นานๆที ที่มิตรรักนักเพลงวงกาแฟจะหายหน้า ถามไถ่ได้ความว่า ไปงานบูชาพระราหู เป็นอันว่าไม่มีเพื่อนชงกาแฟให้กิน ผมก็ได้แต่ถอนใจ ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อ คนรุ่นใหม่ๆจบปริญญาทั้งนั้นย้อนนึกไปถึงคนรุ่นพ่อรุ่นแม่...คนรุ่นนั้นจบแค่ ป.4 เออ! จะว่าไป ก็ไม่ได้น้อยหน้ากันสักเท่าไหร่!เอาเรื่องเดียว แค่เรื่องปลูกมะยม ต้นไม้ต้นเดียวหน้าบ้าน ท่านยังต้องเปิดตำราตำราต้นไม้มงคลบอกว่า ถ้าจะปลูกต้นมะยม ควรปลูกทางทิศตะวันตกของเรือนส.พลายน้อยเล่าไว้ในหนังสือเรื่องข้างสำรับ (สำนักพิมพ์พิมพ์คำ พ.ศ.2559) บ้านอาจารย์ริมเจ้าพระยา ที่อยุธยา ปลูกมะยมไว้ทางทิศตะวันตก ตามตำราคนโบราณบอกว่า จะคุ้มกันศัตรูผู้คิดร้ายได้การปลูกมะยมให้ประโยชน์รอบด้าน ถ้าเป็นมะยมตัวเมียเมื่อออกดอกแล้วก็จะติดลูก แต่ส่วนมากตอนปลูกไม่รู้ เพราะเมื่อเป็นมะยมตัวผู้ ถึงจะมีดอกออกมา แต่ก็จะร่วงหมด ก็ต้องรอจนโตแล้วโค่นทิ้งแต่ไม่ว่าจะเป็นมะยมตัวเมีย หรือมะยมตัวผู้ ส.พลายน้อยบอกว่า อย่างน้อยใบอ่อนก็พอจะใช้ทำอาหารได้ เช่นกินกับส้มตำ บางคนใช้ทำแกงเลียงแพทย์แผนโบราณ เมื่อได้มะยมตัวผู้ก็ไม่ตัดทิ้ง เพราะรู้ดี รากมะยมตัวผู้คุณภาพดีกว่ารากมะยมตัวเมีย ใช้ประกอบเป็นยาแก้โรคผิวหนัง เช่น พวกประดง พวกเป็นเม็ดผื่นคัน ขับน้ำเหลืองให้แห้งดีนักทั้งยังใช้เป็นส่วนผสมหนึ่งของยาเขียว ยาที่ใช้กวาดคอแก้ไข้สมัยก่อนยังนิยมปลูกมะยมกันมาก เด็กๆจะรู้จักก้านมะยมที่ถูกรูดใบออกหมด พอได้ยินเสียงผู้ใหญ่เรียกหาก็มักเสียวไปที่ก้น เป็นสัญญาณว่า การถูกตีจะเริ่มต้นอีกเรื่องสำคัญเมื่อมีการทำบุญบ้าน เจ้าของบ้านต้องเตรียมก้านมะยมที่มีใบมามัดเป็นกำ สำหรับให้พระท่านใช้จุ่มบาตรน้ำมนต์ ตอนพรมน้ำมนต์ปัจจุบันบ้านไม่นิยมปลูกมะยม หาก้านมะยมพรมน้ำมนต์ยาก พระต้องเตรียมที่พรมน้ำมนต์ไปด้วย สมัยที่ยังใช้ก้านมะยม ถึงเวลาบ้านก็ไม่ได้หา พระก็ไม่ได้เตรียมไป บังเอิญบ้านนั้นปลูกต้นทับทิม จึงเด็ดยอดทับทิมใช้แทนส.พลายน้อยบอกว่า สาเหตุที่นิยมใช้ก้านมะยมพรมน้ำมนต์ เพราะชื่อไปพ้องกับไม้ยมทัณฑ์ของพระพรหม ไม้ยมทัณฑ์นั้นว่ามีไว้ขับไล่ภูตผีปีศาจ ตอนพวกหมอผีทำพิธีปัดรังควานขับไล่ปีศาจจะใช้ก้านมะยมปัดร่างกายคนถูกผีเข้า พร้อมภาวนาคาถา “พุทธังปัจจักขามิ ธัมมังปัจจักขามิ สังฆังปัจจักขามิ” ผีก็ไม่อาจโอ้เอ้พิรี้พิไรอยู่ต่อไปได้ ต้องรีบออกจากร่างชื่อมะยมใกล้กับคำว่านิยม มีความหมายในทางเมตตา ทางวิชาไสยศาสตร์ จึงเลือกเอาต้นมะยมเป็นส่วนประกอบในการทำของขลัง สมัยผมยังเด็กๆ ผู้ใหญ่โดยเฉพาะผู้หญิงนิยมมีติดตัวกัน เรียกว่า “เจ้ารักเจ้ายม”เจ้ารักทำจากรากรักซ้อน เจ้ายมทำจากรากมะยม รากมะยมต้องเลือกเพราะมะยมตายพราย คือ แห้งตายเอง ขุดเอาเฉพาะรากที่ชี้ไปทางทิศตะวันออก ก่อนไปขุดก็ต้องจัดหาหมากพลู ดอกไม้ธูปเทียนไปพลีเอามาการพลี คือ การบอกกล่าวเขาเสียก่อน การขอก็แบบพูดเองเออเอง เมื่อขอแล้วก็อนุญาตแล้ว เป็นอันเสร็จเรียบร้อย ได้รากแล้วก็เอามาแกะรูปเด็กหัวจุกตั้งท่าชกมวยเจ้ารักก็ทำแบบเดียวกันเสกด้วยคาถา คาถานี้แต่ละสำนักไม่เหมือนกัน เสกแล้วเอาน้ำมันหอมใส่ลงที่เจ้ารักเจ้ายม ตามตำราท่านว่าปลุกเสกไปเรื่อยๆ จนกว่าจะรู้สึกว่า ทั้งเจ้ารักเจ้ายมลุกขึ้นยืนมาเล่นกันได้ทั้งหมดคือประโยชน์มากมายมะยม แต่แม้เจ้าของจะไม่ทำประโยชน์อะไร ส.พลายน้อยทิ้งท้าย เมื่อมะยมออกผลดูเหลืองเต็มต้น ก็จะเป็นต้นไม้สวยงามประดับบ้าน เป็นความสุขของเจ้าของบ้านได้อีกทางแถวๆบ้านนรสิงห์ ริมคลองผดุงกรุงเกษม เอ! บ้านใคร?ตอนเจ้าบ้านเป็นทหาร มีข่าวปรับฮวงจุ้ย เปลี่ยนต้นไม้มงคลไปหลายต้น ตอนนี้เจ้าบ้านใหม่น่าจะไปเดินดูสักหน่อย มีมะยมสักต้นหรือเปล่า? ข่าวตอนนี้คะแนนนิยมน้อยลงนี่นา!กิเลน ประลองเชิงคลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม
