โขนตอนพระจักราวตาร ที่มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พันปีหลวง จัดแสดงที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย 7 พ.ย.–8 ธ.ค.2567 นี้ครับแค่ฉากที่ 1 ใครเคยท่องโคลง “นารายณ์บรรทมสินธุ์ นานตื่น...” เคยดูภาพจิตรกรรมฝาผนังระเบียงวัดพระแก้ว หรือติดตามประติมากรรมหินสลักทับหลังปราสาทเขาพนมรุ้ง ฯลฯ ดูฉากอลังการงานสร้างนารายณ์บรรทมสินธุ์ สลับร่างเป็นฉากโขน องค์นารายณ์บรรทมเหนือ พระที่นั่งไวกุณฐ์บนเกษียรสมุทรเห็น 7 เศียร อนันตนาคราชเคลื่อนไหวคล้ายมีชีวิตจริงๆแฟนๆ ประจำโขนพระราชทานฯ ก็ปรบมือกรี๊ดกันสนั่น...สมใจ สาใจ คุ้มค่าเวลาที่รอคอยนี่คือเวลาองค์พระจักรา ขอทรงพักงานหนักบ้าง...แค่นี้ยังไม่พอ...พระอินทร์ ก็ทรงช้างสามเศียร (เอราวัณ) ลิ่วๆจากสวรรค์ดาวดึงส์ มากราบทูลข่าวเรื่องที่ทรงท้านนทุก เจ้ายักษ์หัวล้านไว้ บัดนี้ มันเกิดเป็นยักษ์ทศกัณฐ์ สิบเศียรยี่สิบมือ รอการทดสอบฝีมือรอบใหม่...เรื่องในโขนตอนนี้ ภาษาชาวบ้านสำหรับองค์นารายณ์ ก็คือ “งานเข้า”ในหนังสือที่ผมซื้ออ่านเป็นคู่มือ เพื่อจะดูโขนให้เข้าใจ...การแสดงโขนครั้งนี้ แบ่งเป็น 2 องก์องก์ที่ 1 มี 4 ฉาก ต่อจากฉาก 1 นารายณ์บรรทมสินธุ์ ก็ถึงฉากกฤษฎาภินิหารพระรามา ฉากสำมนักขาก่อศึก ฉากพลัดพราก...ก็พักครึ่งเวลาองก์ที่ 2 ก็มีอีก 4 ฉาก คนดูเศร้าๆเหงาๆ นางสีดาถูกลักพา...ฉาก 5 ฉากรบบนฟ้า ทศกัณฐ์รบสดายุ...ฉากพระรามได้พล...เปิดตัวหนุมานทหารเอก ก่อนจะได้กองทัพวานรแถม...ได้น่ารักนักหนาพระลักษณ์ นั่งใช้กิ่งไม้พัดวีพระราม...อยู่บนก้อนหินใหญ่ เจ้าลิงเผือกตัวดีก็แอบดูอยู่บนต้นไม้ หักกิ่งไม้ยั่วพระลักษณ์ กุ๊กกิ๊กกันด้วยภาษากาย ให้คนดูยิ้ม...โดยไม่มีบทพากย์บทเจรจาโขนแต่หลายฉาก...หากไม่ได้อ่านจากหนังสือคู่มือ...คนไทยอ่อนภาษาอังกฤษดูก็คงต้องเดา เพราะจอคำอธิบายท่านใช้ภาษาฝรั่ง ผมจำได้ เคยดูคำบอกเล่าเป็นภาษาไทย...หรือว่า งานเขียนภาษาไทยยากเกินไปแล้วโดยภาพรวมๆ ขอชมโขนพระจักราวตาร...ทุกฉากกระชับสั้น...ไม่มีฉากรำเต้น ยืดยาดยาวจนเหนื่อยหัวใจ ดูสนุกเพลินตั้งแต่ต้นจนจบจนทำให้นึกถึง ตอนจองถนน...ลิงขาวลิงดำ หนุมานกับนิลพัท หักเหลี่ยมโยนก้อนหินการจัดแสดงโขนของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ แต่ละครั้งไม่ใช่จะเกิดขึ้นได้ง่าย มีค่าใช้จ่ายสูง แต่อุดมการณ์ที่คณะกรรมการ และผู้มีส่วนร่วมดำเนินงาน ทุกคนทุกฝ่ายต่างเชิดชูไว้เป็นหลักชัยแห่งการทุ่มเทสรรพกำลังคือพระราชปรารภของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่พระราชดำรัสไว้ สำหรับการอนุรักษ์ศิลป วัฒนธรรมว่า“ขาดทุนของฉัน คือกำไรของแผ่นดิน”และพระราชดำรัส ในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิตาลัย สวนจิตรลดา 11 ส.ค.2562 ว่าการแสดงโขนครั้งนี้ ไม่ใช่จะประสบความสำเร็จ เพียงแค่ได้เผยแพร่ศิลปการแสดงชั้นสูงของไทยเราเท่านั้น แต่ยังเกิดสิ่งที่มีคุณค่าเพิ่มขึ้นมาอีกคือพวกเราได้สร้างช่างฝีมือรุ่นใหม่เอี่ยมขึ้นมา ที่เข้าใจถ่องแท้ถึงศิลปะการสร้างเครื่องแต่งกายโขน และได้เห็นความผูกพันอย่างใกล้ชิดแบบสังคมไทยสมัยโบราณลูกหลานจูงมือพ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย คนแก่ใกล้บ้านไปดูโขน...รีบหาซื้อตั๋วดูกันให้ได้ เท่าที่ผมฟังข่าว ใกล้หมดเต็มที หรือจะไม่มีแล้วก็ไม่รู้.กิเลน ประลองเชิงคลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม
