คงไม่ช้าเกินไปที่จะแสดงความยินดีกับผู้ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ ประจำปี 2559 ทั้งสิบสองท่านเมื่อมีการประกาศรายชื่อออกมา แทบทุกปีจะมีศิษย์เก่าหรืออาจารย์จากมหาวิทยาลัยศิลปากรได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ ซึ่งเป็นความภาคภูมิใจของศิษย์เก่า ศิษย์ปัจจุบัน คณาจารย์และบุคลากรของมหาวิทยาลัยศิลปากรผมรู้จักมักคุ้นสนิทสนมกับศิลปินชาวศิลปากรหลายคน เนื่องจากช่วงหนึ่งผมไปเป็นอาจารย์พิเศษสอนที่คณะจิตรกรรม ประติมากรรมและภาพพิมพ์ หลังจากสอนเสร็จก็ไปนั่งสังสรรค์กินดื่มกันที่ร้านมิ่งหลี ร้านอาหารเก่าแก่ริมถนนหน้าพระลาน ที่เรียกว่าเป็นตำนานคู่กับชาวศิลปากร วิทยาเขตวังท่าพระก็ว่าได้ ผมไปร้านมิ่งหลีบ่อยจนกระทั่งกลุ่มอาจารย์ที่เป็นขาประจำของร้าน ตั้งฉายาให้เป็นอธิการบดีวิทยาเขตมิ่งหลี ถ้าจะให้เล่าถึงเรื่องราวของชาวศิลปากร ทั้งอาจารย์มหาวิทยาลัยศิลปากร และข้าราชการศิลปากรที่สนิทสนมกันในช่วงนั้น คงต้องเล่ากันยาวหลายหน้ากระดาษ ในครั้งนี้ขอเล่าถึง อาจารย์ลาวัณย์ อุปอินทร์ เนื่องในโอกาสที่ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็น ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปี 2559อาจารย์ลาวัณย์ อุปอินทร์ นับเป็นศิลปินหญิงคนแรกที่ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) นามสกุลเดิมก่อนสมรสคือ ดาวราย เป็นศิลปินที่มีฝีมือ มีผลงานโดดเด่นมาตั้งแต่สมัยเป็นนักเรียนศิลปศึกษา เตรียมมหาวิทยาลัยศิลปากร และเป็นบัณฑิตหญิงคนแรกที่จบปริญญาตรี คณะจิตรกรรม มหาวิทยาลัยศิลปากรอาจารย์ลาวัณย์ เป็นลูกศิษย์ของท่านอาจารย์ศิลป์ พีระศรี ได้มีโอกาสทำหน้าที่เป็นครูผู้ช่วยของอาจารย์ศิลป์ ตั้งแต่ยังเรียนอยู่ชั้นปีที่ 4 และเมื่อจบปริญญาตรี ก็ได้รับการบรรจุเข้าเป็นอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร รับราชการมาจนเกษียณอายุ แล้วทางมหาวิทยาลัยยังเชิญให้ไปเป็นอาจารย์พิเศษต่อเนื่องมาจนถึงปี พ.ศ.2555 เรียกว่าท่านเป็นครูมาตลอดชีวิตการทำงานนอกจากความสามารถด้านการวาดรูป อาจารย์ลาวัณย์ยังมีจิตวิญญาณความเป็นครูอย่างแท้จริง ใส่ใจแนะนำลูกศิษย์ด้วยความปรารถนาดี กิริยาวาจาสุภาพนุ่มนวล ลูกศิษย์ลูกหาทุกรุ่นที่เคยได้เรียนกับอาจารย์ลาวัณย์ทุกคนล้วนรัก เคารพและชื่นชมอาจารย์ ขณะนี้กำลังมีการจัดแสดง นิทรรศการภาพเขียน “ลาวัณย์ อุปอินทร์” ณ หอศิลป์สมเด็จพระนาง เจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ถนนราชดำเนินกลาง หรือที่บางคนอาจคุ้นกับชื่อหอศิลป์ผ่านฟ้า ที่เคยเรียกติดปากกันมาเนื่องจากที่ตั้งของหอศิลป์แห่งนี้ อยู่ใกล้สะพานผ่านฟ้า-ลีลาศ โดยมีทางเข้าอยู่ข้างธนาคารกรุงเทพ จำกัด สาขาผ่านฟ้านับว่าเป็นโอกาสดีสำหรับผู้ที่รักและสนใจงานศิลปะ นักเรียนนักศึกษาทางด้านศิลปะ ที่จะได้ชื่นชมผลงานฝีมือระดับปรมาจารย์ ซึ่งเป็นที่ยอมรับของลูกศิษย์ลูกหาและผู้คนในแวดวงศิลปะมานานอาจารย์ลาวัณย์เป็นผู้มีฝีมือในด้านการวาดภาพเหมือนบุคคล (Portrait) เคยได้รับพระมหากรุณาธิคุณ จาก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ให้ถวายงานเขียนพระบรมสาทิสลักษณ์ และพระสาทิสลักษณ์พระบรมวาศานุวงศ์ เขียนภาพประดับในพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ เขียนภาพ เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ติดตั้งที่พระที่นั่งวิมานเมฆผลงานของอาจารย์มีภาพเขียนสีน้ำมัน 200 กว่าภาพ เคยจัดแสดงงานครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2508 และก่อนหน้านี้ได้จัดแสดงงานเดี่ยว ที่หอศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ เมื่อปี พ.ศ.2556 การแสดงงานในครั้งนี้ เป็นการแสดงงานเดี่ยวอีกครั้ง โดยใช้พื้นที่ชั้น 1 และชั้น 2 ของหอศิลป์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถผลงานที่นำมาจัดแสดง มีทั้งผลงานเก่าที่เก็บสะสมมาตั้งแต่สมัยที่อาจารย์ลาวัณย์ยังเป็นนักศึกษา และผลงานที่ทยอยวาดอย่างต่อเนื่องมาตลอดจนปัจจุบัน ปีนี้อาจารย์ลาวัณย์อายุ 81 ปีแล้ว ยังทำงานวาดภาพสีน้ำมันอยู่ แต่ด้วยสุขภาพไม่ค่อยเอื้ออำนวย จึงทำผลงานขนาดย่อมลงมาหน่อยและเพื่อให้ผู้เข้าชมได้เต็มอิ่มกับผลงานศิลปะระดับปรมาจารย์ นอกจากนิทรรศการภาพเขียนของอาจารย์ลาวัณย์ ที่เปิดให้เข้าชมมาตั้งแต่วันที่ 16 มีนาคม 2560 เมื่อวันที่ 1 เมษายน 2560 ได้เพิ่มการจัดแสดงผลงานบนชั้นที่ 3 ของหอศิลป์ เป็น ผลงานของอาจารย์สมโภชน์ อุปอินทร์ สามีของอาจารย์ลาวัณย์ อาจารย์สมโภชน์ เป็นศิลปินวาดภาพแนวนามธรรม (Abstract) ที่ไม่ค่อยได้จัดแสดงงานในเมืองไทย แต่เป็นที่รู้จักและได้รับการยอมรับจากต่างประเทศ ล่าสุดเมื่อปี พ.ศ.2559 พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสิงคโปร์ ร่วมกับศูนย์ศิลปวัฒนธรรมปอมปิดูร์ จัดนิทรรศการ “Reframing Modernist” ได้คัดเลือกภาพเขียนชื่อ “Politician” ซึ่งอาจารย์สมโภชน์ได้วาดไว้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2501 ไปจัดแสดงเป็นศิลปินไทยเพียงคนเดียวที่ได้รับคัดเลือกผลงานไปจัดแสดงร่วมกับผลงานของศิลปินที่มีชื่อเสียงระดับโลก อาทิ Pablo Picasso, Henri Matisse, Marc Chagallโดยในงานนั้น คุณอิศร์ อุปอินทร์ ทายาทของอาจารย์สมโภชน์ และอาจารย์ลาวัณย์ ได้เดินทางไปเป็นวิทยากรบรรยายให้ผู้เข้าชมนิทรรศการได้รับทราบถึงประวัติการทำงานและผลงานของอาจารย์สมโภชน์ด้วยสำหรับงานนี้ คุณอิศร์ได้นำผลงานของอาจารย์สมโภชน์ ที่สะสมไว้กว่าหนึ่งร้อยชิ้น ซึ่งไม่ได้นำออกมาจัดแสดงที่ไหนเกือบ 25 ปีแล้วมาให้ได้ชมกันนิทรรศการ “ลาวัณย์ อุปอินทร์” และนิทรรศการ “สมโภชน์ อุปอินทร์” เปิดแสดงถึงวันที่ 23 เมษายน 2560 เวลา 10.00 ถึง 19.00 น.ทุกวัน (ยกเว้นวันพุธ) มีค่าธรรมเนียนเข้าชม 50 บาท สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่หอศิลป์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ หมายเลขโทรศัพท์ 0-2281-5360 ขอขอบคุณ คุณอิศร์ อุปอินทร์ และหอศิลป์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ที่เอื้อเฟื้อภาพประกอบต้องบอกว่านิทรรศการอันทรงคุณค่านี้ นักเรียน นิสิต นักศึกษาที่ร่ำเรียนด้านศิลปะ และผู้มีใจรักงานศิลปะไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง การรวบรวมผลงานฝีมือชั้นครูมาจัดแสดงให้ชมอย่างนี้ ไม่ได้มีบ่อยๆ ถ้าพลาดไปจะเป็นที่น่าเสียดายยิ่ง ...สวัสดีม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัตน์
