หนังจีนดังเรื่อง “ร้อยฤทธิ์นางสิงห์ร้าย” ของชอว์บาเดอร์ ที่ฉายในเมืองไทยสี่สิบปีที่แล้ว ผมมีฉากจำสำคัญในสถานการณ์ที่สะใภ้ตระกูลขุนพลงักฮุย ถูกนายกกังฉินกินเมืองใช้อำนาจบีบคั้นขั้นคับขันจู่ๆก็มี “คุณย่า” ถือไม้เท้าหัวมังกรเดินออกมาไล่ตีนายกกังฉินสะบักสะบอมไม้เท้าหัวมังกรนัยว่าไม้เท้าพระราชทาน มีอำนาจเหนือเหนืออำนาจใดๆ ถ้าฮ่องเต้ทำอะไรไม่ดี ตีได้กระทั่งฮ่องเต้นั่นเทียวตอนที่ดูหนังผมรู้สึกได้ว่า “มันสะใจ” เพิ่งเข้าใจความนัย ประเพณีจีนนับถือผู้สูงอายุมากๆ เขาให้เกียรติยศกันด้วยไม้เท้ามีกฎเกณฑ์ว่าอายุ 50 ปี ถือไม้เท้าได้แต่ในครอบครัว 60 ปี ถือไม้เท้าได้ภายในตำบล 70 ปี ถือไม้เท้าได้ในเมือง อายุ 80 ปี ถือไม้เท้าได้ในพระราชฐาน และถ้าอายุถึง 90 ปี ถือกันว่าฮ่องเต้ควรเสด็จไปเยี่ยมถึงบ้านเค้าของเรื่องเล่าไม้เท้าหัวมังกรตีนายกหรือฮ่องเต้ได้ น่าจะขยายมาจากความเชื่อดั้งเดิมนี่เองไม้เท้าเป็นสัญลักษณ์สำคัญคนแก่ถึงปานนี้ จึงมีเรื่องเกี่ยวกับไม้เท้าอีกว่า เมื่อพ่อตายลูกชายต้องถือไม้เท้าพ่อ เชื่อกันว่าวิญญาณพ่อจะเข้าไปสิงในไม้เท้าคอยช่วยเหลือป้องกันภัยมีคำกล่าวว่า ไก่ขาว ไม้เท้าผีสิง หญิงรูปงาม สามอย่างนี้เป็นของสำคัญสำหรับบ้านไทยเราเวลาขึ้นบ้านใหม่ก็เอาความเชื่อสามสิ่งนี้มาใช้การแต่งงานในสมัยโบราณนิยมปลูกเรือนหอใหม่ให้คู่บ่าวสาวแยกไปอยู่ตามลำพังผัวเมีย ผู้เป็นหัวหน้าครอบครัวต้องรู้จักเวลาที่จะทำมาหากิน จึงต้องมีไก่ไว้ประจำบ้านเพื่อขันบอกเวลาส่วนไม้เท้าจะต้องมีใช้ในบ้านใหม่ เปรียบได้เหมือนอาวุธไว้ป้องกันลูกเมียสำหรับหญิงงาม เห็นจะไม่ใช่ใคร ย่อมหมายถึงภรรยาความเชื่อเรื่องสามของสำคัญที่จะต้องมีตอนขึ้นบ้านใหม่เชื่อมโยงไปถึงขนบธรรมเนียมในราชสำนักไทย ในพระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียร มีการอุ้มไก่ขาวและใช้ไม้เท้าหรือธารพระกรเข้าไปพิธีธารพระกรในพระราชพิธีสมัยรัชกาลที่ 4 เรียกธารพระกรศักดิ์สิทธิ์ สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงทราบว่าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเซ่นสรวงอย่างเป็นของศักดิ์สิทธิ์มีข้อสันนิษฐานว่า ชะรอยจะมีผู้นำไม้ไม้เนื้อดีมีรูปพรรณแปลกประหลาดถวาย ก็ทรงจะนึกถึงไม้เท้าผีสิงในตำราจีน จึงโปรดให้ทำเป็นธารพระกรแต่จะให้เรียกนามว่า ธารพระกรปีศาจสิง เห็นแรงเกินไป จึงให้เรียกว่า ธารพระกรศักดิ์สิทธิ์ตั้งพระนามไว้อย่างนั้น แต่ก็ไม่ทรงเชื่อความศักดิ์สิทธิ์แต่ประการใด ในงานเลี้ยงปีใหม่มีการตั้งเลี้ยงโต๊ะที่พระที่นั่งอาภรณ์ภิโมกข์ ทรงใช้ธารพระกรศักดิ์สิทธิ์แทงจิ้มห่อหมูแนมเรื่องที่สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเล่า แสดงว่า ธารพระกรศักดิ์สิทธิ์พระองค์นั้น ทำไว้แบบปลายแหลม ไม่ใช่ไม้เท้าที่มีหัวเป็นรูปร่าง มีปลายทู่ๆแบบไม้เท้าทั่วไปความรู้เรื่องธารพระกรผีสิงที่ได้เค้าจากเมืองจีน ชี้ให้นึกถึงประเพณีจีนดั้งเดิมที่นับถือพ่อแก่แม่เฒ่าเป็นใหญ่สมัยเหมาเจ๋อตุงสั่งแก๊งสี่คนปฏิวัติวัฒนธรรม พวกเด็กๆจับคนแก่ที่หลงของเก่า ความเชื่อเก่าๆมาแห่ประจาน เป็นบาดแผลลึกๆในใจคนจีน พอๆกับคนแก่ใช้รถถังและปืนไล่ฆ่าเด็กๆชุมนุมประท้วงที่เทียนอันเหมินจีนผ่านบทเรียนการสั่งสอนคนแก่ และคนแก่ล้างแค้นเด็กๆมาแล้วจนน่าจะพอเข้าใจ ไม่อยากให้เกิดขึ้นอีก แต่บางบ้านเมืองที่ผมรู้จักดูเหมือนจะผ่านแค่บทเรียนคนแก่ไล่ฆ่าเด็กหนีเข้าป่าตอนนี้ เริ่มมีเค้าพวกเด็กๆจะฮึ่มๆแก้แค้นตามประสาเขาบ้าง ความเชื่อเรื่องไม้เท้าผีสิง วิญญาณพ่อตามช่วยคุ้มภัย ดูเหมือนจะหมดไปนานเต็มทีแล้ว.กิเลน ประลองเชิง
