กว่าสามสิบปีที่แล้ว ตั้งแต่ “เตีย ที่ดี” เพื่อนผู้เป็นกัลยาณมิตรให้หนังสือ “พุทธธรรม” ของท่านอาจารย์พระมหาประยุทธ์ ปยุตโต มา ผมก็ตั้งใจอ่าน กว่าสามเดือนจึงจบแล้วก็เลือกคัดตัดตอนเอามาเขียนในคอลัมน์นับครั้งไม่ถ้วนมีเรื่องหนึ่ง ซึ่งผมชอบมาก เขียนซ้ำหลายครั้ง เขียนครั้งหลัง เปิดหนังสือหาไม่เจอ จนชักไม่แน่ใจว่าชื่อ พาหิยะ หรือไม่ แต่ที่มั่นใจมากกว่า คือเนื้อหาคนเรือแตกรอดชีวิตมาได้ นุ่งใบไม้แทนเสื้อผ้า ชาวบ้านนับถือเป็นศาสดา ได้ข่าวพระพุทธเจ้า ก็เดินเท้าดั้นด้นไปหา เจอพระพุทธองค์ตอนออกบิณฑบาต ก็ตั้งคำถาม “สมณโคดม มีชีวิตอย่างไร จึงจะไม่มีทุกข์”คำถามสั้น แต่ไม่ง่าย แต่สำหรับพระพุทธเจ้าไม่ยาก ทรงตอบว่า “ดูก่อน...ขอเพียงแต่เธอเห็น สักว่าเห็น...ฯลฯ”ทุกถ้อยคำที่ท่านอาจารย์พระมหาประยุทธ์แปลจากบาลี ผมขอใช้คำว่า “รจนา” สั้น กระชับ กระจ่าง จับใจ สรุปท้าย เมื่อ ทุกสิ่งตรงหน้าเป็นแค่สักว่า ก็เท่ากับเหมือนไม่มี...เมื่อไม่มี ทุกข์ ก็ไม่มีตามเรื่องพาหิยะบรรลุอรหันต์ นี่คือพระอรหันต์ที่ยังไม่ทันได้บวช ถูกวัวบ้าขวิดตายเสียก่อนเรื่องของพาหิยะฟังดูคล้าย “กามนิต” พระเอกใน “วาสิฏฐี” ที่ฝรั่งเขียน เสฐียรโกเศศ นาคะประทีปแปลเป็นไทย ผมเขียนบ้าง คุยให้เพื่อนฟังบ้าง แต่ตัวเองก็ขัดใจ ที่ค้นหาข้อธรรมะจะจะ ข้อนี้ในพุทธธรรมไม่เจอมีข้อติดใจ...เจอเพื่อนที่คุ้นเคย เป็นอัลไซเมอร์ ทั้งตาหูจมูกลิ้นกายใจ...เธอก็ “สักว่า” ไปหมด แน่ใจแทนเธอไม่มีทุกข์อะไรต่อไปอีกแล้ว แต่ใจหาย เพื่อนช่วยตัวเองไม่ได้จนได้ฟังท่าน ว.วชิรเมธี วิสัชนา หัวใจ พระอรหันต์ เหมือนตาข่ายที่กั้นขวางกลางพายุใหญ่ ท่านรับรู้ แต่ไม่หวิวไหว ปลิวลอยไปตามแรงพายุ ก็สว่างกระจ่างใจพระอรหันต์รับรู้เข้าใจกิเลสตัณหา แต่ไม่หลงไปกับกิเลสตัณหา ไม่ใช่อรหันต์อัลไซเมอร์ ความจำเสื่อม จะกินจะขี้ก็ต้องมีคนช่วยเวลาผ่านมากว่าสิบปีแล้วละกระมัง...เปิด “พุทธธรรม” ทีไร ผมก็ยังค้นไม่เจอ จนเมื่อไม่กี่วันที่ผ่าน เปิดสารบัญหัวข้อ “สฬายตนะ” อายตนะ 6 ตาหูจมูกลิ้นกายใจ เจอเนื้อหา “เดียวกัน” ไพเราะจับใจเท่ากันพระพุทธองค์ทรงสอนธรรมพระหลวงตา ผมจึงตั้งใจคัดมาให้ อ่านทุกคำ“แน่ะ! มาลุงกยบุตร บรรดาสิ่งที่เห็น ได้ยิน รู้ทราบ เหล่านี้ในสิ่งที่เห็น เธอจักมีแค่เห็น ในสิ่งที่ได้ยิน จักมีแค่ได้ยิน ในสิ่งที่ลิ้มดมแตะต้อง จักมีแค่รู้ (รสกลิ่นแตะต้อง) ในสิ่งที่ทราบ จักมีแค่ทราบ เมื่อใด (เธอมีแค่เห็น ได้ยิน ได้รู้ ได้ทราบ)เมื่อนั้น เธอก็ไม่มีด้วยนั่น (อรรถกถา อธิบายว่า ไม่ถูกราคะ โทสะ โมหะ ครอบงำ) เมื่อไม่มีด้วยนั่น ก็ไม่มีที่นั่น (อรรถกถา อธิบายว่า ไม่พัวพันหมดติดอยู่ในสิ่งที่ได้เห็นเป็นต้นนั้น)เมื่อไม่มีที่นั่น เธอก็ไม่มีที่นี่ ไม่มีที่โน่น ไม่มีระหว่างที่นี่ ที่โน่น (ไม่ใช่ภพนี้ ไม่ใช่ภพโน้น ไม่ใช่ระหว่างภพทั้งสอง) นั่นแหละ คือจุดจบของทุกข์”ธรรมะชุดนี้ หลวงปู่หลวงพ่อพระไทย ที่เรียกกันว่า “เกจิอาจารย์” ท่านรู้ ท่านเขียนด้วยผงดินสอโบราณ ลบผงรวมไว้ปั้นเป็นพระเครื่อง ที่เรารู้จักกัน ทั้งพระปิดตา(ภควัม) พระมหาอุตม์ (ปิดทวารทั้งเก้า)ชาวบ้านนิยมมีไว้แขวนคอ เชื่อกันทั้งด้านเมตตามหานิยมลาภผลและด้านอยู่ยงคงกระพันว่ากันจริงๆ ไม่ต้องดิ้นรนไปหาพระเครื่อง ก็แค่เอาคติท่าน มาใช้ ปิดตาหูจมูกปากเข้าไว้ ไม่ออกจากบ้านไปจ๊ะจ๋ากับใคร สิทธิ การิยะ ท่านว่าจะอยู่รอดปลอดภัยจากโควิด-19 ได้ถ้วนทั่วทุกตัวคน...แล.กิเลน ประลองเชิง
