฮ่วมบุญตวยกั๋น คนละเล็กละน้อยต๋ามแต่ศรัทธาเจ้า”.
กิเลน ประลองเชิง