เมื่อแอลกอฮอล์ เจล สำหรับล้างมือ กลายเป็นสิ่งของจำเป็นที่ต้องพกพาหรือติดกระเป๋าไว้ตลอด โดยเฉพาะในช่วงการระบาดของโควิด-19 การควบคุมตรวจสอบเพื่อให้แอลกอฮอล์ เจล ที่ใช้กันอยู่ทั่วไปมีมาตรฐานจึงเป็นเรื่องสำคัญ
ล่าสุด นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เปิดเผยผลการตรวจวิเคราะห์ผลิตภัณฑ์แอลกอฮอล์สำหรับล้างมือ โดยห้องปฏิบัติการกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ พบว่า 49.4% ของแอลกอฮอล์ เจล จำนวน 91 ตัวอย่าง ที่นำมาทดสอบมีปริมาณแอลกอฮอล์ต่ำกว่าที่กำหนด หรือประมาณ 45 ตัวอย่าง ขณะที่ 39 ตัวอย่าง หรือประมาณ 42.9% มีชนิดและปริมาณแอลกอฮอล์ตามที่กำหนด และมี 1 ตัวอย่างที่มีเมทิลแอลกอฮอล์ผสม โดยพบเมทิลแอลกอฮอล์ผสมอยู่ถึง 35-75%
“ในการใช้แอลกอฮอล์ เจล สำหรับล้างมือ หากปริมาณแอลกอฮอล์ต่ำกว่า 70% นอกจากจะเป็นเครื่องสำอางที่ห้ามผลิตนำเข้าหรือจำหน่ายแล้ว ยังไม่มีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อโรค ส่วนถ้ามีการใช้เมทิลแอลกอฮอล์มาผสม ก็ถือว่าเป็นเครื่องสำอางที่ไม่ปลอดภัยในการใช้ โดยทั้งสองกรณีมีโทษทั้งจำคุกและปรับ ไม่ว่าจะเป็นผู้ผลิต ผู้นำเข้าและผู้ขาย” นพ. โอภาสบอกเหตุผลที่ปริมาณแอลกอฮอล์ต้องมีไม่ต่ำกว่า 70% อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ บอกว่า หากมีปริมาณแอลกอฮอล์น้อยกว่า 70% โดยปริมาตร จะฆ่าเชื้อโรคไม่ได้ แต่ถ้ามีปริมาณแอลกอฮอล์สูงกว่า 70% จะสามารถทำลายได้ทั้งเชื้อแบคทีเรีย เชื้อวัณโรค เชื้อรา และไวรัสบางชนิด
...
คุณหมอโอภาส บอกว่า ที่อยากจะให้ข้อมูลเพิ่มเติม ก็คือในวันที่ 1 กรกฎาคมนี้ โรงเรียนเกือบทุกแห่งจะเริ่มเปิดภาคเรียน ซึ่งแม้จะมีมาตรการผ่อนปรนหลายอย่าง แต่มาตรการในการป้องกันการแพร่เชื้อ และการติดเชื้อก็ยังคงต้องดำเนินการอย่างเข้มงวด สำหรับนักเรียน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็กเล็กซึ่งยังไม่มีความพร้อมในการดูแลตนเองได้ จะมารวมกลุ่มเรียนและเล่นด้วยกันวันละหลายชั่วโมง จึงเป็นกลุ่มเสี่ยงที่ต้องได้รับการดูแลระมัดระวังเป็นพิเศษ หากไม่สามารถให้ล้างมือบ่อยๆได้ การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์แอลกอฮอล์ทำความสะอาดมือที่มีคุณภาพและการใช้ที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้เด็กปลอดภัยและปลอดโรค
“การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์และวิธีการใช้จึงมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง พ่อแม่ ผู้ปกครองจะต้องดูฉลากผลิตภัณฑ์ ที่มีการระบุข้อมูลสำคัญ เช่น ชื่อผลิตภัณฑ์ ชื่อและที่อยู่ผู้ผลิต วันที่ผลิต วิธีใช้ คำเตือน และต้องมีเลขที่ใบรับจดแจ้งเครื่องสำอาง ซึ่งสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาออกให้แก่ผู้ประกอบการผลิตตามเงื่อนไขที่กำหนด หากไม่แน่ใจสามารถตรวจสอบเลขที่ใบรับจดแจ้งได้ทางเว็บไซต์ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา”
อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์ฯ บอกด้วยว่า นอกจากนี้ ยังต้องดูอย่างรอบคอบสำหรับการให้เด็กใช้แอลกอฮอล์ เจล ล้างมือ หากมีปริมาณแอลกอฮอล์เข้มข้นเกินไป ก็อาจจะส่งผลเสียกับเด็กเล็ก หรือเด็กทารกได้ เพราะการสัมผัสแอลกอฮอล์บ่อยๆอาจทำให้เกิดการระคายเคืองที่มือ ทำให้ผิวแห้งลอกซ้ำๆ จนผิวหยาบกระด้าง
“ที่ต้องดูแลแบบใกล้ชิดก็คือ เด็กเล็ก ที่อาจจะมีการดูดนิ้ว หรือหยิบของเข้าปาก ซึ่งอาจจะทำให้กลืนสารเคมีลงไปโดยไม่ตั้งใจ จนเป็นอันตรายกับสุขภาพ เด็กอาจจะบอกไม่ได้ บางทีครู หรือครูพี่เลี้ยง รวมทั้งผู้ปกครองต้องช่วยกันสังเกตดูว่า เด็กมีอาการง่วงเหงาหาวนอน อาเจียน อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ ระดับความดันเลือด และการหายใจช้าลงหรือไม่ บางรายที่เป็นมากอาจถึงขั้นชักได้” คุณหมอโอภาสให้ข้อมูลพร้อมกับเสริมว่า การใช้แอลกอฮอล์ เจล ก็ต้องระมัดระวัง เนื่องจากเป็นสารที่ระเหยได้ง่าย เมื่อหยดเจลลงบนฝ่ามือแล้วควรยื่นมือให้ออกห่างจากใบหน้าและลำตัวเพื่อป้องกันไอระเหยเข้าสู่จมูกและตา หรือหันหน้าออกไม่ให้รับไอระเหยโดยตรง ถูให้ทั่วทั้งฝ่ามือ หลังมือ ซอกนิ้ว และเล็บ แล้วปล่อยให้ระเหยหมดก่อนที่จะไปสัมผัสส่วนต่างๆของร่างกาย ทั้งนี้ ควรใช้เฉพาะกรณีที่จำเป็นเท่านั้นเช่นการอยู่นอกสถานที่ ซึ่งไม่มีน้ำและสบู่ ใช้แล้วปิดฝาให้สนิททุกครั้ง เก็บให้ห่างจากแหล่งความร้อน ส่วนการเก็บแอลกอฮอล์ เจล ควรเก็บในภาชนะที่ปิดสนิทเพื่อป้องกันการระเหยและการเปิดภาชนะบ่อยๆ ทำให้ปริมาณความเข้มข้นแอลกอฮอล์ลดลง จนอาจส่งผลให้ประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อลดลงได้
...
“แอลกอฮอล์อาจทำให้ผิวหนังแห้ง ระคายเคืองได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ที่มีการแพ้ได้ง่ายและเด็กซึ่งมีผิวหนังบอบบาง และหากเป็นเมทิลแอลกอฮอล์เมื่อเข้าสู่ร่างกายโดยการดูดซึมผ่านทางผิวหนังและลมหายใจ จะทำให้หลอดลม ลำคอ และเยื่อบุตาอักเสบ หากหายใจหรือสัมผัสในปริมาณมากอาจทำให้ปวดท้อง เวียนหัว คลื่นไส้ อาเจียน กล้ามเนื้อกระตุก หายใจลำบาก การมองเห็นผิดปกติและอาจตาบอดได้
คุณหมอโอภาส บอกว่า เนื่องจากลักษณะภายนอกของเมทิลแอลกอฮอล์ และแอลกอฮอล์ที่อนุญาตให้ใช้ได้ ไม่มีความแตกต่างกัน จึงไม่สามารถตรวจสอบได้จากลักษณะ สี หรือกลิ่น ต้องทดสอบด้วยเทคนิคทางห้องปฏิบัติการเท่านั้น ดังนั้น ผู้ปกครองต้องเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพและสอนวิธีการใช้ที่ถูกต้องให้กับบุตรหลาน โดยเฉพาะในช่วงสถานการณ์โควิด -19 ที่เราคงต้องใช้ชีวิตกับแอลกอฮอล์ เจล ไปอีกสักระยะหนึ่ง เพราะฉะนั้น การมีความรู้ในการเลือกใช้แอลกอฮอล์ เจล ล้างมือที่ได้มาตรฐาน จึงเป็นเรื่องสำคัญมาก.
