แรร์เอิร์ธคือกลุ่มของธาตุโลหะหายาก จำนวน 17 ธาตุในตารางธาตุ มีคุณสมบัติพิเศษทางแม่เหล็ก ไฟฟ้า และเรืองแสง ซึ่งมีความสำคัญยิ่งในเทคโนโลยีสมัยใหม่ แบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่คือ 1.แรร์เอิร์ธเบา ใช้ในอุตสาหกรรมเรืองแสง กระจก หรือเซรามิก และ 2.แรร์เอิร์ธหนัก มีความหายากและมีคุณสมบัติเฉพาะสูงใช้ในอุตสาหกรรมปัญญาประดิษฐ์ (AI) อาวุธยุทโธปกรณ์ หรืออุปกรณ์ของกองทัพในโลกที่ขับเคลื่อนด้วยแบตเตอรี่ ยานยนต์ไฟฟ้า ชิปปัญญาประดิษฐ์ เครื่องบิน กังหันลม ดาวเทียม อาวุธนำวิถี ฯลฯ แรร์เอิร์ธเป็นหัวใจสำคัญของเทคโนโลยีล้ำยุค สาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นประเทศที่ครอบครองและผลิตแรร์เอิร์ธมากที่สุดในโลก ร้อยละ 70สัปดาห์ที่แล้ว สำนักข่าวซินหัวรายงานว่า ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยธรณีวิทยาแห่งประเทศจีน (อู่ฮั่น) และสถาบันสำรวจธรณีวิทยาแห่งมองโกเลียใน ค้นพบแร่แรร์เอิร์ธหรือกลุ่มแร่ธาตุหายากขนาดใหญ่ที่ไม่เคยพบมาก่อน ในพื้นที่หลักของแหล่งแร่ไป๋อวิ๋นโป๋ตอนกลาง พื้นที่นี้เป็นเหมืองแร่แรร์เอิร์ธขนาดใหญ่ที่สุดในโลก ในเขตปกครองตนเองมองโกเลียใน ทางตอนเหนือของจีนสมาคมแร่วิทยาระหว่างประเทศตั้งชื่อแรร์เอิร์ธที่เพิ่งพบอย่างเป็นทางการว่า Huanghoite-(Nd) เป็นแร่คาร์บอเนตชนิดใหม่ที่มีนีโอไดเมียมเป็นส่วนประกอบหลัก ซึ่งเป็นโลหะแม่เหล็กที่ใช้ในการผลิตมอเตอร์ยานยนต์ไฟฟ้าและกังหันลมนอกชายฝั่งจีนลงทุนกับแรร์เอิร์ธอย่างมหาศาลในเชิงยุทธศาสตร์แห่งชาติ และใช้ทรัพยากรกลุ่มนี้เป็นเครื่องมือทั้งด้านเศรษฐกิจ เทคโนโลยี ความมั่นคง และการเมืองระหว่างประเทศค.ศ.2021 ทางการจีนตั้ง China Rare Earth Group โดยรวมกิจการเหมืองและการถลุงแรร์เอิร์ธของรัฐ 3 แห่งเข้าไว้ด้วยกัน คือ 1.Aluminum Corporation of China (Chinalco) 2.China Minmetals Corporation และ Ganzhou Rare Earth Group เพื่อสร้างเป็นรัฐวิสาหกิจแรร์เอิร์ธแห่งชาติ ทำให้กลุ่มนี้ควบคุมการผลิตแรร์เอิร์ธกว่าร้อยละ 60-70 ของจีนและส่งออกไปทั่วโลกรัฐบาลจีนลงทุนในการวิจัยและพัฒนาด้านการแยกอย่างสะอาด (clean separation) และเทคโนโลยีการถลุงขั้นสูง เพื่อรักษาความได้เปรียบในการแข่งขัน รวมทั้งตั้งเขตเศรษฐกิจแรร์เอิร์ธหลายแห่งในประเทศแรร์เอิร์ธคือยุทธศาสตร์ที่มากกว่าทรัพยากร ทางการจีนจึงนำบริษัทสัญชาติตนเองไปลงทุนถือหุ้นในเหมืองแรร์เอิร์ธทั้งในแอฟริกา พม่า กรีนแลนด์ หรือแม้แต่ในเหมืองแรร์เอิร์ธ Mountain Pass ของสหรัฐฯผ่านการเป็นหุ้นส่วนด้วยความเป็นประเทศผู้ผลิต จีนรู้ว่าแรร์เอิร์ธคือคอขวดของเทคโนโลยีโลก จึงผูกขาดทั้งการผลิตและการถลุง เพื่อควบคุมห่วงโซ่อุปทานตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ เพื่อสร้างอิทธิพลต่อการค้า เทคโนโลยี และความมั่นคงระดับโลก นอกจากจะเป็นการลดการพึ่งพาตะวันตกแล้ว ยังใช้เป็นแต้มต่อเพื่อควบคุมการส่งออก เป็นอาวุธที่จะใช้กดดันประเทศตะวันตกได้ด้วยค.ศ.2023 จีนใช้ยุทธศาสตร์ตอบโต้ตะวันตกด้วยการออกมาตรการควบคุมการส่งออกแกลเลียม (gallium) และเจอร์เมเนียม (germanium) ที่ใช้ในการผลิตชิป ค.ศ.2024 จีนเพิ่มโควตาขุดแรร์เอิร์ธ แต่จำกัดผู้ถือใบอนุญาตไว้แต่วิสาหกิจของรัฐล่าสุด ค.ศ.2025 กระทรวงความมั่นคงจีนเปิดเผยมิติใหม่ของการใช้นโยบายแรร์เอิร์ธโดยไม่ใช่แค่ควบคุมโควตา หรือเก็บโควตาแรร์เอิร์ธไว้เป็นความลับเท่านั้น แต่ยังมีการปราบปรามขบวนการลักลอบขนแรร์เอิร์ธที่เชื่อมโยงกับหน่วยข่าวกรองต่างชาติด้วย18 กรกฎาคม 2025 กระทรวงความมั่นคงแห่งรัฐจีนเผยผ่านวีแชตว่า หน่วยข่าวกรองต่างชาติร่วมกับผู้ฝ่าฝืนกฎหมายในประเทศพยายามลักลอบนำแรร์เอิร์ธ เช่น ดิสโพรเซียม (dysprosium) และเทอร์เบียม (terbium) ออกนอกประเทศจีน โดยใช้วิธีติดฉลากปลอม ซุกในหุ่นโชว์ หรือผสมวัสดุอื่น ส่งผ่านประเทศตัวกลางเพื่อหลบเลี่ยงการตรวจสอบ ซึ่งทางการจีนบอกว่า ได้กวาดล้างขบวนการเหล่านี้อย่างมีประสิทธิภาพเพื่อการปกป้องทรัพยากรและความมั่นคงของจีนผู้อ่านท่านครับ แรร์เอิร์ธจึงไม่ใช่เพียงแร่ธาตุหายากอีกต่อไป แต่คือทรัพยากรเชิงยุทธศาสตร์ ที่จีนใช้วางหมากอย่างชาญฉลาดบนกระดานโลก การควบคุมแรร์เอิร์ธจึงไม่ใช่เพียงเรื่องการค้า แต่เป็นการกำหนดสมดุลอำนาจระหว่างประเทศในเกมเศรษฐกิจโลกที่ไม่ใช่ใครแข็งแรงสุดจะชนะ แต่คือใครที่ถือของจำเป็นในมือและวันนี้ จีนคือผู้ถือของจำเป็นที่ชื่อว่า ‘แรร์เอิร์ธ’.นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.comคลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม
