เปิดวิสัยทัศน์ จิตสุภา - ดร.สุวิทย์ ทิศทางการศึกษาไทย สร้างคนเรียนรู้เชิงลึก ที่พัฒนาได้ตลอดชีวิต

ท่ามกลางโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างไม่หยุดนิ่ง การศึกษาเปรียบเสมือนรากฐานที่แข็งแกร่งที่สุดในการสร้างอนาคตที่ยั่งยืนให้กับประเทศชาติ ด้วยความเชื่อมั่นนี้ มูลนิธิไทยรัฐ จึงได้จัดงานสัมมนาผู้บริหารโรงเรียนไทยรัฐวิทยา ครั้งที่ 43 ขึ้น เพื่อเฉลิมฉลองการเดินทางที่ก้าวสู่ปีที่ 56 ของโรงเรียนไทยรัฐวิทยา "อนุสาวรีย์มีชีวิต" ของคุณกำพล วัชรพล ผู้ก่อตั้งหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ

ภายใต้หัวข้อที่ท้าทายและสอดรับกับยุคสมัยอย่าง “เรียนรู้เชิงรุก สู่การพัฒนาตลอดชีวิต (Active Learning for Lifelong Learners)” เพื่อตอกย้ำเจตนารมณ์ในการร่วมขับเคลื่อนคุณภาพการศึกษาไทย และสืบสานปณิธานของ คุณกำพล วัชรพล บุคคลสำคัญทางด้านการศึกษาและการสื่อสารมวลชน

ภายในวันที่ 24 กันยายน 2568 ของงานที่เกิดขึ้นนี้ ได้มีการสัมมนาเรื่อง “การเรียนรู้เชิงลึก สู้การพัฒนาตลอดชีวิต” ซึ่งตลอดการเสวนานี้ เราได้รับฟังแนวคิดและองค์ความรู้จากวิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิหลายท่าน ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาเยาวชน ผู้เป็นกำลังสำคัญของชาติในอนาคต

ลำดับถัดไปนี้ ถือเป็นช่วงเวลาสำคัญที่เราจะมาเจาะลึกถึงแก่นความคิดและทิศทางในอนาคตของการศึกษา ผ่านมุมมองและวิสัยทัศน์ของสองบุคคลสำคัญอย่าง คุณจิตสุภา วัชรพล ประธานเจ้าหน้าที่บริหารร่วมไทยรัฐทีวี และไทยรัฐออนไลน์ และกรรมการมูลนิธิไทยรัฐ พร้อม ดร.สุวิทย์ เมษินทรีย์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม ที่จะมาฉายภาพให้เราเห็นว่า เราจะนำพาการศึกษาไทยก้าวไปข้างหน้าด้วยแนวคิด "การเรียนรู้เชิงรุก" เพื่อสร้างบุคลากรคุณภาพที่พร้อมเรียนรู้เชิงลึก สู่การพัฒนาตลอดชีวิตได้อย่างไร 

ถอดรหัสวิสัยทัศน์ “ไทยรัฐวิทยา” ก้าวสู่การเรียนรู้เชิงลึกเพื่อการพัฒนาตลอดชีวิต

จากบทเสวนาบนวทีสัมมนา ผู้บริหารโรงเรียนไทยรัฐวิทยา ครั้งที่ 43 โดย คุณจิตสุภา วัชรพล และ ดร.สุวิทย์ เมษินทรีย์ ได้ฉายภาพวิสัยทัศน์และแนวทางการพัฒนามูลนิธิและโรงเรียนไทยรัฐวิทยาให้ก้าวทันโลกยุคใหม่ได้อย่างน่าสนใจ ซึ่งมีเป้าหมายร่วมกันคือการสร้างนักเรียนให้เป็นผู้เรียนรู้เชิงลึก  ที่สามารถพัฒนาได้ตลอดชีวิต (Life-long Learner) และเป็นพลเมืองที่ดีของสังคม โดยสร้างคนคุณภาพผ่านกลไกของโรงเรียน 

คุณจิตสุภา วัชรพล ได้สรุปวิสัยทัศน์ และแนวทางของมูลนิธิไทยรัฐวิทยาในอนาคตต่อจากนี้ ด้วยการเน้นย้ำถึงเป้าหมายหลักในการสร้างเด็กรุ่นใหม่ให้เป็นพลเมืองดี มีทักษะชีวิต และพร้อมเรียนรู้เชิงลึก เพื่อให้สามารถปรับตัวและอยู่รอดได้ท่ามกลางความท้าทายของโลกยุคใหม่ ไม่ว่าจะเป็น AI, สงครามการค้า หรือภัยพิบัติ เพราะพลเมืองที่แข็งแกร่งคือรากฐานของประเทศที่มั่นคง

“สำหรับมูลนิธิฯ โรงเรียนไทยรัฐวิทยา ไม่ใช่เป็นเพียงสถานศึกษา แต่คือ ‘กลไกในการยกระดับคุณภาพชีวิต’ และสร้างโอกาสที่เท่าเทียมให้กับเด็กๆ ไม่ว่าจะอยู่ในพื้นที่ห่างไกลแค่ไหนก็ตาม โดยมีแนวทางการดำเนินงานที่สำคัญ ไม่ว่าจะเป็น การพัฒนาบุคลากรเป็นอันดับแรกที่ตระหนักว่า "ครูและผู้บริหาร" คือหัวใจสำคัญ จึงมุ่งเน้นการจัดอบรมและเวิร์กช็อปเพื่อพัฒนาศักยภาพอย่างต่อเนื่องเพื่อต่อยอดไปในระดับต่างๆ” 

