เรื่อง “ตั๊กแตนขวางรถม้า” ในหนังสือ “ตูน” ปรัชญาเต๋า (สุรัติ ปรีชาธรรม โชติช่วง นาดอน แปล) ไช่จื้อจง นักเขียนไต้หวัน ผู้เขียนจัดไว้ในชุดของ “จวงจื่อ”
ในบรรดา ปรัชญาเมธีจีน ระดับ “จื่อ” ด้วยกัน ผมยกให้ “จวงจื่อ” มีคำสอนซับซ้อน ลึกซึ้ง ถึงใจที่สุด
ลองอ่านกันดู ในสถานการณ์บ้านเมืองที่ทำได้แค่มองหน้ากันอย่างนี้ ควรเอาเรื่องนี้ไปสอนใคร
เหยียนเหอ ผู้รู้หนุ่ม ตั้งวงถกแถลงปัญหา กับฉีว์ปั๋วอี้ว์ ผู้รู้ชรา
เจอผู้มีอำนาจชั่วร้าย หากปล่อยไว้ ก็จะทำลายบ้านเมือง แต่หากอยากเข้าไปเกลี้ยกล่อมให้เขาเปลี่ยนเป็นคนดีมีคุณธรรม ก็อาจนำภัยมาสู่ตัว
เพราะคนมีอำนาจชั่วร้าย มักเห็นแต่ความผิดคนอื่น ไม่เคยเห็นความผิดของตัวเอง
ควรจะทำประการใดดี
คำแนะนำฉีว์ปั๋วอี้ว์ ผู้รู้ชรา “เมื่อเจ้าพบคนเยี่ยงนั้น ก็คงคล้อยตามเขาไป อย่าทำให้เขาโกรธ
เมื่อเขาทำตัวดั่งทารก ท่านก็ต้องทำตัวเป็นทารก เมื่อเขาทำตัวบ้าๆบอๆ ท่านก็ต้องแกล้งทำเป็นบ้าๆบอๆ ทำให้เขาคิดว่า ท่านกับเขาเป็นพวกเดียวกัน”
“ทำไม ถึงต้องคล้อยตามเขาไปเช่นนั้น” เหยียนเหอสงสัย
“ท่านเคยเห็นตั๊กแตนไหม? เมื่อมันโกรธ ก็จะแกว่งแขนขาไปผลักรถม้า มันคิดว่าตัวเองมีเรี่ยวแรงมหาศาล”
ฉีว์ปั๋วอี้ว์ ตอบ และย้ำต่อ
“หากท่านหลงคิดว่า มีความสามารถพอที่จะไปต่อกรกับเขา ท่านก็จะเป็นเช่นเดียวกับตั๊กแตน ที่คิดจะยืนขวางทางรถม้า มีแต่จะนำภัยมาให้ชีวิต”
เหยียนเหอผู้รู้หนุ่ม สรุปคำสอน ผู้รู้ชรา“ การเกลี้ยกล่อมผู้อื่น ให้กลับตัวเป็นคนดี ด้วยวิธีการที่ไม่เหมาะควร ย่อมนำภัยมาให้ตัวเอง
...
แต่การยกความดีของตัวเอง ไปล้มล้างความชั่วร้ายผู้อื่น เป็นภัยอันตรายยิ่งกว่า”
ผมอ่านเรื่องตั๊กแตนขวางรถม้าจบ สิ่งที่พอจะนึกได้ ถ้าเป็นผู้เฒ่าผู้แก่เมืองไทยสอนลูกหลาน ท่านคงจะสอนว่า “อย่าเอาไข่ไปกระแทกหิน”
ประมวลเนื้อหาเรื่องนี้ ควรเอาไปสอนคนหนุ่มสาว เลือดร้อนไฟแรง เหลียวหลังแลหน้า แล้วต้องบันยะบันยังลงบ้าง คิดเสียว่า เวลายังมาไม่ถึง
อ่าน “ตูน” ปรัชญาเต๋า ชุดของจวงจื่อ เรื่องต่อไป “คนเลี้ยงเสือ”
การเลี้ยงเสือเป็นงานที่อันตรายยิ่ง คนที่เลี้ยงเสือเป็น จะไม่ให้มันกินสัตว์เป็นๆ
เพราะขณะที่เสือขย้ำฉีกกินสัตว์ มันก็ยิ่งดุร้าย เมื่อความดิบเถื่อนของมันถูกกระตุ้นออกมา ก็จะไม่สามารถควบคุมมันได้อีก
เมื่อเป็นเช่นนั้น คนเลี้ยงเสือที่เฝ้าดูอารมณ์ของเสือจนแน่ใจ จึงจะสามารถเลี้ยงเสือ ให้เชื่องได้เหมือนแมว
เสือมีอารมณ์ของเสือ หากคล้อยตามอารมณ์ของมัน เจ้าเสือร้าย ก็จะไม่ใช่เสือร้าย ไม่เป็นอันตรายอีกต่อไป
แง่คิดที่ได้จากเรื่องคนเลี้ยงเสือ ผมเดาเอา จวงจื่อ ตั้งใจเล่าสอนผู้ใหญ่ โดยเฉพาะผู้มีอำนาจในบ้านเมือง
หากท่านผู้ใหญ่เผลอละเมอว่า ทุกอย่างสั่งได้ หากคำสั่งที่ไม่เป็นธรรม สั่งสมบ่มเพาะเชื้อมากๆเข้า ไม่แน่ว่าพลังดิบเถื่อนนั้น จะร้ายรุนแรงกว่าเสือ
ถึงเวลานั้น จะร้องว่าเสียใจ แต่ก็อาจจะสายเกินไปแล้ว.
กิเลน ประลองเชิง
คลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม