คนไทยใกล้ชิดกับหมู ในหนังสือสำนวนไทย อาจารย์กาญจนาคพันธุ์ รวบรวมและอธิบายไว้สิบสำนวน หลายสำนวนเราคุ้นหูเข้าใจความหมาย แต่บางสำนวน ถ้าไม่บอกก็ไม่รู้ที่เคยพูดกันคุ้นปากเรื่องหมูๆ ผมเองก็เพิ่งรู้ เรื่องหมู ไม่หมูอย่างที่คิดตัวอย่างสำนวน หมูเห็ดเป็ดไก่ เราพูดกันบ่อยๆก็รู้อยู่แค่ หมู คือหมู เห็ด คือเห็ด เป็ด ก็คือเป็ด ไก่ คือไก่ แต่ความจริง สี่คำนี้ โบราณใช้บอกตำรับยาแก้กษัยโรคกษัย โรคอะไร สมัยเด็กผมยังได้ยิน หมายถึงโรคผอมแห้งแรงน้อย หมอแผนโบราณรักษาด้วยยาหม้อสมุนไพรสี่อย่าง ที่หมอสั่งเจียดให้ไปต้มกินเอง จำกันง่ายๆ หมู ก็คือแห้วหมู เห็ด ก็คือใบชุมเห็ด เป็ด ก็คือรากต้นตีนเป็ด ไก่ หมายถึง ใบมะคำไก่ขอแถมให้อีกนิด เจอในหนังสือฤาษีดัดตน เล่มของวิริยะประกันภัย เล่มที่คุณศรัณย์ ทองปาน เขียน มีคำว่า “กษัยกล่อน” โรคนี้ลึกกว่ากษัยธรรมดาพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน บอกว่า กษัยกล่อน เป็นโรคเกิดในลูกอัณฑะ มีน้ำ เรียกกล่อนน้ำ มีเลือด เรียกกล่อนเลือด มีหนองเรียกกล่อนหนอง ถ้าให้ผมเดา ถ้าเป็นสมัยใหม่ น่าจะเป็นมะเร็งในลูกอัณฑะกระมังสำนวนต่อมา หมูสิบขา มีคำอธิบายว่า หมูถือเป็นอาหารชั้นดีของคนรวย ปูเค็ม เป็นอาหารชั้นต่ำของคนจน ปูมีสิบขา คนกินปูเค็มจึงเอาหมูมาอ้าง หมูสิบขา ก็คือ หมูเค็ม“หมูวัด” สำนวนนี้แปลกหูคนรุ่นใหม่ ใช้ในความหมาย ไม่มีพิษสง ไม่เก่ง จะทำเล่นอย่างไรก็ได้ที่มาของสำนวน สมัยก่อน คนไทยไม่นิยมเลี้ยงหมู หมูมักอาศัยอยู่ตามวัดทั่วๆไป หมูวัดไม่มีเจ้าของ ใครนึกจะจับไปฆ่าแกงเสียเมื่อไหร่ก็ทำได้ง่ายๆสมัยนี้ สำนวนหมูวัด คนลืมใช้กันไปแล้ว เพราะชาวบ้านนิยมเลี้ยงหมู คนรวยเลี้ยงเป็นฟาร์มใหญ่ ยิ่งตอนนี้มีปัญหาเรื่องหมูแพง ก็คงนึกถึงหมูซีพี ก่อนเจ้าอื่นหรือหากจะใช้ในความหมายคล้ายกันก็คงใช้ “หมูสนาม” แต่เน้นไปทางอ่อน ไม่เก่ง ไม่มีฝีมือ เป็นรองให้เขาทำข้างเดียว แต่ก็ยังไม่ถึงขั้น “หมูในอวย” ซึ่งหมายถึงหมูต้มสุกอยู่ในอวยแล้ว เป็นสำนวนหมายความว่า “ง่ายเหลือเกิน”แต่ถ้าใช้ “หมูในเล้า” ก็เท่ากับหมูที่ถูกเลี้ยงไว้เป็นอาหาร เป็นสำนวนหมายความว่า อยู่ในกำมือ จะจัดการเสียเมื่อไหร่ก็ได้ ไม่ลำบากยากเย็น“หมูอดขี้ไม่ได้” สำนวนนี้ใช้ในความหมาย เมื่อสันดานไม่ดีเสียแล้ว ย่อมอดที่จะทำชั่วไม่ได้สำนวนที่ยังใช้และเข้าใจกันดี หมูเขาจะหาม เอาคานเข้าไปสอด หมายถึง เข้าไปขัดขวางขณะที่เขาทำอะไรเป็นส่วนตัว กำลังจะสำเร็จ สำนวนที่ใช้ต่อเนื่อง มีความหมายเดียวกันแต่จี้ใจกว่า “เมียเขาจะกอดเข้าขวางกลาง”สำนวนสุดท้าย หมูไปไก่มา “กาญจนาคพันธุ์” อธิบายว่าใช้ในด้านดี “ให้หมูเขาไปเป็นของกำนัล เขาก็ให้ไก่มาเป็นของตอบแทน” ใช้ในความหมาย แสดงน้ำใจไมตรีตอบแทนกันและกันคนสมัยใหม่ อาจใช้ในความหมายของการแลกเปลี่ยนแต่ถ้าจะอธิบายไปตามกระแสการเมือง รัฐบาลนายกฯประยุทธ์ กำลังเจอปัญหาหมูแพง หมูขาดตลาด พ่อค้ากักตุนหมูไว้เก็งกำไร รัฐบาลปกปิดข้อมูลโรคอหิวาต์หมูระบาด ฝ่ายค้านเตรียมไว้เป็นไม้เด็ดอภิปรายไล่สารพัดปัญหาเรื่องหมู ยังไม่สะเด็ดน้ำ เรื่องหมูยังไม่ทันไป ปัญหาเรื่องไก่ ไก่แพง ก็ตามมาผมดูข่าวทีวี นักธุรกิจไก่เขาโยนกลองว่า ไก่แพงเพราะถั่วเหลือง น้ำมัน ฯลฯ ผลิตภัณฑ์ทำอาหารไก่ขึ้นราคาเห็นไหม? เรื่องหมู ไม่ใช่เรื่องหมูๆ อย่างที่เราเข้าใจเรื่องหมูยังล้มรัฐบาลไม่ได้ แต่ถ้าเจอเรื่องไก่ซ้ำ รัฐบาลที่ทำท่าง่อนแง่นเต็มที ไม่เชื่อ วัดกระแสจากเลือกตั้งซ่อมเขตหลักสี่ ถ้าพรรครัฐบาลแพ้ ไม่แน่ล่ะนา...นายกฯท่านอาจยอมยกธง ยุบสภา.กิเลน ประลองเชิง
