เมื่อเดินทางมายังนครเซี่ยงไฮ้ ประเทศจีน หนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวอันเลื่องชื่อที่ใครต่างก็ต้องแวะเที่ยวชม นั่นคือ “สวนอวี้หยวน” (Yuyuan Garden) หรือที่รู้จักกันในนาม “สวนอวี้” (Yu Garden) สวนขนาด 5 เอเคอร์ โดยสิ่งปลูกสร้างภายในทั้งศาลา ลานกว้าง หินที่ใช้สำหรับสร้างกำแพงหรือทางเดิน ต่างก็มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่สวยงาม ตามรูปแบบสถาปัตยกรรมจีนอย่างสวนจีนในบ้าน (Chinese Courtyard)
สำหรับสวนอวี้หยวน มีเรื่องราวความเป็นมามากกว่า 400 ปี โดยเชื่อว่า เดิมทีเป็นสวน ของเศรษฐีพาน หยุ่น ตวน ถูกสร้างขึ้นช่วงปี พ.ศ.2102 ในสมัยของราชวงศ์หมิง มีจุดประสงค์เพื่อเป็นสถานที่สำหรับพักผ่อนหย่อนใจให้กับครอบครัว ตามคำว่า “อวี้” ในภาษาจีนที่หมายถึง “ความสุขและความผ่อนคลาย” ถือเป็นสวนที่ใหญ่ที่สุดในยุคสมัยนั้นที่ตั้งอยู่ในนครเซี่ยงไฮ้
แม้ที่แห่งนี้จะถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นสถานที่ให้ความบันเทิงรื่นรมย์แก่ผู้ที่มาพักพิง แต่สวนแห่งนี้ยังเคยได้รับความเสียหายจากสงครามอยู่หลายครั้ง รวมถึงยังถูกนำไปใช้งานอย่างผิดจุดประสงค์ ดังเช่นในช่วงที่ประเทศจีนพบเจอกับสงครามฝิ่นครั้งที่ 1 ในปี พ.ศ.2385 (ตรงกับยุคสมัยของราชวงศ์ชิง) ซึ่งเป็นการทำสงครามระหว่างจีนกับอังกฤษ โดยในขณะนั้น กองทัพอังกฤษได้ใช้ร้านน้ำชาหูซินถิง ที่ตั้งอยู่กลางบ่อน้ำ ในสวนอวี้หยวนเป็นฐานทัพปฏิบัติการทางทหาร
ครั้นเมื่อเกิดการก่อกบฏไท่ผิง (พ.ศ. 2393-2470) ยังใช้บริเวณศาลาเตี่ยนชุนในสวนนี้ เป็นศูนย์บัญชาการของกลุ่มเสี่ยว เตา ฮุ่ย หรือสมาคมลับดาบเล็ก ซึ่งเป็นขบวนการต่อต้านราชวงศ์ชิงและระบอบศักดินาในสมัยนั้น ก่อนที่กองทัพของราชวงศ์ชิงจะยึดพื้นที่คืนกลับมาได้อีกครั้ง ในขณะนั้น โครงสร้างดั้งเดิมของสถานที่แห่งนี้ก็ได้รับความเสียหายจนแทบไม่เหลือเค้าโครงเดิมของสถาปัตยกรรมที่ถูกสร้างขึ้นในสมัยราชวงศ์หมิง เคราะห์ซ้ำยังถูกกองทัพญี่ปุ่นบุกทำลายสวนอวี้หยวนอีกในปี ค.ศ.2485 ท่ามกลางสงครามความขัดแย้งระหว่างจีนกับญี่ปุ่น
...
เมื่อผ่านวิกฤติความรุนแรงที่เกิดขึ้นในจีนมาได้ รัฐบาลเซี่ยงไฮ้ก็ได้ทำการฟื้นฟูบูรณะสถานที่แห่งนี้ในช่วงปี พ.ศ. 2499-2504 พร้อมเปิดสถานที่สู่สาธารณชนให้ผู้คนเข้ามาเยี่ยมชม ก่อนประกาศเป็นอนุสาวรีย์แห่งชาติในปี พ.ศ. 2525 สวนอวี้หยวนจึงได้ถูกนำกลับมาใช้อย่างถูกจุดประสงค์ เป็นสถานที่แห่งความสุขและความผ่อนคลายอีกครั้ง.
ญาทิตา เอราวรรณ
คลิกอ่านคอลัมน์ "หน้าต่างโลก" เพิ่มเติม