ในชุดความรู้เรื่องเมืองศรีเทพ นอกจากมีภาพเทวรูปพระพุทธรูปหลากศิลปะหลากสมัย ยังมีภาพพระพิมพ์ขนาดเขื่อง ด้านหลังจารึกอักษรจีน ผู้รู้อ่านว่าเป็นชื่อพระจีนชื่อ “เหวินเซียง”รวมความรู้เดิมบันทึกของหลวงพ่อเหี้ยนจัง (พระถังซัมจั๋ง) ท่านเอ่ยถึงเมืองโถโลโปตี เทียบเสียงเป็นทวารวดี...เมื่อเอาไปโยงกับเหรียญเงิน จารึก ทวารวดีศรีปุณยะสรุปเป็นความรู้คนไทย บ้านเมืองอายุพันปี แถบภาคกลาง ภาคอีสาน เป็นบ้านเมืองสมัยทวารวดีผมนึกถึงรำพันพิลาปของสุนทรภู่...อย่างหม่อมฉันนั้นที่ดีหรือชั่ว พอลับตัวก็ชื่อเขาลือฉาว เป็นอาลักษณ์นักเลงทำเพลงยาว เขมรลาวลือเลื่องถึงเมืองพระนคร...แล้วก็มโนไป...ชื่อสุนทรภู่นั้นดังน้อยกว่าชื่อทวารวดีที่ดังไกลไปถึงเมืองจีนประเด็นทวารวดีเป็นเมืองหลวงของนครปฐม เป็นอู่ทองหรือไม่ หรือจะเป็นเมืองในกระแส “ศรีเทพ” ผมขอตั้งไว้ ขอเวลาไปหาความรู้ต่อในหัวข้อเรื่อง “สังเขปลัทธิศาสนาและประติมากรรมสำคัญที่พบในเมืองศรีเทพ (ศิลปะวัฒนธรรม ฉบับที่ 2 ธ.ค.66) ศ.ดร.เชษฐ์ ติงสัญชลี เขียนว่า ศรีเทพเป็นทั้งเมืองพุทธศาสนาและศาสนาฮินดู ลัทธิไวษณพนิกายและเสาระผมคุ้นหูอยู่กับชื่อไวษณพนิกาย และไศวนิกาย ส่วนนิกายเสาระเพิ่งได้ยินแต่อยากรู้จักไวษณพนิกายให้มากขึ้นก่อน...พระวิษณุเมืองศรีเทพ มีลักษณะพิเศษประทับยืนตริภังค์ ทำให้นึกถึงศิลปะอินเดีย แต่กลับนุ่งผ้าสั้นคล้ายศิลปะเขมรสมัยก่อนเมืองพระนครและที่ควรรู้จักอีกคือ พระกฤษณะยกภูเขาโควรรธนะ...พระกฤษณะเป็นอวตารสำคัญในลัทธิไวษณพนิกาย ได้รับการนับถือมาก เนื่องจากปรากฏอิทธิฤทธิ์มากนอกจากปางสู้กับอสูรเกเร พญากงส์แล้ว ที่น่าตื่นเต้นคือ พระกฤษณะใช้พระหัตถ์ซ้ายแสดงอำนาจยกภูเขาโควรรธนะปกป้องคนเลี้ยงโคให้พ้นจากพายุฝนของพระอินทร์ศรีเทพพบพระกฤษณะยกภูเขาโควรรธนะหลายองค์ แต่น่าเสียดายที่วันเวลายาวนาน ทำให้เทวลัยที่เคยประดิษฐาน...ไม่หลงเหลืออยู่ให้เห็นเลยเทพเจ้าสำคัญองค์ต่อมา พระสูรยะ หนึ่งในสิบสององค์ของพระอาทิตย์ผู้ส่องจักรวาลลัทธินับถือพระสูรยะมีอิทธิพลมากทางตะวันตกนอกอินเดีย ก่อเกิดลัทธิเสาระ นับถือกันว่าเป็นผู้สร้างโลก กษัตริย์ของวันและหมู่ดาว ผู้ลงทัณฑ์คนชั่วประติมานวิทยาพระสูรยะ แสดงโดยการถือดอกบัวสองดอกในพระหัตถ์ สวมเสื้อคลุมยาว สวมรองเท้าบูตตามแบบฉบับคนขี่ม้าในเปอร์เซีย ทรงถือกิรีฏมงกุฎหรือหมวกทรงกระบอก แสดงความเป็นกษัตริย์ของจักรวาลในอินเดียนับถือลัทธิเสาระกันพอสมควร แต่ไม่เท่าไวษณพนิกายและไศวนิกาย ในกรณีเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ลัทธิเสาระนิยมในสมัยก่อนเมืองพระนครแถบปากแม่นํ้าโขงและที่ศรีเทพชุดความรู้นี้ชี้ว่าช่วงเวลาที่ศรีเทพรับเอาลัทธิเสาระจากอินเดียจะก่อนหลังกับช่วงเวลาที่รับเอาการนับถือพระกฤษณะยกภูเขาโควรรธนะนั้นไม่รู้ชัดแต่คนทั่วไปยกตัวอย่างหลวงพ่อเหี้ยนจังจากเมืองจีน ท่านรู้จักบ้านเมืองละแวกนี้ในชื่อโถโลโปตีหรือทวารวดีเมืองนี้เป็นเมืองของพระกฤษณะมากกว่าก็ถึงขนาดผลิตเหรียญใช้เป็นเครื่องแลกเปลี่ยนกันแล้วนี่นาผมเชื่อตามอาจารย์รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล สันนิษฐานขอรักและขอรับเอาชื่อทวารวดี...เป็นเมืองหลวงของศรีเทพ ด้วยความศรัทธาไปอีกคน.กิเลน ประลองเชิงคลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม
