ผมกำลังชั่งใจ หากจะเลือกเล่าเรื่อง “คนตะกละกินถั่ว” (หนังสือ เรื่องเล็กๆความหมายใหญ่ๆ สุริยเทพ ไชยมงคล สำนักพิมพ์อินสไปร์ พ.ศ.2553) เรื่องที่เคยเล่าไปแล้วหลายครั้ง
การเล่าครั้งนี้ จะให้แง่คิดอะไรกับผู้คนในโลกที่กำลัง ร้อนเป็นไฟได้บ้าง
เรื่องเริ่มต้นว่า ชาวนาจอมตะกละคนหนึ่ง วันหนึ่งอยากกินถั่วขึ้นมา เขางุ่นง่านควานหาไปทั่วบ้านอยู่ครึ่งวัน
ในที่สุด เขาก็เจอถั่วอยู่ก้นขวดโหลลึกมากปากแคบใบนั้น เขาล้วงมือลงไปหยิบถั่วได้ทั้งกำมือ
แต่เกิดปัญหาเขาเอาถั่วขึ้นมากินไม่ได้ มือเขาติดอยู่ปากขวด ไม่ว่าเขาจะออกแรงดึงอย่างไร ก็ดึงมือไม่ออก
ความอยาก ชาวนาร้อนใจมาก เขาร้องเอะอะโวยวาย ด่ากราดลั่นบ้าน ภรรยาได้ยินเสียงก็วิ่งเข้ามาช่วย
เธอพยายามใช้วิธีต่างๆนานา แต่ก็ช่วยอะไรไม่ได้
เพื่อนบ้านได้ยินเสียง ก็ชวนกันมายืนดู เพื่อนคนหนึ่งท่าทีมีสติปัญญา บอกชาวนา
“ถ้านายยอมทำตามคำที่ฉันบอก ฉันก็คงช่วยนายได้”
“ถ้าเอามือฉันออกมาได้ จะให้ทำอะไรฉันก็ยอม” ชาวนาว่า
“ก่อนอื่น นายต้องดันมือเข้าไป จนเกือบถึงก้นขวด”
ปัญหาที่ชาวนากำลังเจอ ทั้งใหญ่ทั้งยาก ชาวนาประหลาดใจกับคำแนะนำที่ง่ายๆ แต่ก็ทำตาม
“แล้วนายก็แบมือ ปล่อยเม็ดถั่วทิ้ง จากนั้นก็ค่อยๆ ดึงมือออก”
ชาวนาค้านอึงในใจ ที่มือฉันต้องติดอย่างนี้ ก็เพราะ
กำเมล็ดถั่วไม่ใช่หรือ? แล้วจะให้ปล่อยทิ้งไปง่ายๆได้ยังไง?” แต่เพื่อจะให้มือออกมาได้ ชาวนาก็ต้องทำตาม แน่อยู่แล้ว ชาวนาดึงมือออกจากปากขวดโหลนั้นได้สำเร็จ
“เอามือออกได้ก็จริง” ชาวนาหลุดปาก “แล้วเมล็ดถั่วของฉันล่ะ”
เพื่อนบ้านหยิบขวดโหลขึ้นมา คว่ำลงในฝ่ามือ เมล็ดถั่วทั้งหมดก็หล่นใส่มือชาวนาได้ง่ายดาย
...
“นายเป็นพ่อมด นี่นา”
จนเมื่อเขาหยิบเมล็ดถั่วเข้าปากเคี้ยวแล้ว ชาวนายังอึ้ง...
ในภูมิปัญญาของเพื่อนบ้านคนนี้อยู่อีกเป็นนาน
เรื่องเล็กๆจบตรงนี้ มีคำอธิบายความหมายใหญ่ว่า พ่อมดไม่ได้มีเวทมนตร์คาถาใดเลย นอกจากสติปัญญาธรรมดา
การจะเอาเมล็ดถั่วออกจากขวดโหลนั้น ไม่ใช่เรื่องยากอะไร หากชาวนาไม่ได้หน้ามืดเพราะความตะกละอยากกินถั่วเกินไป
ที่จริงยังมีวิธีแก้ปัญหาอีกหลายวิธี สิ่งสำคัญอย่าให้
ความเคยชิน ความมักง่ายหรือความอยาก...ทำให้ตกหลุมพราง ในกรณีนี้ นอกจากวิธีคว่ำปากขวดโหล ก็อาจเอาช้อนยาวๆมาค่อยๆตักขึ้น หรือจะใช้ตะเกียบคีบ
หากไม่มีเครื่องมืออะไร อีกวิธีที่ทำได้คือเทน้ำลง
ขวดโหลให้ถั่วลอยขึ้นมา หรือวิธีสุดท้าย แต่ต้องลงทุนเพิ่มสักหน่อย ทุบขวดโหลให้แตกไปเลย
เพื่อให้ถึงเป้าหมาย จำเป็นต้องมีทางเลือกไว้หลายทาง
อ่านเรื่องคนตะกละกำถั่วจบ คงได้สติคิดขึ้นบ้าง ปัญหาไม่ว่าเล็กใหญ่ มีทางให้เลือกแก้ ขอเพียงละกรอบวิธีคิดเดิมๆ และประการสำคัญ อย่าโกรธ อย่ากลัว อย่างก จนเกินไป เราจะถึงเป้าหมายได้เอง.
กิเลน ประลองเชิง
คลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม