“เราทำได้ และจะทำต่อไป” เคยเป็นคำขวัญหาเสียงของพรรคกิจสังคมยุคเงินผัน และเป็นต้นตำรับการเมืองประชานิยมที่ทำให้ประสบความสำเร็จในการเลือกตั้ง ส่งผลให้พรรคกิจสังคมสมัยแรกมี สส.เพียง 18 คน แต่หัวหน้าพรรคคือ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นนายกรัฐมนตรี วันนี้คำว่า “ทำได้” กลายเป็นคำขวัญพรรคเพื่อไทยนายกรัฐมนตรีแพทองธาร ชินวัตร ประกาศนโยบายรัฐบาล ในหัวข้อ “ปี 2568 โอกาสไทยทำได้จริง” ตามด้วยการประกาศนโยบายซึ่งมีเสียงวิจารณ์ว่าเป็น “ประชานิยม” ของพรรคไทยรักไทยที่ถูกฟื้นฟู เช่น นโยบายล้างหนี้ประชาชน บ้านเพื่อคนไทย ค่าโดยสารรถไฟฟ้า (ใน กทม.) 20 บาทตลอดสายตามด้วยโครงการลดแลกแจกแถมต่างๆอีกมากมาย เช่น แจกเงินหมื่นให้ผู้ที่อายุ 60 ปีขึ้นไป 4 ล้านคน ที่ยังไม่ได้รับแจก รวมทั้งสินเชื่อบ้านไม่เกิน 5 ล้านบาท สินเชื่อรถยนต์ไม่เกิน 8 แสนบาท รถจักรยานยนต์ 5 หมื่นบาท แถมยังลดค่างวดในปีแรกให้ 50% ปีที่สอง 70% ปีที่สาม 90% ปรับค่าแรงทั่วประเทศ 400 บาทการแจกบ้านที่เรียกว่า “บ้านเพื่อคนไทย” มีเป้าหมายแจกมนุษย์เงินเดือน และผู้จบการศึกษาใหม่ ให้ผ่อนเดือนละ 4,000 บาท เริ่มต้นด้วยที่ดินการรถไฟ เช่นที่บางซื่อ เชียงราก ธนบุรี และเชียงใหม่ นายกรัฐมนตรีซึ่งได้ขึ้นบัญชีเป็น “ผู้มีอำนาจมากที่สุด” อันดับ 29 ของโลก จากทั้งหมด 100 คน เชื่อว่าต้องทำได้แน่นอนแต่เรื่องที่จะต้องระมัดระวังอย่างยิ่งก็คือ ที่ผ่านๆมาการดำเนินนโยบายประชานิยมลดแลกแจกแถมมักจะมีการทุจริตคอร์รัปชันเกี่ยวข้อง แม้แต่ “เงินผัน” ที่จัดสรรให้ไปสร้างงานเพื่อพัฒนาหมู่บ้านละเล็กน้อยยังมีทุจริต โครงการประชานิยมในยุคพรรคไทยรักไทย ซึ่งใช้งบมากกว่าหลายเท่า ยิ่งมีเรื่องราวการทุจริตยิ่งขึ้นขอยกตัวอย่างโครงการรับจำนำข้าวที่วางแผนว่าจะใช้งบ 2 ล้านล้านบาท ในเวลา 4 ปี ใช้งบปีละ 5 แสนล้านบาท แต่โครงการอยู่ได้ไม่ถึง 4 ปีก็เจ๊งเสียแล้ว สาเหตุสำคัญเพราะการทุจริต มีรัฐมนตรีติดคุก 2 คน นักธุรกิจที่เกี่ยวข้องหนึ่งคน คนละ 30–40 ปี แต่เคราะห์ดีที่ได้ลดหย่อนผ่อนโทษ แม้แต่นายกรัฐมนตรีก็โดนพิพากษา 5 ปีอีกโครงการหนึ่งซึ่งเกิดการทุจริตมโหฬาร คือโครงการบ้านเอื้ออาทร ทำให้รัฐมนตรีผู้รับผิดชอบถูกจำคุก 50 ปี ผู้ที่เกี่ยวข้องบางคนถูกพิพากษา 99 ปี แต่ให้จำคุกได้แค่ 50 ปี ไม่ทราบชะตากรรมว่าได้รับการลดโทษหรือไม่ แต่ที่แน่นอนก็คือโครงการประชานิยมเป็นบ่อเกิดแห่งการทุจริตที่เรียกว่า “ทุจริตเชิงนโยบาย”.คลิกอ่านคอลัมน์ “บทบรรณาธิการ” เพิ่มเติม
