สิ่งของที่เป็นมงคล แต่ละชาติบ้านเมืองไม่เหมือนกัน ตอนประธานาธิบดีนิกสัน แห่งสหรัฐฯมาเยือนไทย (28 ก.ค.2512) ในฐานะพระราชอาคันตุกะ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 พระราชทานเครื่องถมทอง ลายอัษฏมงคล หรือมงคล 8 ให้เป็นของที่ระลึกคนไทยส่วนใหญ่ไม่รู้ มงคล 8 มีอะไรบ้าง เริ่มสนใจไต่ถามกันอึงมี่ส.พลายน้อย เขียนไว้ใน “เกร็ดโบราณคดี ประวัติศาสตร์ไทย” (สำนักพิมพ์รวมสาส์น พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ.2539) ว่าบนแผ่นศิลาสมัยทวารวดีแผ่นหนึ่ง พบที่นครปฐม มีรูปหม้อน้ำ หอยสังข์ เงินตรา และดาว เข้าใจกันว่าเป็นรูปมงคล 4ภายหลังต่อมา เครื่องหมายมงคลเพิ่มขึ้นเป็น 8 จากบันทึกโคลงเก่าบทหนึ่งศรีสังข์โสภาคอ้าง อุณหิส กุมภ์ คธา ไพจิตร จักรแก้ว คชัง กุสอุสภาพิศ ไพลาส ชัยธวัชอัฏฐพิธแพร้ว เพริศพร้อมมงคลอ่านศัพท์แสงในภาษาโคลงยาก ผู้รู้แปลความง่ายๆมงคล 8 นั้น มี 1 กรอบหน้า 2 ตะบอง 3 สังข์ 4 จักร 5 ธงชัย 6 ขอช้าง 7 โคอุสภะ 8 หม้อน้ำมนต์ ก็พอมีบางคำอธิบายกรอบหน้า เครื่องประดับหัวอันเป็นหลัก สังข์ ศาสตราวุธของพระนารายณ์ ธงชัย สัญลักษณ์ความเป็นผู้นำ ขอช้าง อาวุธพระอินทร์ ผู้เป็นหัวหน้าเทวดา โคอุสภะ พาหนะพระอิศวร และหม้อน้ำ สัญลักษณ์พระแม่อุมามงคล 8 นี้ ใช้ในไทยสมัยใดไม่ปรากฏหลักฐาน ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีประกาศในพระราชกิจรายวันตอนหนึ่ง“สัญญาบัตรที่พระราชทานวันนี้ ใช้อย่างใหม่ เป็นกระดาษหนังสีขาว มีลายมงคล 8 และใบชัยพฤกษ์ล้อมรอบ”จึงคาดเดากันว่า ลายมงคล 8 เริ่มใช้กันแพร่หลายในรัชกาลนี้หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล ทรงเล่าไว้ตอนหนึ่ง ในเรื่องมงคล 8 และมงคล 38 ว่าในทางเรื่องปรับปรุงเครื่องสรง ก็จำเป็นต้องเลือกสรรพสิ่งที่เป็นมงคลมาถวาย นอกจากน้ำอันเป็นน้ำพุทธมนต์และเทพมนต์แล้ว ก็มีใบไม้มงคลใบเงิน ใบทอง ใบนาก หมายถึง ความมั่งคั่ง ใบพรหมจรรย์ ความบริสุทธิ์สะอาด หญ้าแพรก ความเจริญงอกงามรวดเร็ว ใบส้มป่อย ล้างโรคภัย ผิวมะกรูด ทำให้สะอาด และใบมะตูม อันเป็นเทพพรจากพระเป็นเจ้าทั้งสามส.พลายน้อย ตั้งข้อสังเกต เรื่องมงคล 8 เท่าที่รวบรวมได้ หลายอย่างไม่ตรงกับมงคล 8 ของชาติอื่นๆ เข้าใจว่าบางอย่างไทยเราก็กำหนดใช้ขึ้นเองมงคลทั้งหลายที่ว่าไปแล้วเป็นมงคลทางโลก ซึ่งว่ากันว่าคนทั้งโลกทุกชาติภาษา ต่างพยายามแสวงหาสมัยพุทธกาลเมื่อมีเสียงเรียกร้องหนาหู จากชนหลายฝ่าย พระพุทธเจ้าทรงแสดงมงคลทางธรรม มงคลที่เกิดจากประพฤติปฏิบัติระหว่างมนุษย์ด้วยกันมากถึง 38 ข้อปี พ.ศ.2466 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงค้นพระสูตรจากพระไตรปิฎก พระราชนิพนธ์ เป็นอินทรวิเชียรฉันท์ เริ่มที่มงคลข้อที่ 1 ข้อที่ 2 และข้อที่ 3กระทรวงศึกษาฯอัญเชิญมาเป็นบทอาขยาน นักเรียน ม.ปลาย หลายคนอาจยังพอท่องจำได้หนึ่งคือบ่คบพาล เพราะจะพาประพฤติผิดหนึ่งคบกะบัณฑิต เพราะจะพาประสบผลหนึ่งกราบและบูชา อภิปูชนีย์ชนข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดีมงคลข้อ 2 คบบัณฑิต ข้อ 3 บูชาคนควรบูชา ผมว่าคนไทยดูจะเข้าใจดี จะมีก็แต่มงคลข้อ 1 ข้อไม่คบคนพาล ไม่คบโจร หรือไม่คบคนชั่วนี่ล่ะครับ ที่คนการเมืองดูจะไม่เข้าใจ ผมฟังข่าวดูเขากำลังโหมประโคมกันขอเก้าอี้ใหญ่ให้โจรครองเมือง.กิเลน ประลองเชิง
