ใน 101 คำถามสามก๊ก (หลี่ฉวนจวิน และคณะเขียน ถาวร สิกขโกศล แปล สำนักพิมพ์มติชน พ.ศ.2556) คำถามที่ 63 ทำไมโจโฉบีบคั้นซุนฮกที่ปรึกษาอันดับหนึ่ง...จนตาย
ซุนฮกเกิดในตระกูลผู้ดี มีชื่อเสียงด้านจงรักภักดีมาตั้งแต่ยังหนุ่ม เหอหยง ปัญญาชนสำคัญแห่งเมืองลำหยงเอ่ยปากชม “นี่คือผู้ช่วยพระราชา เป็นผู้เสนอคนเก่งๆ อย่างซี่จื้อไฉ ตู้จี กุยแก ตันกุ๋น สุมาอี้ ฯลฯ ให้โจโฉใช้”
การเมืองช่วงปลายราชวงศ์ฮั่น เขาเห็นปัญญาและความกล้าหาญโจโฉ จึงเสนอตัวเข้าช่วย เป็นหนึ่งในทำเนียบกระโจมค่าย เป็นผู้เสนอแผนสำคัญ กรณีพระเจ้าเหี้ยนเต้ ให้โจโฉพิจารณา
“บัดนี้ฮ่องเต้เสด็จกลับเมืองหลวง วีรชนผู้ทรงธรรมต่างคิดธำรงรักษาพระราชวงศ์ ทวยราษฎร์รำลึกถึงอดีตแล้วทวีความโศกเศร้า ควรถือโอกาสทูลเชิญเสด็จมาตามความหวังของคนทั้งปวง...นี่คือมหาอนุวัตร
ใช้ความสุจริตยุติธรรม ให้วีรชนคนกล้าทั้งหลายยอมเข้าด้วย นี่คือมหากุศโลบาย
ใช้คุณธรรมชักชวนคนดีมีปัญญาให้เข้ามาร่วมงาน นี่คือมหาธรรมจริยา แม้ในแผ่นดินนี้จะยังมีผู้ต่อต้านอยู่บ้าง ก็จะไม่กลายเป็นภัย นี่คือมหาประจักษ์
หากไม่คิดปราบจลาจล ขุนศึกในแต่ละถิ่นก็จะคิดวุ่นวาย ช่วงชิงอำนาจกัน ถึงเวลานั้นแม้คิดปราบก็จะไม่ทันการณ์”
บทสรุปคำแนะนำซุนฮก “เชิดองค์ฮ่องเต้ บังคับบัญชาท้าวพระยาหัวเมือง” ปรากฏผลเป็นจริง ซุนฮกจึงได้เลื่อนเป็นทั้งมนตรีที่ปรึกษา และกุมอำนาจในตำแหน่งราชเลขาธิการ
ตำแหน่งนี้ หากเป็นการเมืองไทยสมัยใหม่ ใช้คำว่า ผู้กำหนดเกม
ซุนฮกติดตามกองทัพไปน้อยมาก คุมเรื่องสำคัญอยู่ในเมือง เมื่อมีเรื่องสำคัญโจโฉต้องปรึกษา ก่อนศึกกัวต๋อ พลานุภาพของอ้วนเสี้ยวแกร่งกล้า โจโฉไม่กล้าตัดสินใจเปิดศึก
...
แต่ซุนฮกกลับแนะว่า “แม้อ้วนเสี้ยวจะมีทหารมาก แต่วินัยไม่ดี เตียนห้องกล้าแกร่งแต่มักล่วงเกินผู้บังคับบัญชา เขาฮิวโลภ ไม่จัดการครอบครัวให้ดี สิมโพยเผด็จการและขาดปัญญา ฮ่องกี่ เด็ดขาดแต่ถือดีไม่ฟังคนอื่น
สองคนนี้รักษาอยู่แนวหลัง หากคนในครอบครัวเขาฮิวทำผิดกฎหมาย พวกเขาจะต้องไม่ละเว้น เมื่อไม่ละเว้น เขาฮิวจะเอาใจออกห่าง งันเหลียงกับบุนทิว ก็แค่ทหารผู้แกล้วกล้า รบครั้งเดียวก็ย่อมจะจับตัวได้”
ซุนฮกอ่านอ้วนเสี้ยวขาด เหมือนเห็นลายมือตัวเอง ทุกคำของซุนฮกได้พิสูจน์ว่าใช้การได้ โจโฉกำลังน้อยกว่ารบชนะอ้วนเสี้ยวที่มีกำลังมากกว่าสิบเท่า
ก็เมื่อซุนฮก ใหญ่ระดับผู้กำหนดเกมแล้ว เหตุไฉนจึงกลายมาเป็นผู้ถูกโจโฉกำหนดชะตาชีวิตเล่า
รัชศกเจี้ยนอานปีที่ 17 (ค.ศ.212) โจโฉประกาศจะตั้งตัวเป็นวุ่ยกัง มีเครื่องยศ 9 ประการ
ซุนฮกคัดค้าน “หาควรทำเช่นนี้ไม่ เดิมท่าน เจตนาฟื้นฟูราชวงศ์ (ฮั่น) สร้างสันติสุขแก่บ้านเมือง ควรซื่อตรงจงรักต่อความสุจริต รักษาความสมถะถ่อมตัว”
คำค้านนี้จี้ใจดำโจโฉ เมื่อยกทัพไปตีง่อก๊ก เขาแสร้งสั่งซุนฮกให้เลี้ยงดูให้รางวัลทหาร แต่เมื่อเคลื่อนทัพต่อ ก็ทิ้งซุนฮกไว้ที่เมืองฉิวฉุน ส่งสาร...เป็นกล่องอาหารเปล่าไปให้ ซุนฮกเข้าใจ โจโฉอยากให้ตนฆ่าตัวตาย
ฉากสุดท้าย ซุนฮกวิตกกังวลจนตรอมใจตาย แต่มีข้อซุบซิบอีกทาง ซุนฮกกินยาพิษฆ่าตัวเอง
ชั่วเวลาสองสามเดือนที่ผ่านมา การเมืองบ้านเรามีปัญหายอกย้อนซับซ้อน ประหนึ่งเกิดตามธรรมชาติ ถึงบัดนี้ มีคนมองเห็นชัด ทุกฉากทุกตอน เกิดจากผู้กำหนดเกมคนเดียว
แต่ก็มีคนกังขา...ผู้กำหนดเกมจะมีชะตากรรมเหมือนซุนฮก ติดกับดักของผู้กำหนดเกมอีกคน เข้าตำราเหนือฟ้ายังมีฟ้างานนี้จะเป็นหมู่เป็นจ่า รอดูคนกลับบ้านได้หรือไม่ได้...อีกไม่กี่วันก็รู้.
กิเลน ประลองเชิง