สมัยพุทธกาล เมืองใหญ่ในแคว้นโกศล ตั้งอยู่ในชุมทางการค้าสำคัญ ชื่อเกสปุตตนิคม ผู้คนที่อยู่ส่วนใหญ่เป็นชาวกาลามะ นอกจากจะพบปะผู้คนร้อยพ่อพันแม่ ยังต้องพบปะและฟังคำสอนของหกศาสดาใหญ่ ที่มาพร้อมกับคำสอนที่แตกต่าง
บางคำสอนฟังดูดีมีเหตุผล แต่หลายคำสอนก็งมงายไร้สาระ
เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จไป ชาวกาลามะจึงมีคำถาม จะให้เชื่อใครดี
พระพุทธองค์ไม่ทรงชี้ จะให้เชื่อคำสอนใด ประพฤติตามคำสอนของใคร ทรงให้ถือหลัก 10 ข้อ
ข้อ 1 อย่าปลงใจเชื่อ ด้วยการฟังตามกันมา
2. อย่าเพิ่งเชื่อตามที่ทำต่อๆกันมา 3.อย่าเพิ่งเชื่อตามคำเล่าลือ 4.อย่าเพิ่งเชื่อโดยอ้างตำรา
5.อย่าเพิ่งเชื่อโดยนึกเดา 6.อย่าเพิ่งเชื่อโดยคาดคะเนเอา 7.อย่าเพิ่งเชื่อโดยนึกคิดเอาตามแนวเหตุผล
8. อย่าเพิ่งเชื่อเพราะถูกกับทฤษฎีของตน 9.อย่าเพิ่งเชื่อเพราะมีรูปลักษณ์ที่ควรเชื่อได้
10. อย่าเพิ่งเชื่อเพราะผู้พูดเป็นครูอาจารย์ของตน
เอาละซี คิดเอาด้วยเหตุผลก็ยังเชื่อไม่ได้ อ่านมาจากตำราก็ยังเชื่อไม่ได้
กระทั่งครูบาอาจารย์แท้ๆก็ยังเชื่อไม่ได้
ชาวกาลามะไม่เคยฟังคำสอนทำนองนี้มาก่อนก็งง
พระพุทธองค์ทรงแนะว่า ควรพิจารณาด้วยปัญญา ธรรมเหล่านั้นเป็นอกุศล ธรรมเหล่านั้นเป็นกุศล มีโทษ ไม่มีโทษ จึงควรเชื่อ
ไม่ว่าจะเชื่อเพื่อละ...หรือเชื่อแล้วถือปฏิบัติตามนั้น
ธรรมะชุดนี้เป็นพระสูตรสำคัญในพระไตรปิฎก บันทึกอยู่ในคัมภีร์ติกนิบาต อังคุตรนิกาย เป็นธรรมะที่เล่าลือกันว่า ปราชญ์ฝรั่ง อย่างไอสไตน์ ได้อ่านแล้วก็ยอมรับนับถือ ว่าเป็นคำสอนที่เป็นวิทยาศาสตร์ มีเหตุผลที่สุด
บ้านเมืองเราตอนนี้...มีแต่ปัญหาให้คิด...เรื่องผิดเรื่องถูก โดยยึดเอารัฐธรรมนูญเป็นมาตรฐานวัด
ข้อผิดทางการเมืองที่ทำกันเป็นเรื่องใหญ่...ไม่ว่า ถือหุ้นสื่อ หรืออ่านคำถวายสัตย์ฯไม่ครบ...ชาวบ้านอย่างผมได้ยินแล้วไม่รู้สึกถึงเรื่องถูกผิด
...
เห็นแต่เป็นเรื่องขำขัน
แต่เมื่อย้อนคิดไปถึงสมัยคุณสมัคร สุนทรเวช เจอข้อหารับจ้างจัดรายการอาหารทางทีวี มีอันต้องหลุดจากเก้าอี้นายกฯ...นี่คือโจ๊กชามใหญ่ ก็ต้องทำใจ
หากคุณธนาธร หัวหน้าพรรคอนาคตใหม่ ยังไม่ทันได้เริ่มต้นทำงาน จะต้องหลุดจากวงจรการเมือง หากนายกฯประยุทธ์จะต้องหลุดจากเก้าอี้นายกฯ...เหมือนเรือล่มปากอ่าว คงเป็นเรื่องให้ขำขันแบบไทยๆ
หัวเราะกันให้สบายใจ แล้วค่อยมาช่วยกันคิดต่อว่า บ้านเมืองเราจะไปทางไหนกันดี
แน่ใจกันแล้วใช่ไหม เราจะเดินหน้ากันไปด้วยตัวบทกฎหมาย...
ที่หลายมาตราต้องตีความต้องทำความเข้าใจ รอการตัดสินผิดถูก
จากองค์กรตามกฎหมาย ซึ่งก็ไม่ใช่จะมีองค์กรเดียว
วันนี้ชาวบ้านตาดำๆแบบพวกผม แทบไม่รู้จักคำว่าผิดคำว่าถูก
เพราะความผิดของฝ่ายหนึ่งกลายเป็นความถูกของอีกฝ่ายหนึ่ง
ความถูกของฝ่ายนี้ก็กลายเป็นความผิดของฝ่ายโน้น
แต่ถ้าจะถามถึงความดีความชั่ว...คงไม่ต้องใช้ความรู้อะไรมากนัก ตอบได้ทันที เรื่องนี้ดี เรื่องนั้นชั่ว
เพียงแต่เรื่องดี...ที่พวกผมเห็น อาจเป็นเรื่องผิดของบางฝ่าย เรื่องชั่วที่พวกผมเชื่อ อาจเป็นเรื่องถูกของบางพวก เมื่อไหร่ผมจะได้เห็น ความดีกับความถูก ความชั่วกับความผิด ไปด้วยกันได้เสียที.
กิเลน ประลองเชิง