ดูภาพพระในคอลัมน์วันนี้ อ่านชื่อเรื่อง พระลือหน้ายักษ์ กรุเก่า...แล้ว ผู้รู้ระดับเซียนน้อย เซียนใหญ่ คงมีคำถาม... พระลือ กรุเก่าน่ะ! กรุไหนเดิมที วงการเรียกพระลือหน้ามงคล คู่กับพระลือหน้ายักษ์ แต่ต่อมาก็พบว่า พระลือหน้ายักษ์ที่เล่นๆกันนั้น เป็นพระไม่ถึงสมัยหริภุญไชยในกรุกู่เหล็ก หรือกู่ร้าง ห่างกรุพระเลี่ยงวัดประตูลี้ ไปไม่มาก ตั้งแต่ พ.ศ.2490 กว่าๆ เรื่อยมา พบพระลือโขง ราว 50 องค์ มีสองพิมพ์ พิมพ์หนึ่งมีเศียร อีกพิมพ์เศียรโล้น มีซุ้มทั้งคู่ ซุ้มภาษาเหนือ เรียก “ขง” หรือ “โขง”นักเล่นเรียกรวมๆกันว่า พระลือซุ้ม หรือพระลือโขงเชียร ธีรศานต์ เขียนไว้ในหนังสือ พระเครื่องสกุลลำพูน ชุดนพคุณ (สำนักพิมพ์อภินิหารพระเครื่อง พ.ศ.2516) ว่า เริ่มซื้อพระลือหน้ายักษ์ ตั้งแต่ปี 2494 ได้มา 4-5 องค์ หลงปลื้มได้ไม่นาน ก็รู้ความจริง พระลือหน้ายักษ์นั้น เจอแต่แม่พิมพ์ ในกรุกู่เหล็ก ตั้งแต่ปี 2427ตุ๊ เจ้าแสน ได้แม่พิมพ์ไว้ เอาไปลองพิมพ์พระ ไม่นานก็คิดว่าไม่ควร เอาแม่พิมพ์ไปทิ้งบ่อน้ำ ต่อมาไม่นานมีคนลงไปค้นจากก้นบ่อ เอามาพิมพ์ต่ออีกแต่กรุเหล็ก หรือกรุร้างนั้น ยังมีการลักลอบขุดกันไม่ขาด “ตรียัมปวาย” ให้แง่คิดไว้ในหนังสือเล่มพระรอด ว่า พระลือหน้ายักษ์องค์จริง ที่ว่ายังไม่เคยพบนั้นไม่แน่เหมือนกัน ว่าอาจมีการเจอบ้าง แต่น้อยครั้ง น้อยองค์ในหัวข้อเรื่อง ศิลปะช่างหริภุญไชย พระลือหน้ามงคล (เซียนพระ ฉบับ 393) รัศมี แสงงำเมือง เขียนไว้ตอนหนึ่งว่า เมื่อรู้กันว่า พระลือหน้ายักษ์ เจอแต่แม่พิมพ์ ของแท้ไม่มี ประโยชน์ที่ได้จากพระลือหน้ายักษ์พิมพ์ใหม่...คือ เห็นเค้าของเส้นสายลายพิมพ์ ศิลปะ ซุ้มโพธิ์ แปลกตาองค์พระที่โดดเด่น เหมือนองค์ประธาน (กลาง) ของพระสาม กรุวัดดอนแก้ว และกรุวัดพระคงประโยคหนึ่ง สะดุดใจ ให้ความหวัง รัศมี แสงงำเมือง บอกว่า เรื่องพระลือหน้ายักษ์ปลอม ต้องฟังหูไว้หู เพราะปกติไม่ค่อยเห็นพระลือหน้ายักษ์กันอยู่แล้ว เพราะสร้างไว้น้อยก็ได้ผมเคยมีพระลือหน้ายักษ์ปลอมองค์หนึ่ง กว่า 50 ปี จำรูปร่างและศิลปะที่ “ตรียัมปวาย” บอกว่า เหมือนพระพุทธรูปศิลาสมัยคุปตะ ที่วัดดอนแก้ว และฝังใจ วันหนึ่งข้างหน้าจะได้เจอพระลือหน้ายักษ์ของแท้ราวๆสี่ห้าปีที่แล้ว เจอในรังพระใหญ่เพชรบุรี องค์หนึ่ง เจ้าของมีพระสกุลลำพูนทุกพิมพ์ พิมพ์หน้ายักษ์มีหนึ่งองค์ เนื้อและพิมพ์เก่าแท้ถึงสมัย แต่น่าเสียดาย...เหลืออยู่ไม่ถึงครึ่งองค์ความแน่ใจ พระลือหน้ายักษ์แท้...มีแน่ เริ่มถูกย้ำ เมื่อมีการพบพระลือหน้ายักษ์ ในบริเวณที่เรียกกันว่ากรุเทศบาล เมืองลำพูน วงการยอมรับกันว่าเป็นพระแท้...ทั้งพิมพ์หน้ายักษ์ และพิมพ์เล็กพระเนื้อดินที่เพิ่งพบใหม่ ว่ากันว่าพระจมอยู่ในดินที่น้ำท่วม สภาพผิวจึงดูหลวมๆ ไม่ตึงแน่น เปล่งประกายเหมือนพระสกุลลำพูนทั่วไปย้อนมาพูดถึงพระลือหน้ายักษ์ องค์ในคอลัมน์วันนี้อีกที สภาพองค์พระที่สึกหรอ เนื้อมีกรวดผสม ตามสูตรพระลือ ของ เชียร ธีรศานต์ ผิวคร่ำคร่า มีคราบรัก และฝ้าสีขาว ซ้อนทับกันอยู่ใช้วิชาดูพระเนื้อดิน หลายกรุ หลายสภาพมาห้า-หกสิบปี มาทบทวน แม่พิมพ์ดี ข้อสังเกตผนังโพธิ์ลาดเอียงชัด ราว 15-20 องศา แปลกตากว่าพระลือหน้ายักษ์ปลอม เนื้อก็เก่าตามธรรมชาติ ไม่มีวี่แววการฉาบ ย้อม ขัด แต่งจึงต้องสรุปว่า นี่คือพระลือหน้ายักษ์ กรุเก่า ซึ่งก็คือ กรุกู่เหล็ก หรือกรุกู่ร้าง...ของแท้แน่นอนเรื่องราวพระลือหน้ายักษ์ มีแต่พระปลอม การซื้อขายจึงไม่มี เมื่อแน่ใจว่า พระแท้ ก็ควรซื้อได้ในราคาย่อมเยา...ยอมจ่ายเป็นค่ารักษา (เจ้าของพระคุย) 40–50 ปี หลักพันแก่ๆ ถือว่าไม่แพง.พลายชุมพล
