ผมเขียนถึงโจโฉ...ผู้ชนะแห่งสามก๊ก ตอนเป็นๆ เป็นโรคปวดหัวเรื้อรัง หวาดระแวงถึงขนาด นอนหลับลืมตาคว้าดาบฟันองครักษ์ข้างเตียงตาย นี่คือตัวอย่างผู้ยิ่งใหญ่ ที่ชีวิตตื่นก็ไม่เป็นสุข หลับก็ไม่เป็นสุข

แล้วก็เพิ่งนึกได้...เอ...โจโฉ ตอนตาย ตายดีหรือเปล่าหว่า!

คติกษัตริย์ยุคเมโสโปเตเมีย กว่าสามสี่พันปีที่แล้ว รุ่งเรืองโอฬารพันลึกแค่ไหน ตอนเป็นๆยังไม่พอ รอวัดอีกที ตอนตาย ถ้าตายดี จึงจะถือว่ายิ่งใหญ่ไร้เทียมทานจริง

คำถามที่ 68 ใน 101 คำถามสามก๊ก (หลี่ฉวนจวินและคณะเขียน ถาวร สิกขโกศล แปล สำนักพิมพ์มติชน พ.ศ.2556) มีเรื่องเล่าโจโฉ ตั้งแต่เกิดจนถึง...ตาย

เกิดอำเภอเจียวก้วน เมืองไพก๊ก ในตระกูลข้าราชการ ตอนเด็กๆไม่ค่อยสนใจเรียนหนังสือ แต่เป็นคนมีสติปัญญา กล้าหาญและไหวพริบสูง ชอบแสดงวีรกรรมผดุงคุณธรรม

จนไปเข้าตาสองปัญญาชน ปัญญาชนคนหนึ่ง บอกโจโฉว่า

บ้านเมืองจะเกิดจลาจล ถ้าไม่ใช่คนดีมีปัญญา จะไม่สามารถจัดการได้ ผู้ที่จะสร้างสันติสุขให้บ้านเมือง ก็คือท่านนี่แหละ

คำพูดนั้น กระตุ้นให้โจโฉหันไปตั้งใจรักเรียน อายุ 20 รับคัดเลือกเป็นบัณฑิตเซี่ยวเหลียน บรรจุเป็นขุนนางตำแหน่งหลาง เลื่อนเป็นเป่ยปู้เว่ยขุนนางฝ่ายทหารในเมืองลกเอี๋ยง

จากนั้นย้ายเป็นนายอำเภอตุนซิว ต่อมาเป็นมนตรีที่ปรึกษา

เมื่อตั๋งโต๊ะสังหารพระนางโฮเฮาและหงหนงอ๋อง (ห้องจูเปียน) ชาวบ้านรุมแช่งชักหักกระดูกทรราช โจโฉไปเมืองตันลิว ขายทรัพย์สมบัติ เอาเงินมารับสมัครทหาร ร่วมกำจัดตั๋งโต๊ะ

นับแต่นั้น โจโฉก็เริ่มชีวิตนักรบปราบศึกเหนือเสือใต้

ค.ศ.200 ศึกกั๋วต๋อ โจโฉใช้คนน้อยรบคนมาก ชนะอ้วนเสี้ยวซึ่งมีไพร่พลถึงสิบหมื่น ต่อมาก็รบชนะอ้วนเสี้ยวที่ซองเต๋งอีก ถึง ค.ศ.208 โจโฉปราบภาคเหนือได้ทั้งหมด ขึ้นสู่ตำแหน่งอัครมหาเสนาบดีฝ่ายบริหาร

...

หลังจากนั้นก็ปราบเล่าเปียว ทางใต้ ม้าเฉียวทางตะวันตก พระเจ้าเหี้ยนเต้ แต่งตั้งเป็นวุ่ยอ๋อง

โจโฉครองอำนาจยิ่งยงต่อไป ไม่มีใครล้มได้ ค.ศ.220 จึงถึงแก่พิราลัย ที่เมืองลกเอี๋ยง ได้รับสมัญญา อู่หวาง (บุู๊อ๋อง) ราชาผู้แกล้วกล้า ศพฝังไว้ที่เกาหลิง

อีกหนึ่งปีต่อมา โจผีบุตรคนโต ชิงราชสมบัติตั้งตัวเป็นฮ่องเต้ราชวงศ์วุ่ย แล้วสถาปนาย้อนหลังยกโจโฉเป็น “ไท่จู่อู่หวงตี้” ปฐมกษัตริย์ผู้แกล้วกล้าหาญศึก

และแล้ว ผู้นำหนึ่งในสามก๊ก ซึ่งใช้กลยุทธ์ยกกษัตริย์ไว้ใช้เป็นอำนาจทางการเมือง ชั่วชีวิตไม่ยกตัวเองเปิดเผยเกินเลยผู้เป็นเจ้านาย จนเมื่อตาย จึงถูกเชิดชูให้ยิ่งใหญ่

ชาวบ้านเรียก พระเจ้าวุ่ยอู่ตี้ กษัตริย์ผู้แกล้วกล้าการศึกแห่งราชวงศ์วุ่ย

หากใช้คติเมโสโปเตเมีย...นับแต้ม โจโฉ...ตายดี ตายแล้วได้ยศสูงกว่าตอนยังไม่ตาย โจโฉคือกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่มีวาสนาบารมีเหนือกษัตริย์ทั้งปวง

ผู้นำรุ่นหลัง ที่เดินแต้มการเมืองแบบโจโฉ ก็พอมี แต่หลายคน น่าเสียดาย มักไม่ตายดี.

กิเลน ประลองเชิง