วันหยุดชดเชยวันนี้กับบรรยากาศช่วงเดือนมหามงคลของปวงชนชาวไทย ผมเลยถือโอกาสเขียนโปรโมต “คลองดำเนินสะดวก” แหล่งท่องเที่ยวอันทรงคุณค่าที่ได้รับการพัฒนาปรับปรุงให้สมบูรณ์ขึ้นมาอีกครั้ง โดยองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (อพท.) ร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดวางระบบและเปิดจุดเช็กอินใหม่ เพิ่งเปิดตัวไปเมื่อตอนต้นเดือน ซึ่งนักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสเรื่องราวประวัติศาสตร์เส้นทางตามรอยเสด็จในหลวงรัชกาลที่ 4 รัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 9

เส้นทางท่องเที่ยว “วิถีคลอง วิถีไทย ตามรอยเสด็จคลองดำเนิน” ที่เพิ่งเปิดตัวครั้งนี้มี 4 ฐานกิจกรรมในเส้นทางเดินเรือ เริ่มต้นจาก 1.วัดโชติทายการาม 2.บ้านเจ๊กฮวดมหาดเล็ก 3.สวนเกษตรผสมผสานแม่ทองหยิบ 4.ตลาดน้ำเหล่าตั๊กลัก ระยะทาง 10 กิโลเมตร จะได้สัมผัสกับธรรมชาติวิถีริมคลอง และชิมอาหารพื้นถิ่นสูตรดั้งเดิม

คลองดำเนินสะดวกเกิดขึ้นตามแนวพระราชดำริของรัชกาลที่ 4 ในการสร้างเส้นทางคมนาคมระหว่าง พระนคร กับ สมุทรสาคร โดยใช้คลองภาษีเจริญเป็นจุดเริ่มต้นเพื่อเดินทางไป สมุทรสงคราม และ ราชบุรีได้สะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้น โดยขุดคลองเชื่อม แม่น้ำแม่กลอง กับ แม่น้ำท่าจีน จึงพระราชทานนามว่า “คลองดำเนินสะดวก”

ทีนี้ไปดูว่าแต่ละจุดเช็กอินมีเรื่องราวน่าสนใจอย่างไร เริ่มจาก วัดโชติทายการาม เป็นศูนย์รวมใจชุมชนคลองดำเนินสะดวก เมื่อวันที่ 16 ก.ค.2447 รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสต้นทางเรือ ทรงถวายปัจจัยเพื่อบูรณะวัด และทรงแต่งตั้งพระอธิการช่วง เจ้าอาวาส เป็นพระครูวรปรีชาวิหารกิจ นอกจากนี้ เมื่อวันที่ 4 พ.ย.2510 รัชกาลที่ 9 และสมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ได้เสด็จฯมาบำเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระกฐินต้น ตามคำกราบบังคมทูลอัญเชิญเสด็จพระราชดำเนินของประชาชนชาวดำเนินสะดวกที่ปรารถนาจะได้เข้าเฝ้าฯชมพระบารมีของทั้งสองพระองค์

...

บ้านเจ๊กฮวดมหาดเล็ก เมื่อครั้งรัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสต้นแถบเมืองราชบุรี-สมุทรสงคราม นางผึ้งเห็นเรือคนแปลกหน้าเข้าใจว่าเป็นพวกขุนนาง ก็แสดงน้ำใจร้องเชิญให้แวะที่บ้าน และให้ลูกชายชื่อ “เจ๊กฮวด” นำสำรับกับข้าวมาถวาย ขณะที่พระองค์กำลังเสวย เจ๊กฮวดซึ่งมานั่งยองๆดูพระองค์และหันไปดูพระบรมฉายาลักษณ์ที่หิ้งบูชา แล้วเอ่ยขึ้นว่า “คล้ายนัก คล้ายนัก ขอรับ” พระองค์จึงตรัสถามว่า “คล้ายนัก คล้ายนัก คล้ายอะไร” เจ๊กฮวดบอกว่า “คล้ายรูปที่บูชาไว้” แล้วนำผ้าขาวม้าปูกราบพระองค์ท่าน นางผึ้งเห็นลูกชายกราบก็กราบตาม พระองค์จึงตรัสชมเจ๊กฮวดว่าฉลาดและตาแหลมดี พร้อมตรัสสั่งให้กรมพระยาดำรงราชานุภาพเชิญพระบรมราชโองการแต่งตั้งให้เจ๊กฮวด แซ่เล้า เป็น มหาดเล็ก แล้วรับสั่งให้เข้าไปเยี่ยมพระองค์ที่บางกอก ตั้งแต่นั้นมาชาวบ้านคลองดำเนินสะดวกเรียกเจ๊กฮวด แซ่เล้า ว่า “เจ๊กฮวดมหาดเล็ก”

สวนเกษตรแม่ทองหยิบ ภูมิปัญญาวิถีเศรษฐกิจพอเพียง เจ้าของสวนได้หาวิธีลดต้นทุนการเพาะปลูก จึงมีแนวคิด ปลูกพืชสองอย่างในหลุมเดียวกัน ปรากฏว่าได้ผลดี พืชที่ปลูกด้วยกันเกื้อกูลกันเอง เป็นที่มาของ ต้นไม้กอดกัน ทำให้ไม่ต้องซื้อไม้ค้ำ และหันมาใช้ปุ๋ยชีวภาพทดแทน ประกอบกับภาครัฐสนับสนุนให้ที่นี่เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร จึงจัดเป็นกิจกรรม ถ่อเรือร่องสวนเกษตรแม่ทองหยิบ ท่ามกลางพันธุ์ไม้เกษตรและผลไม้ตามฤดูกาล

ปิดท้ายที่ ตลาดน้ำเหล่าตั๊กลัก (แปลว่าตลาดเก่า) หรือตลาดน้ำดำเนินสะดวกปากคลองลัดพลี ที่นี่แหละ ต้นกำเนิดของตลาดน้ำดำเนินสะดวกในปัจจุบัน ซึ่งอยู่ฝั่งตรงข้ามกัน เมื่อปี 2510 การท่องเที่ยวแห่ง ประเทศไทยได้นำวิถีชีวิตชาวคลองอันงดงามเก่าแก่กว่า 140 ปีไปโปรโมตสู่สายตานักท่องเที่ยวทั่วโลก จนกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ใครๆก็อยากเดินทางมาสัมผัส ผู้คนที่นี่ส่วนใหญ่เป็นลูกหลานชาวไทยเชื้อสายจีนแต้จิ๋วและไหหลำ มีอาชีพชาวสวนและค้าขายตามลำคลอง

ในอดีตตลาดน้ำเหล่าตั๊กลักเฟื่องฟูมาก จนกระทั่งมีการสร้างถนนและมีตลาดน้ำดำเนินสะดวกในปัจจุบันขึ้นมา ทำให้ตลาดน้ำเหล่าตั๊กลักเริ่มเลือนหายไปจากความทรงจำ แต่ตอนนี้ได้รับการฟื้นฟูให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง นักท่องเที่ยวได้สัมผัสมุมการค้าในอดีต ไม่ว่าจะเป็นร้านก๋วยเตี๋ยวต้มยำสูตรโบราณ ร้านข้าวแห้ง ร้านกาแฟฮกหลี ผัดไทยอาม่า กวยจั๊บน้ำพะโล้สูตรโบราณ ไอศกรีมกะทิโบราณ น้ำเต้าหู้ รวมทั้งผลไม้มากมาย

ตอนนี้เข้าสู่ช่วงโลว์ซีซัน คงไม่มีอะไรดีไปกว่าไทยเที่ยวไทยอุดหนุนคนไทยด้วยกันเองครับ.

ลมกรด