ตั้งแต่รัสเซียยกเว้นวีซ่าให้คนไทย ก็มีคนไทยไปเที่ยวรัสเซียกันมากขึ้นหลายเท่า อาจจะเพราะการแบ่งเขตการปกครองของรัสเซียซับซ้อน ไม่ค่อยเหมือนของประเทศอื่น เมื่อถ่ายรูปแล้วโพสต์เรื่องราวลงในเฟซบุ๊กหรือโซเชียลมีเดียอื่น ข้อมูลจำนวนไม่น้อยก็ผิดเพี้ยนไป
ขอเรียนครับ ว่าสหพันธรัฐรัสเซียมีการปกครองแยกออกเป็นสาธารณรัฐ 22 แห่งที่เรียกว่า Republic แล้วก็ยังมีแคว้นอีก 46 แห่งหรือ Province แต่ผมไม่อยากแปลว่าจังหวัดเพราะ Province หรือ Oblast ของรัสเซียมีพื้นที่กว้างขวางมาก มีดินแดนอีก 9 แห่งที่ภาษาอังกฤษใช้ว่า Territory หรือ Kraya มีเขตปกครองตนเอง 4 แห่ง ที่เป็น Autonomous district มีแคว้นปกครองตนเอง 1 แห่ง เรียกว่า Autonomous oblast มี Federal city หรือนครสหพันธ์ 3 แห่ง คือ มอสโก เซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก และเซวัสโตปอล
ท่านที่จะโพสต์เรื่องเซวัสโตปอลต้องระวัง เพราะเป็นเรื่องอ่อนไหวมาก และผู้คนที่มีความขัดแย้งมักจะไม่ยอม เมืองนี้เป็นเมืองท่าอยู่ริมอ่าวเซวัสโตปอลบนฝั่งทะเลดำ เคยเป็นที่ตั้งของกองเรือทะเลดำของรัสเซียมาตั้งแต่ตอนต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19 มีท่าเรือที่มีอุปกรณ์ทันสมัย มีอุตสาหกรรมต่อเรือและแปรรูปอาหาร
เซวัสโตปอลมีชื่อเรื่องเป็นศูนย์กลางของเขตที่พักตากอากาศเพื่อสุขภาพ เคยตกอยู่ภายใต้การปกครองของรัสเซียเมื่อ ค.ศ.1783 กลายเป็นฐานทัพเรือในรัสเซีย ส่วนท่าเรือพาณิชย์เซวัสโตปอลเปิดใช้เมื่อ ค.ศ.1808 ไปดูเอกสารของทางอูเครนก็บอกว่า เซวัสโตปอล เป็น 1 ใน 2 นครที่มีสถานภาพพิเศษของประเทศอูเครน
แต่ถ้าไปดูในเอกสารของทางตะวันตกหลายประเทศ ก็จะเขียนชัดเจนว่าเซวัสโตปอลเป็นเมืองของอูเครน ‘โดยนิตินัย’
และเป็นเมืองของรัสเซีย ‘โดยพฤตินัย’ รัสเซียก็ไม่ยอม บอกว่าเซวัสโตปอลเป็นเมืองของรัสเซียเพราะประชาชนคนเซวัสโตปอลลงประชามติและประกาศว่าเมืองนี้เป็นส่วนหนึ่งของสหพันธรัฐรัสเซียเมื่อ 6 มีนาคม ค.ศ.2014
...
ที่ผมเห็นเถียงกันในโซเชียลมีเดียก็คือ บางคนบอกว่าสถานที่ที่ตัวเองไปเยือนนั้นเป็นเมืองหลวงของแคว้น บางคนบอกว่าไม่ใช่ชื่อเมืองหลวง แต่เป็นชื่อแคว้น ขอเรียนว่าเมืองหลวงของแต่ละแคว้น (Province หรือ Oblast) มักจะเป็นชื่อเดียวกันกับแคว้นครับ
นักท่องเที่ยวชาวไทยท่านหนึ่งไปเยือนเมืองวอลโกกราด พอเอาภาพและเรื่องของตัวเองมาลงในเฟซบุ๊ก ก็มีผู้ (ที่คิดว่าตัวเอง) รู้ท่านหนึ่งคอมเมนต์ว่า ‘คุณเขียนผิด ขนาดไปเที่ยวด้วยตัวเอง คุณยังไม่เข้าใจ วอลโกกราดเป็นชื่อแคว้น’ ขอเรียนว่า วอลโกกราดเป็นทั้งชื่อเมืองซึ่งเป็นเมืองหลวงของแคว้นวอลโกกราด หรือ Volgograd Oblast ครับ
อย่างเมืองโวลอกดาก็เหมือนกัน เป็นเมืองหลวงของแคว้นโวลอกดา หรือ Vologda Oblast ที่ตั้งอยู่บนฝั่งแม่น้ำโวลอกดา นอกจากนั้นยังมีสถานที่อีกหลายแห่งที่ใช้ชื่อว่า โวลอกดา เรื่องชื่อต่างๆก็เลยยุ่งๆ งงๆครับ
เนื่องจากคนไทยนิยมเดินทางไปเที่ยวรัสเซียกันมากขึ้น บริษัททัวร์ก็ให้บริการที่หลากหลายมากขึ้น ผมขออนุญาตแนะนำครับว่า อย่าจัดทัวร์ไปในสถานที่ที่ยังมีความขัดแย้งกัน เช่น ไครเมีย หรือที่อื่นๆ เพราะมีหน่วยงานของทั้งสองประเทศจับตาอย่างใกล้ชิด และรายชื่อของผู้คนที่เข้าไปเยือนในพื้นที่เหล่านี้มักจะถูกบันทึกไว้ในบัญชีดำที่อาจจะสร้างปัญหาในการดำเนินชีวิตในอนาคตของท่าน เช่น เมื่อต้องไปขอวีซ่า หรือไปติดต่อกับราชการ
ระยะหลังผมพาแขกอูเครนไปล่องแม่น้ำเจ้าพระยาบ่อยบนเรือมีบริการอาหารและฟังเพลง คนอูเครนจะไม่ชอบที่ผู้ให้บริการพูดภาษารัสเซียกับตน หรือทึกทักว่าตนเป็นชาวรัสเซีย แม้แต่การขอบคุณที่ผู้ให้บริการชาวไทยและฟิลิปปินส์ใช้ว่า ‘สปาซิบา’ พวกอูเครนก็จะสวนทันควันว่าอย่าใช้คำนี้กับพวกตน ถ้าจะขอบคุณพวกเราขอให้คุณใช้คำว่า ‘ยากูยู’
เรื่องความขัดแย้งระหว่างรัสเซีย-อูเครนแรงครับ โปรดระวัง.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย