ช่วงชีวิตวัยรุ่น เร่ร่อนหาปลาทะเลอันดามัน ผมเคยผ่านเกาะลิบง หน้าจังหวัดตรังสองสามครั้ง เวลามีข่าว มีสารคดีก็ตั้งใจดู อย่างน้อยก็เคยเห็นเคยรู้จักมาก่อน
งานของทีมเก็บรังนก จากเกาะลิบง ที่อาสาช่วย 13 หมูป่าถ้ำหลวง เชียงราย ด้วยตัวและหัวใจ พร้อมเชือกยาวๆที่ใช้ประจำตัว ไม่มีกระทั่งเงินค่าเดินทาง จึงเป็นภาพจำฝังใจ
อยากโม้ไปตามประสา ว่าเคยไปเคยรู้จัก ก็ไม่เต็มปาก
อีกหนึ่งกลุ่มงาน ทีมสูบน้ำพญานาค ที่ระบุชื่อจากนครปฐม และบ้านแพ้ว ผมเริ่มรู้สึกว่า ใกล้บ้านแม่กลองที่เกิดเข้าไปอีกหน่อย
บ้านแพ้วเป็นอำเภอในจังหวัดสมุทรสาคร ใกล้สมุทรสงคราม ตอนนี้ก็มีข่าวทีมสูบน้ำถูกทาบทามให้ไปช่วยสูบน้ำที่หนองหาน สกลนคร ที่เจอปัญหาฝนตกมวลน้ำบ่าระบายลงแม่น้ำโขงไม่ทัน
เพราะแม่โขง ก็อิ่มน้ำเต็มที่ หลายจังหวัดริมโขง ก็ตั้งท่ารับอยู่เหมือนกัน
ผมเพิ่มคะแนนความภูมิใจให้ทีมสูบน้ำ จากหลักสี่ที่บ้านแพ้ว ตามประสามนุษย์ที่มีเรื่องดีๆที่ไหน ก็อยากมีส่วนร่วมไปกับเขา
ช่วยทางกายไม่ไหว ก็ส่งใจไปช่วย
บ้านแพ้ว สมุทรสาคร สมัยหนึ่งคนปักษ์ใต้เคยเรียก “คนเมืองใน” เช่นเดียวกับคนอีกสามจังหวัด สมุทรสงคราม ราชบุรี เพชรบุรี
ผมเจอเรื่อง “คนเมืองใน” จากสารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ พ.ศ.2529 เล่ม 3 ซ่อนอยู่ตอนท้าย หัวข้อ “ชาวนอก”
ชาวนอก เป็นชื่อที่คนภาคกลาง โดยเฉพาะคนในเมืองหลวง เรียกคนไทยภาคใต้ในอดีต
ในหนังสือ ชีวิวัฒน์ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมหลวงภาณุพันธุวงศ์วรเดช ทรงบันทึกเมื่อปี พ.ศ.2427 ขณะเสด็จประพาสเยี่ยมเกาะสมุย โดยเรือสุริยมณฑล..ว่า
“พวกจีนนั้นมักจะเป็นชาติไหหลำทั้งสิ้น ชั่วแต่มาถือสวน ทำน้ำมัน ค้าสินค้าของไทยลงเรือ พวกจีนนั้นถ้าจะพูดภาษาไทย
...
ก็เป็นเสียง “ชาวนอก” และมักมีกิริยาตั้งขังขึงแข็ง
เกาะสมุยนั้นมีตำแหน่งผู้ว่าราชการเป็นพระคนหนึ่งคือ นายฉิม ญาติพระยานคร ในเวลาบัดนี้ไม่มีตัวพระสมุยผู้ว่าราชการ มีแต่ปลัดคนหนึ่งเรียกว่าหลวงสมุย
เป็นคนแก่อายุมาก เป็นชาวนอก
สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ อธิบายว่า บุคลิกลักษณะอากัปกิริยามารยาท และสำเนียงภาษา โดยเฉพาะภาษาถิ่นของคนไทยทางใต้ จัดว่าเป็นภาษาสำเนียงชาวนอก
ถ้า “ชาวนอก” เป็นเช่นนี้ ทีมเก็บรังนกเกาะลิบง ที่เป็นคนมุสลิม ก็เข้าข่ายเป็น “ชาวนอก”
และ “ชาวนอก” เหล่านี้ ก็เรียกคนไทยภาคกลาง ที่พูดภาษากลาง ภาษากรุงเทพฯ โดยเฉพาะคนสี่จังหวัด สมุทรสาคร สมุทรสงคราม ราชบุรี เพชรบุรี ว่าเป็น “คนเมืองใน”
เมื่อขีดวงไว้ในสี่จังหวัด จึงเป็นเหตุให้ผมใช้เป็นข้ออ้าง อย่างน้อย ทีมสูบน้ำบ้านแพ้วกับผม
ก็เป็น “คนเมืองใน” ด้วยกัน
ชาวนอก ทีมเก็บรังนก เกาะลิบง คนเมืองใน ทีมสูบน้ำบ้านแพ้ว ผู้พันแซม และทีมหน่วยซีล ฝรั่งยอดนักดำถ้ำ ฯลฯ ในงานช่วย 13 หมูป่า เป็นฮีโร่ในดวงใจผมทุกคน.
กิเลน ประลองเชิง