นักท่องเที่ยวที่ไปถึงศาลขงเบ้ง เมืองเฉิงตู มณฑลเสฉวน ตอนนี้จะถูกชี้ให้ดูกลอนดู่ “สามคราเยือนวางแผนกู้ไต้ฟ้าหนึ่งสนทนาเรื่องเก่าใหม่เข้าใจสิ้น”อาจารย์ถาวร สิกขโกศล อธิบายไว้ในหนังสือ 101 คำถามสามก๊ก (สำนักพิมพ์มติชน พ.ศ.2556) นี่คือบทสรุปการสนทนา กำหนดยุทธศาสตร์หลงจงของเล่าปี่กับขงเบ้งที่ถูกบันทึกไว้ในประวัติศาสตร์ ได้รับการสดุดีสืบขานมานับพันปีขงเบ้งปลีกวิเวกอยู่ที่หลงจง ไม่ออกจากบ้านแต่รู้สถานการณ์บ้านเมืองดี ผู้คนเรียกขาน “ว่อหลง มังกรไสยาสน์” เล่าปี่ลดเกียรติ ไปหาถึงกระท่อมหญ้าสามครั้งขงเบ้งวิเคราะห์สถานการณ์การเมืองยุคนั้นให้เล่าปี่ฟังว่านับแต่ตั๋งโต๊ะ เผด็จการ ผู้กล้าต่างตั้งตัวเป็นใหญ่ มีคนยึดครองได้ไม่กี่เมืองนับไม่ถ้วนโจโฉเมื่อเทียบอ้วนเสี้ยว ชื่อเสียงด้อยกว่า กำลังทหารก็น้อยกว่า แต่กลับชนะอ้วนเสี้ยวมิใช่เพราะโอกาสดี แต่มาจากสติปัญญาขณะนี้โจโฉมีกำลังพลร้อยกว่าหมื่น ทั้งเชิดฮ่องเต้เป็นหุ่นสั่งการเมืองทั้งปวง ไม่อาจต่อสู้ชิงชัยด้วยได้ส่วนซุนกวนยึดครองกังตั๋งมาถึงสามชั่วคน ชัยภูมิดี ราษฎรจงรักสามัคคี คนเก่งเรืองปัญญาได้ทำงานสำคัญเราผูกมิตรด้วยได้ แต่จะยึดครองไม่ได้เก็งจิ๋วด้านเหนือคุมแม่น้ำฮั่นกับแม่น้ำเหมี่ยนสองสาย อุดมสมบูรณ์ เป็นจุดยุทธศาสตร์ที่นักการทหารแย่งชิง แต่เล่าเปียวไม่มีความสามารถที่จะปกครองได้นี่คือดินแดนที่สวรรค์ส่งมาช่วยท่านมณฑลเอ๊กจิ๋ว ชัยภูมิคับขันเข้าตียาก พื้นที่กว้างใหญ่อุดมสมบูรณ์ เป็นปัจจัยธรรมชาติที่ดีเยี่ยม อาศัยถิ่นนี้เป็นที่มั่น จึงตั้งตัวเป็นฮ่องเต้ได้สำเร็จเล่าเจี้ยง ข้าหลวงมณฑลเอ๊กจิ๋ว ขาดเขลาเบาปัญญาเตียวฬ่ายึดฮันต๋งอยู่ทางเหนือ ผู้คนมาก ทรัพยากรอุดม บ้านเมืองเข้มแข็งรุ่งเรือง แต่ตัวเขาไม่รู้จักรักประชาชนสถานการณ์บ้านเมืองเช่นนี้ ผู้มีปัญญาสามารถทั้งหลายอยากได้ประมุขผู้ประเสริฐปรีชา ท่านเล่าปี่เป็นเชื้อสายกษัตริย์ราชวงศ์ฮั่น ความกล้าหาญเสียสละ เกียรติคุณน่าเชื่อถือ ขจรขจายไปทั่วแผ่นดินหากยึดเก็งจิ๋วและเอ๊กจิ๋ว สองมณฑลไว้ได้ อาศัยชัยภูมิที่เข้าตียากตั้งมั่น ผูกไมตรีกับชนชาติส่วนน้อยทางตะวันตกและใต้ ปกครองภายในให้ดี จะมีราษฎรที่ไหนกล้าไม่ยินดีต้อนรับหากเป็นไปตามแผนนี้ การปราบดาภิเษกก็จะสำเร็จ อำนาจราชวงศ์ฮั่นจะฟื้นคืนขงเบ้งเสนอยุทธศาสตร์หลงจง เมื่อ ค.ศ.207 ก่อนสงครามเซ็กเพ็ก 1 ปี ตอนนั้นแนวโน้มของซุนกวน เล่าปี่ยังเป็นรอง แต่โจโฉเป็นต่อ ขงเบ้งเป็นคนเดียวที่เห็นเค้าเงื่อนและรู้อนาคตพยากรณ์ทิศทางการเมืองของเล่าปี่ไม่ได้ผิดพลาดเลยแม้แต่น้อยตอนจบของสามก๊ก โจโฉเอาชนะอีกสองก๊กได้ หลังโจโฉตาย บุตรชายโจผีตั้งตัวเป็นฮ่องเต้ แต่ก็ถูกตระกูลสุมาอี้ชิงอำนาจตั้งราชวงศ์ใหม่ นี่เป็นเรื่องนอกเหนือคำทำนาย เกิดขึ้นหลังขงเบ้งตายแล้วอ่านสามก๊ก ผมนึกถึงบ้านเมืองไม่ใกล้ไม่ไกล...สถานการณ์คลับคล้ายตอนเผด็จการตั๋งโต๊ะ มีผู้คนมากมายกลั้นใจรอลุ้นให้ใครสักคนเล่นบทลิโป้ควงทวนเข้าไปฆ่าฉากตะเกียงตั๋งโต๊ะที่ใช้น้ำมันจากพุงโตๆในศพตั๋งโต๊ะ ยังติดตาตรึงหัวใจอยากจะรอขงเบ้งกลับชาติมาเกิดวางยุทธศาสตร์ให้ใหม่ สงสารขุนพลเล่าปี่ แค่เจอศึกถวายสัตย์ฯในสภา อาการที่ออกมา ย่ำแย่เต็มที.กิเลน ประลองเชิง
