พีทมอส วัสดุเพาะกล้าไม้...เป็นดินที่เกิดจากการทับถมของอินทรียวัตถุมานานนับร้อยนับพันปี มีคุณสมบัติเหมาะสมอย่างยิ่งกับการเพาะปลูกพืชเพราะเป็นดินที่สะอาด มีธาตุอาหารที่จำเป็นสำหรับพืช ปราศจากจากสารเคมี ปลอดเชื้อโรคของพืช ตัวอ่อนแมลง รวมถึงวัชพืช โครงสร้างของเนื้อมีความโปร่งสูง อากาศถ่ายเทได้ดี อุ้มน้ำค่อนข้างดีแต่ไม่ถึงกับทำให้แฉะ พีทมอสจึงมีปริมาณความชื้นและอากาศ ที่เหมาะสมต่อการแตกรากของพืช ทำให้ระบบรากแข็งแรง ดูดซึมอาหารได้ดี จึงได้รับความนิยมนำมาเป็นวัสดุปลูกในการเพาะกล้าพันธุ์...แต่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศ แต่ไม่น่าเชื่อ “เสวียน” ภาชนะโบราณของชาวเหนือ ที่ทำจากไม้ไผ่หรือวัสดุเหลือใช้ เช่น กระดานเก่า หลังคาเก่า นำมาทำเป็นวงรอบโคนต้นไม้หรือพื้นที่ โบราณนิยมนำมาใส่ข้าวเพื่อการเก็บรักษา แต่ปัจจุบันค่อยๆถูกลืมไปตามกาลเวลา จะสามารถนำมาเป็นเครื่องมือในการผลิตวัสดุเพาะกล้าได้ต่างจากพีทมอส“เมื่อปี 2556 ทาง อบจ. เชียงราย พบว่าขยะในพื้นที่ส่วนใหญ่กว่า 65% เป็นขยะย่อยสลายได้ เราจึงคิดฟื้นฟูให้ชาวบ้านนำเสวียนมาไปใส่ขยะ ใบไม้ เศษอาหาร ทางหนึ่งเพื่อลดปริมาณขยะ อีกทางได้ฟื้นฟูให้ชาวบ้านโดยเฉพาะคนรุ่นใหม่กลับมารู้จักใช้งานเสวียน ไม่ให้ถูกลืมเลือนไปตามกาลเวลา และต่อมาได้ต่อยอดนำขยะที่ใส่ในเสวียนมาทำปุ๋ย และนำงานวิจัยที่มีอยู่แล้วของหน่วยงานรัฐ มาต่อยอดทำเป็นวัสดุปลูก ที่มีคุณภาพไม่ด้อยไปกว่าพีทมอสของแท้ พร้อมกับเผยแพร่ให้เกษตรกรและผู้สนใจทั่วไป” อนันตรักษ์ สลีสองสม นักวิชาการคอมพิวเตอร์ชำนาญการ สำนักปลัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย เล่าถึงที่มาของการนำเศษวัสดุเหลือทิ้งในเสวียน มาทำเป็นพีทมอสเพาะต้นกล้าหลังจากเริ่มทำปุ๋ยจากวัสดุเหลือทิ้งในเสวียนแล้ว ปี 2562 ทีมงาน อบจ.เชียงราย เริ่มนำงานวิจัยวัสดุทดแทนพีทมอสของ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แห่งประเทศไทย (วว.) มาทำอย่างเป็นรูปธรรมพร้อมกับทดลองปลูกจริง พบ ว่าการเจริญเติบโตของต้นกล้า แทบไม่ต่างจากพีทมอสธรรมชาติ ที่ต้องนำเข้า จึงนำเทคโนโลยีนี้มาถ่ายทอดสู่สาธารณชน วิธีการทำ...นำเศษใบไม้ กิ่งไม้แห้ง เศษขยะมาเข้าเครื่องตัดสับให้ละเอียด นำดินร่วน ขี้วัว แกลบ ขุยมะพร้าว อย่างละ 1 ส่วน นำมาผสมอีเอ็ม คุลกเคล้าให้เข้ากันจากนั้นนำไปหมักในพื้นที่แดดรำไร หรือใต้ต้นไม้ นำผ้ายางคลุมไว้ ไม่จำเป็นต้องกลับกองแต่อย่างใด ทิ้งไว้ 7 วัน จะได้ วัสดุปลูกทดแทนพีทมอส นำมาใช้ได้ทันที นอกจากเป็นการฟื้นฟูภูมิปัญญาชาวเหนือ ที่ช่วยให้ขยะย่อยสลายได้ เช่น กิ่งไม้ ใบไม้ เศษอาหาร มีระเบียบ ทำให้หน้าบ้านน่ามอง เพราะเศษขยะไม่ปลิวตามลม หรือโดนสัตว์คุ้ยเขี่ยแล้ว ขณะเดียวกันก็พัฒนาสูตรทำวัสดุปลูกคล้ายพีทมอส ทำให้เกษตรกรประหยัดต้นทุน ไม่ต้องไปซื้อหาพีทมอสในการเพาะกล้าไม้ ถือว่างานนี้ ได้ประโยชน์สองเด้ง...สนใจสอบถามกันได้ที่ 08–5529–3552.กรวัฒน์ วีนิล
