โรคบุคลิกภาพแบบหลงตัวเอง

Narcissistic Personality Disorder (NPD) เป็นโรคทางจิตเวชที่ผู้ป่วยหลงว่าตัวเองเป็นคนสำคัญมากๆ เชื่อมั่นในตัวเองเกินขอบเขต ต้องการถูกสรรเสริญเยินยอตลอดเวลา ตัวเองเป็นศูนย์กลางของจักรวาล คิดว่าตัวเองถูกเสมอ ไม่ฟังเหตุผล

ผู้ป่วย NPD พยายามสร้างภาพลักษณ์ที่ดีและน่าเชื่อถือในที่สาธารณะเพราะต้องการการยอมรับจากสังคม ต้องการการเอาใจ อยากมีตัวตน แต่จริงๆแล้วผู้ป่วยโรคนี้จะไม่เข้าใจความรู้สึกของคนใกล้ชิด ขาดความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น

มีการศึกษาพบว่าผู้ป่วยโรคนี้มีปริมาณของเนื้อเยื่อสีเทา (gray matter) ของ สมองลดลงในส่วนที่เกี่ยวข้องกับความเห็นอกเห็นใจ (empathy) ร่วมกับมีการทำงานเพิ่มขึ้นในบริเวณที่เกี่ยวข้องกับการคิดแบบเอาตนเป็นศูนย์กลาง (self–centered thinking) โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณ anterior insula cortex ซึ่งมีความสำคัญต่อการทำความเข้าใจการปฏิสัมพันธ์ในสังคม และมีปริมาณเนื้อเยื่อสีเทาลดลงในบริเวณ fronto-paralimbic brain ซึ่งประกอบด้วย rostral และ median cingulate cortex ร่วมกับการลดลงของเนื้อเยื่อสีเทาบริเวณ dorsolateral และ medial parts ของ prefrontal cortex

การเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างทางสมองและระบบประสาทเหล่านี้ในผู้ป่วย NPD ส่งผลให้เกิด ความบกพร่องในการรับรู้ทางสังคม ความเห็นอกเห็นใจและการควบคุมอารมณ์ จึงไม่แปลกที่จะเห็นผู้ป่วยโรคนี้มีการตอบโต้อย่างรุนแรงและหยาบคายเกินปกติ

เราไม่ควรคาดหวังการเปลี่ยนแปลงจากผู้ป่วย NPD เพราะ เขาไม่เคยคิดว่าตัวเองไม่ปกติ ดังนั้นจึงเป็นการยากที่จะพาผู้ป่วยไปพบจิตแพทย์ แต่ถ้าอาการรุนแรงหรือเป็นอันตรายต่อสังคมก็ต้องพาไปรักษา การรักษาที่สำคัญคือจิตบำบัด (psychotherapy) จะช่วยให้ผู้ป่วยเรียนรู้ที่จะเชื่อมโยงกับผู้อื่นได้ดีขึ้น เพื่อพัฒนาความสัมพันธ์กับคนอื่นในสังคม ช่วยให้เข้าใจสาเหตุของปัญหาจากอารมณ์ของ ตนเองและสิ่งที่ผลักดันให้ตนต้องแข่งขันจนไม่ไว้ใจคนอื่น ไม่ชอบคนอื่น ซึ่งอาจรวมถึงตัวเอง ด้วย เพื่อให้สามารถรับรู้และยอมรับความสามารถ ทักษะ และศักยภาพที่แท้จริงของตน เพื่อที่จะสามารถทนต่อคำวิจารณ์หรือความล้มเหลวได้ เพิ่มความสามารถในการเข้าใจและจัดการกับความรู้สึกของตน สามารถเข้าใจและเรียนรู้วิธีจัดการกับปัญหาที่เกี่ยวกับการยอมรับนับถือตนเอง เรียนรู้ที่จะตั้งเป้าและยอมรับเป้าหมายที่ตนสามารถบรรลุได้ด้วยความสามารถที่มีอยู่จริง แทนที่จะไปตั้งเป้าหมายที่ไม่อยู่ในโลกแห่งความเป็นจริง

การบำบัดทางจิตอาจเพียงแค่ระยะสั้นๆ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วย จัดการกับความเครียดหรือวิกฤติได้ การให้สมาชิกในครอบครัวหรือบุคคลใกล้ชิดเข้าร่วมการบำบัดอาจเป็นประโยชน์ได้ ปัจจุบันยังไม่มีการใช้ยาที่จำเพาะในการรักษาโรคบุคลิกภาพแบบหลงตัวเอง แต่ถ้าผู้ป่วยมีอาการซึมเศร้า วิตกกังวล หรือมีอาการอื่นๆ กลุ่มยาต้านอาการซึมเศร้าหรือยาลดความวิตกกังวลอาจเป็นประโยชน์ได้ การรักษาด้วยไฟฟ้าหรือการช็อกไฟฟ้า (electroconvulsive therapy, ECT) ไม่จัดอยู่ในการรักษาสำหรับผู้ป่วยโรคนี้ (Reference :https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK556001/https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S002239561300157X  https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/narcissistic-personality-disorder/diagnosis-treatment/drc-20366690) นพ.ดร.ชลธวัช สุวรรณปิยะศิริ.

หมอดื้อ

คลิกอ่านคอลัมน์ "สุขภาพหรรษา" เพิ่มเติม