หลังเกิดกรณีวิพากษ์วิจารณ์เรื่องของการตอกเส้น หรือที่ในภาษาอังกฤษเรียกว่า Tapping Line หรือ Hammer Massage ที่มีผู้นำศาสตร์ความรู้วิชานี้ไปใช้จนกลายเป็นที่กังวลว่า หากผู้นำไปใช้ไม่มีความรู้ที่ดีพอ อาจเกิดอันตรายต่อผู้มารับบริการได้ล่าสุด นพ.เกียรติภูมิ วงศ์รจิต อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก นำสื่อมวลชนลงพื้นที่ดูการตอกเส้น ในโครงการพัฒนากระบวนการรับรองหมอพื้นบ้านด้านการนวดตอกเส้น ที่จังหวัดเชียงใหม่ ทำให้รู้ว่าศาสตร์แขนงนี้เกิดขึ้นมานานมากกว่า 2,600 ปีแล้ว และได้มีการสืบทอดเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นต่อๆกันมาจากรุ่นสู่รุ่นมากกว่า 725 ปี “การตอกเส้น เป็นภูมิปัญญาการแพทย์พื้นบ้านล้านนา ที่จริงๆแล้วต้องกระทำโดยผู้เชี่ยวชาญ หรือที่คนภาคเหนือเรียกว่า “หมอเมือง” ซึ่งมีความรู้และประสบการณ์อยู่ในตัว เรียกว่า Tacit knowledge การนำมาใช้ก็เป็นการสืบทอดภูมิปัญญาจากรุ่นสู่รุ่น เชื่อมโยงสัมพันธ์กับวิถีชีวิต จิตวิญญาณ” คุณหมอเกียรติภูมิ บอกและว่า เพื่อให้ประชาชนเกิดความมั่นใจในการใช้บริการการตอกเส้นและเพื่อป้องกัน อันตรายที่จะเกิดจากการนำศาสตร์นี้ไปใช้โดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก จึงจำเป็นต้องรวบรวมความรู้เรื่องนี้ให้เป็นระบบ เช่นเดียวกับการรับรองหมอพื้นบ้านที่ใช้การนวดตอกเส้นเพื่อบำบัดอาการต่างๆให้เข้ามาสู่ระบบมากขึ้น การตอกเส้นนั้น บางตำราก็เรียกว่า การสลักเส้น ก่อนการตอกจะต้องมีการตรวจร่างกายวินิจฉัยอาการที่คนไข้เป็นก่อน จากนั้นก็จะเริ่มทำการตอกเส้นไปตามเส้นประธานสิบ โดยผู้ที่ทำการตอกเส้นจะตอกไปตามร่องกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นและตามแนวกระดูก ผู้ที่ตอกจะต้องระมัดระวังไม่ให้โดนกระดูกโดยตรง จำเป็นจะต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความชำนาญ การตอกจะไปกระตุ้นในจุดที่เป็นปัญหาปวดเมื่อยเนื่องจากเส้นเอ็นและกล้ามเนื้อช่วยให้อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อดีขึ้น อาจมีการทาน้ำมันงาหุงกับว่านสมุนไพรต่างๆ ตามแนวเส้นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการรักษา ที่ส่วนใหญ่แล้วคนที่มารับบริการตอกเส้น มักมาด้วยอาการของอัมพฤกษ์ อัมพาต กระดูกทับเส้น เส้นเอ็นตึง ปวดข้อเข่า ฯลฯ สำหรับเส้นประธานนั้น ถือเป็นเส้นหลักสำคัญของวิชาการนวดไทย เชื่อกันว่ามีเส้นอยู่ในร่างกายถึง 72,000 เส้น แต่ที่เป็นเส้นประธานหลักๆมีเพียง 10 เส้นเท่านั้น ไม่น่าจะหมายถึงหลอดเลือดหรือเอ็นอย่างที่เข้าใจกัน เพราะเมื่อเปรียบ เทียบกับความรู้ทางกายวิภาคสมัย ใหม่ พบว่าทางเดินของเส้นประธานที่จะกล่าวถึงต่อไปนั้น ไม่สอดคล้องสัมพันธ์กับทางเดินของหลอดเลือด หรือเส้นเอ็นอย่างตรงตัว จากการศึกษาตามตำราแพทย์แผนไทยประยุกต์ ระบุว่า จริงๆแล้วเส้นประธานก็คือเส้นทางเดินของลม ซึ่งเป็นพลังที่หล่อเลี้ยงร่างกายให้ทำงานได้ตามปกติ ในทางการแพทย์แผนไทยเส้นประธานมีความสำคัญ เป็นโครงสร้างที่ใช้ในการอธิบายถึงความเป็นปกติสุข และความผิดปกติของร่างกายได้ โดยเฉพาะความผิดปกติซึ่งมีสาเหตุมาจากการติดขัดหรือกำเริบของลม ซึ่งใช้ในการตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุของความผิดปกตินั้น ว่ามีความสัมพันธ์กับเส้นประธานเส้นใด เพื่อกำหนดวิธีการรักษา ให้สอดคล้องกับอาการที่เกิดขึ้น โดยดูตามองค์ประกอบตามทฤษฎีเส้นประธาน ซึ่งมี 3 องค์ประกอบที่สำคัญ คือ 1.เส้น ซึ่งมีเส้นประธานและเส้นแขนงต่างๆ มีทางเดินของเส้นที่แน่นอน 2.ลม เป็นพลังซึ่งแล่นไปตามเส้น หากลมแล่นไม่ปกติ มีการติดขัด ย่อมก่อโทษทำให้เกิดความเจ็บป่วยได้ 3.จุด เป็นตำแหน่งบนร่างกายที่มีความสัมพันธ์กับเส้น เมื่อกดหรือกระตุ้นถูกจุด จะเกิดกระแสความรู้สึกแล่นของลมไปตามแนวเส้นได้ทั้งนี้ การจะระบุว่า วิธีการตอกเส้นเป็นการรักษาที่ควรทำหรือไม่ทำ ยังไม่สามารถที่จะสรุปได้ แต่สำคัญที่สุด การตอกเส้นเป็นภูมิปัญญาโบราณ ที่น่าจะใช้บำบัดอาการปวดเมื่อย ตึง หรืออั้นลมได้ แต่จะไปถึงการรักษาโรคต่างๆได้หรือไม่ ในทางการแพทย์แผนปัจจุบันยังไม่รับรอง.
