ภูเขาไฟวิสุเวียส เป็นหนึ่งในภูเขาไฟที่ยัง ไม่สงบในอิตาลี มีวีรกรรมใหญ่ในประวัติศาสตร์ก็คือการปะทุในคริสต์ศักราช 79 หยิบยื่นมรณะแก่นครโบราณปอมเปอี เมืองเฮอร์คิวเลเนียม ที่อยู่ใกล้กัน เถ้าถ่านร้อนจากภูเขาไฟได้ถมทับบ้านเรือนชาวโรมันคร่าชีวิตผู้คนไปมากมายหนึ่งในซากถูกขุดพบจากหายนะครั้งนั้น และ ท้าทายให้ไขความกระจ่าง ก็คือม้วนกระดาษปาปิรุสโบราณประมาณ 1,800 ม้วน เรียกว่าคัมภีร์เฮอร์คิวเลเนียม ที่ถูกฝังอยู่ในเถ้าภูเขาไฟในเมืองเฮอร์คิวเลเนียม ม้วนกระดาษเหล่านี้มีลักษณะคล้ายกับท่อนไม้แอชที่แข็งตัวซึ่งเก็บไว้ที่สถาบันฝรั่งเศสในกรุงปารีส โดยคัมภีร์มากกว่า 800 ม้วนถูกขุดขึ้นมาจากคฤหาสน์โรมันโบราณที่เชื่อกันว่าเป็นบ้านของพ่อตาของ จูเลียส ซีซาร์ ปัจจุบันถูกเก็บไว้ในห้องสมุดเมืองเนเปิลส์ ในอิตาลี แต่เนื่องจากม้วนคัมภีร์อยู่ในสภาพไหม้เกรียม หากคลี่ออกก็จะพังเสียหาย เมื่อเร็วๆนี้ คัมภีร์เฮอร์คิวเลเนียมบางส่วน ถูกถอดรหัสโดยนักศึกษา 3 คนที่เข้าร่วมแข่งขันในโครงการ “วิสุเวียส แชลเลนจ์” (Vesuvius Challenge) ที่ออกแบบมาเพื่อหากลไกในการอ่านเอกสารพวกนี้ นักศึกษาทั้ง 3 คนได้ใช้เทคโน โลยีปัญญาประดิษฐ์หรือเอไอ “แกะกระดาษเสมือนจริง” ที่สถาบันฝรั่งเศส โดยใช้วิธีเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ สแกนกระดาษปาปิรุสที่บิดงอและม้วนงอ เพื่อช่วยให้ม้วนกระดาษดูเหมือนแผ่ราบ จากนั้นก็ตรวจจับหมึกบนหน้ากระดาษด้วยเอไอขั้นสูง กระบวน “แกะกระดาษเสมือนจริง” เผยให้เห็นอักษรกรีกจารึกเป็นข้อความที่เกือบสมบูรณ์หลายข้อความ สามารถถอดอักขระได้มากกว่า 2,000 ตัว เมื่อผู้เชี่ยวชาญด้านภาษาบนปาปิรุสถอดข้อความ ก็พบว่าข้อความได้ให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับปรัชญาเมื่อเกือบ 2,000 ปีที่แล้ว. อ่าน "คอลัมน์หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ" ทั้งหมดที่นี่
