เทศนากัณฑ์ล่า...โพชฌงค์ ของอาจารย์พระมหาประยุทธ์ (สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์) ผมฟังทางยูทูบ มีตัวหนังสือบอก อาจารย์อาพาธรักษาตัวอยู่ชนบท เสียงท่านยังกังวานแจ่มใสทันที ผมก็นึกถึงแม่ ช่วงเวลาสุดท้าย บนเตียงห้องไอซียู แม่อายุ 85 หง่อมเต็มที่ พยายามยักแย่ยักยัน ลุกขึ้นพยาบาลกลัวหล่นจากเตียง ต้องจับมัด “เขาให้นอน แม่ลุกทำไม?” ลูกชายถาม “แม่จะสวดโพชฌงค์” แม่ตอบคนแบบแม่ เขาเรียก “แก่วัด” ซึมซับมานาน อานิสงส์ มนต์บทโพชฌงค์ เยียวยารักษาการป่วยไข้หายเรื่องของแม่เชื่อมโยงกับคำสอนของพระอาจารย์...สองอัครสาวกสำคัญ พระมหากัสสปะ พระโมคคัลลานะ อาพาธหนัก (คนละวันเวลา) พระพุทธองค์เสด็จเยี่ยม ทรงเทศน์ย้ำธรรมะโพชฌงค์ 7 ข้อ1 สติ 2 ธัมมวิจยะ (การสอดส่องเลือกเฟ้นธรรม) 3 วิริยะ 4 ปีติิ 5 ปัสสัทธิ 6 สมาธิ และ 7 อุเบกขาจะด้วยพระบารมีพระพุทธเจ้า จะด้วยปาฏิหาริย์มนต์โพชฌงค์ หรือจะด้วยความอิ่มเอิบในธรรม หรือประการใดก็ตาม...สองพระอัครสาวก หายจากการอาพาธมนต์บทโพชฌงค์ พิสดารซับซ้อน สาธุชนผู้มุ่งทางธรรม ควรเปิดยูทูบฟังเสียงอาจารย์พระอาจารย์เองเรามีบุญนักหนา เกิดในโลกสมัยใหม่ วิทยาการทันสมัย เทศนาพระมาโปรดทันทีที่มีศรัทธาสำหรับผมวันนี้ ขอเลือกโพชฌงค์ ข้อสุดท้าย อุเบกขา...ข้อเดียวมาขบใคร่ครวญต่ออุเบกขา อ่านจากนวโกวาท คำแปลสั้นๆ การวางเฉย ตอนฝึกอานาปานสติ หลักหลวงพ่อพุทธทาส เริ่มที่ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตาต่อด้วย “อุเบกขา” เอ! จิตก็นิ่ง แน่วแน่ แล้วนี่นา...ทำไมต้อง อุเบกขา วางเฉยอีกเล่าเริ่มรู้สึกว่าอุเบกขา ไม่แค่วางเฉย อุเบกขา น่าลึกซึ้งยิ่งไปกว่านั้นพจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์ ของท่านอาจารย์พระมหาประยุทธ์ อธิบายไว้สองข้ออุเบกขา 1 ความวางใจเป็นกลาง ไม่เอนเอียงด้วยชอบหรือชัง ความ วางใจเฉยได้ ไม่ยินดียินร้ายเมื่อใช้ปัญญาพิจารณาเห็นผลอันเกิดขึ้นโดยสมควรแก่เหตุ และรู้ว่าพึงปฏิบัติต่อไปตามธรรม หรือตามควรแก่เหตุนั้น ความรู้จักวางใจเฉยดู เมื่อเห็นเขารับผิดชอบตนเองได้ หรือในเมื่อเขาควรต้องได้รับผลอันสมควรแก่ความรับผิดชอบของเขาเองความวางที่เฉยคอยดูอยู่ ในเมื่อคนนั้นๆ สิ่งนั้นๆดำรงอยู่หรือดำเนินไปตามควรของเขา ตามควรของมัน ไม่เข้าข้าง ไม่ตกเป็นฝักฝ่าย ไม่สอดแส่ ไม่จู้จี้สาระแน ไม่ก้าวก่ายแทรกแซงนี่เป็นคำอธิบายความหมายอุเบกขา ที่กว้างขวางที่สุดเท่าท่ีผมเคยอ่านยังมีข้อความในวงเล็บ ว่า ข้อ 4 ในพรหมวิหาร ข้อ 7 ในโพชฌงค์ ข้อ 10 ในบารมี 10 ข้อ 9 ในวิปัสสนูปกิเลส 10อุเบกขา 2 ความรู้สึกเฉยๆ ไม่สุขไม่ทุกข์ เรียกเต็มๆว่าอุเบกขา เวทนาอ่านถึงตรงนี้ ผมจึงรู้ อุเบกขา เป็นข้อธรรมะยิ่งใหญ่ เป็นช่วงต่อหนึ่งของสะพาน...ที่พาไปถึงพระนิพพานย้อนไปอ่าน อุเบกขา ข้อ 10 ในบารมี...ไม่ว่าจะเรียกทศพิธราชธรรม หรือเรียกศีล หรือธรรมของผู้นำ อุเบกขา เป็นข้อสำคัญ ที่ทำให้ผู้นำระดับอ๋อง...ครองแคว้น ยกระดับเป็นฮ่องเต้ หรือจักรพรรดิ ครองอาณาจักรหลับตาเปรียบเทียบ พี่ใหญ่ พลเอกประวิตร กับน้องเล็ก พลเอกประยุทธ์พี่ใหญ่ “นิ่ง” ได้มากกว่า สั่งสมอุเบกขาบารมี ยาวนานกว่า “น้องเล็ก” ผู้นำประเภท...แตะไม่ได้ ตามลีลา คนปากไวใจตรง ทะเลาะ ได้กระทั่งนักข่าวผลทางการเมืองวันนี้ น้องเล็ก ทนนิ่งให้เสือหิวขย้ำไม่ไหว ออกอาการปึงปัง ขณะพี่ใหญ่ นั่งบนหลังเสือสั่งซ้ายหันขวาหันสบายๆ ในสมรภูมิการเมือง เรื่องดีเรื่องชั่ว เขาไม่พูดกัน พูดกันแต่ว่าใครมีกำลังภายในมากกว่าใครโบราณว่าหนทางพิสูจน์ม้า เวลาพิสูจน์คน คงพอเห็นๆกัน บนหนทางยาวไกลสายนี้ พี่ใหญ่ทิ้งน้องเล็กไปแล้วหลายช่วงตัว.กิเลน ประลองเชิง
