สถานการณ์ภูมิรัฐศาสตร์โลก ที่เป็นตัวกำหนดการดำรงชีวิตของมนุษย์ในยุคปัจจุบัน ทำให้ประชากรโลกต้องหันมาพึ่งพาตัวเองให้มากที่สุด โดยเฉพาะ ประเทศเกษตรกรรม แหล่งอาหารของโลกจะมีความจำเป็นและมีความสำคัญในการสร้างความมั่นคงที่ยั่งยืนต่อการดำรงชีวิตที่กำลังถึงจุดอิ่มตัวในการพึ่งพาเทคโนโลยี

แนวทางวนเกษตรที่สำนักงานปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกร ให้การสนับสนุนมาตั้งแต่ปี 2561 ซึ่งกำลังอยู่ในช่วงการแพร่ระบาดของโควิค-19 นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของคนบนโลกใบนี้จากหน้ามือเป็นหลังมือ

ปัจจุบัน โครงการวนเกษตร หรือเกษตรแบบผสมผสาน มีครูต้นแบบอยู่จำนวน 103 คน ทำหน้าที่เป็นต้นแบบและแหล่งเรียนรู้ให้กับเกษตรกรรายอื่นๆให้เข้าใจแนวทางการทำเกษตรแนวใหม่ ระหว่างการปลูกพืชและการปลูกป่าในพื้นที่เดียวกัน ทำให้เกิดความหลากหลายทางชีวภาพ รักษาสิ่งแวดล้อม และลดการใช้สารเคมี ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ ลดการกัดเซาะของดิน ฟื้นฟูแหล่งน้ำ นำไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนได้อย่างยั่งยืน

การเรียนรู้จากครูต้นแบบที่ได้รับฉายาว่า ขี้เกียจเหนื่อย นายบรรจบ รอดตาเสน เกษตรกรในเขตปฏิรูปที่ดิน จ.เพชรบูรณ์ ที่มีความคิดริเริ่มในการจัดสรรพื้นที่การเกษตรอย่างมีระบบ ในพื้นที่ทดลอง 16 ไร่ ซึ่งพื้นที่ดังกล่าวประกอบไปด้วยสระเก็บน้ำ ระบบโคกหนองนา ระบบน้ำหยด สามารถเก็บกักน้ำและกระจายน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้สามารถปลูกพืชได้ตลอดทั้งปี

ประกอบกับได้รับคำแนะนำจาก ส.ป.ก. สนับสนุนองค์ความรู้เทคโนโลยี และการพัฒนาเพื่อให้ทำการเกษตรได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น รวมถึงการส่งเสริมการตลาดและการพัฒนาผลิตภัณฑ์ปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐาน เข้าถึงแหล่งน้ำ ระบบชลประทาน ส่งผลให้บรรจบ มีรายได้จากการประกอบอาชีพเกษตรกรกว่า 8 หมื่นบาทต่อปี

...

การทำการเกษตรที่เคยถูกกำหนดโดย ฤดูกาล ธรรมชาติ และสารเคมี ปัจจุบันหลังจากหันมาวางแผน ปลูกพืชหมุนเวียน สร้างรายได้ตลอดทั้งปี ขณะเดียวกันก็มีรายได้เสริมจากการจักสานไม้ไผ่ งานย้อมผ้าจากสีธรรมชาติ ภายใต้ภูมิปัญญาชาวบ้าน “คำหมากย่ายาย แกงหน่อไม้แม่ แช่ไม้ไพรถิ่น ดินหิน เมืองเก่า” งานแกะสลักไม้ และงานปั้่นขี้เลื่อย นำไปทำเป็นเฟอร์นิเจอร์ เครื่องประดับต่างๆ

ส.ป.ก.ได้เน้นความสำคัญด้านการพัฒนาตลาดสินค้าการเกษตร เพื่อเพิ่มช่องทางการจำหน่ายให้กับเกษตรกรผู้ผลิตมากขึ้นเข้าถึงมือผู้บริโภคได้มากขึ้น นำไปสู่การสร้างรายได้ที่ยั่งยืน และยกระดับคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

การสร้างสมดุลระหว่าง การเกษตรและเทคโนโลยี สำหรับประเทศที่มีโครงสร้างพื้นฐานทางด้านเกษตรกรรมไม่สุดโต่งไปทางใดทางหนึ่ง จะเป็นทางออกวิถีการดำรงชีวิตที่มีคุณภาพของคนไทยในยุคปัจจุบันและอนาคต.

หมัดเหล็ก
mudlek@thairath.co.th

คลิกอ่านคอลัมน์ “คาบลูกคาบดอก” เพิ่มเติม