"รวมถึงการเติมทรัพยากรให้ครบถ้วน สนับสนุนทั้งทุนการศึกษา, ทุนอาหารกลางวัน, การปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐาน , และจัดหาอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่จำเป็นต่อการเรียนรู้ในยุคดิจิทัล พร้อมเสริมหลักสูตรพิเศษ นอกเหนือจากหลักสูตรแกนกลางของ สพฐ. ได้มีการออกแบบหลักสูตรเพิ่มเติมเพื่อสร้างทักษะแห่งอนาคต ได้แก่ หลักสูตรพลเมืองดี (Global Citizen) ปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม และมุมมองที่เปิดกว้างต่อสังคมโลก และหลักสูตรสื่อมวลชนศึกษา สอนทักษะการคิด วิเคราะห์ แยกแยะข้อมูลข่าวสารในยุคที่ทุกคนสามารถเป็นสื่อได้ และหลักสูตรความยั่งยืน สร้างความเข้าใจและทักษะการปรับตัวให้เข้ากับโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว” 

“เป้าหมายสูงสุด คือ การบ่มเพาะนักเรียนให้เป็น ‘ผู้เรียนรู้ ที่สามารถพัฒนาได้ตลอดชีวิต’ ซึ่งไม่ใช่การท่องจำตามหลักสูตรตายตัว แต่คือการสร้าง "วิธีคิด" ที่ใฝ่รู้ มีความคิดสร้างสรรค์ และสามารถวิเคราะห์แยกแยะได้เอง โดยมูลนิธิฯ พร้อมเดินหน้าสนับสนุนทุกฝ่าย เพื่อส่งต่อการศึกษาที่มีคุณภาพจากรุ่นสู่รุ่นอย่างยั่งยืน” คุณจิตสุภา วัชรพล กล่าวทิ้งท้าย

ปรับกระบวนทัศน์การศึกษา สู่การสร้างคนที่สมบูรณ์ เติบโตเป็นผู้ที่พัฒนา และเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต

หัวข้อดังกล่าว คือสิ่งที่ ดร.สุวิทย์ เมษินทรีย์ กล่าวได้อย่างน่าสนใจ พร้อมได้ขยายความแนวคิดของ ‘การเรียนรู้เชิงลึกเพื่อการพัฒนาตลอดชีวิต’ ไว้ว่า “เมื่อโลกเปลี่ยน การศึกษาต้องปรับ เพื่อสร้างคนที่สามารถสร้างชาติและขับเคลื่อนโลกต่อไปได้ ดังนั้นแล้ว การศึกษาในอนาคตจะต้องเปลี่ยนไปจากเดิมอย่างสิ้นเชิง เพื่อรองรับโลกที่ไม่เป็นเส้นตรงอีกต่อไป นำไปสู่การเปลี่ยนจาก Passive สู่ Active Learning ที่เปลี่ยนจากการนั่งฟังในห้องเรียน เป็นการเรียนรู้เชิงรุกที่ผู้เรียนมีส่วนร่วม บ่มเพาะให้เด็กนั้นมองโลกทั้งใบคือโรงเรียน ด้วยการทลายกำแพงห้องเรียนและส่งเสริมให้เด็กสามารถเรียนรู้ได้จากทุกที่ รวมถึงการสร้างสมดุลระหว่างปัญญามนุษย์และปัญญาประดิษฐ์ (AI) โดยมอบแนวคิดที่ต้องใช้ AI เป็นเครื่องมืออย่างชาญฉลาดโดยไม่หลงทางอย่างสมดุล เพื่อที่จะก้าวไปถึงเป้าหมายสูงสุดคือ Well-being ของสังคม ที่การศึกษาไม่ได้มุ่งสร้างแค่เด็กเก่ง แต่ต้องสร้าง ‘เด็กที่อยู่ดีมีสุข’ และสามารถสร้างประโยชน์สุขให้แก่ส่วนรวมได้ ซึ่งเป็นเรื่องของความสมดุล พอดี และพอเพียง”

ดร.สุวิทย์ ได้เสนอแนวคิดในการสร้างคนที่สมบูรณ์ (Growth for People) ที่จะปลดปล่อยศักยภาพของตนเองออกมาได้อย่างเต็มที่ ผ่าน 4 องค์ประกอบสำคัญที่ต้องพัฒนาควบคู่กันไป คือ Heart Set การสร้างจิตสำนึก ความเชื่อ และความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม Mindset การสร้างกรอบความคิดที่พร้อมจะสู้และมุ่งมั่นสู่ความสำเร็จ Skill Set การเสริมทักษะที่จำเป็นหลังจากมีหัวใจและความคิดที่ถูกต้องแล้ว และ Tool Set สอนให้รู้จักใช้เครื่องมือสมัยใหม่ เช่น AI และเทคโนโลยีดิจิทัล

ดร.สุวิทย์ เมษินทรีย์ ยังกล่าวไว้ว่า “ท้ายที่สุดแล้ว ระบบนิเวศทั้งหมดนี้จะหล่อหลอมให้เด็กรักที่จะเรียนรู้ กล้าที่จะเป็นผู้นำที่มีวิสัยทัศน์และคุณธรรม และเติบโตเป็นผู้ที่เรียนรู้ได้ตลอดชีวิตอย่างแท้จริง”