ผมเป็นคนหนึ่งที่สนใจการเมืองกัมพูชา อาจจะเป็นเพราะเกิดจังหวัดชายแดนที่มีพรมแดนประชิดติดกับกัมพูชา ตอนที่ยังเป็นเด็กเล็กอยู่ก็ได้มีโอกาสสัมผัสกับคนกัมพูชาที่บ้านแตกสาแหรกขาด เดินทางเข้ามาในไทย หนีการจับกุมของเจ้าหน้าที่มาซุกอยู่ตามสวน ตามบ้านเรือนผู้คนตอนหลังเมื่อโตขึ้นแล้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดของกัมพูชาบางแห่งส่งลูกหลานมาอยู่ที่หมู่บ้านแฮปปี้แลนด์ บางกะปิ ก็ยังได้เทกแคร์ดูแลกัน บางช่วงก็แนะนำให้สถาบันการศึกษาของรัฐที่ผมเป็นกรรมการสภามหาวิทยาลัยให้ทุนนักเรียนกัมพูชาเข้ามาเรียนหลักสูตรปริญญาตรีการเลือกตั้งทั่วไปของกัมพูชา ผมก็เข้าไปสังเกตการณ์ตามหน่วยเลือกตั้ง ไม่ใช่ไปสังเกตการณ์ธรรมดา ผมเป็นคนที่ชอบสืบสวนหาข่าว นำทีมช่างกล้องไปด้วย และได้ไปถ่ายทำการเลือกตั้งในแต่ละครั้ง ซึ่งผมก็ลืมไปแล้ว รู้แต่เพียงเลาๆว่ามีการโกงเลือกตั้งอย่างมโหฬารจนกระทั่งนำเทปเก่ามาดูเมื่อวาน จึงได้เห็นภาพดิบ (footage) ของการเลือกตั้งใน พ.ศ.2546 ซึ่งไม่ว่าจะไปที่หน่วยเลือกตั้งแห่งไหนอย่างไร สม รังสี ชนะทุกแห่ง แต่พอผลประกาศออกมา อ้าว พรรคประชาชนกัมพูชาของฮุน เซน ชนะที่เขียนรับใช้ผู้อ่านท่านที่เคารพนี่ ไม่ใช่ว่าดีแต่พูดนะครับ ผมกำลังให้มีการนำภาพฟุตเทจเหล่านั้นมาทำเป็นตอนสั้นๆนำเสนอในหน้าไลน์วูมของไลน์ไอดี @ntp59 จะได้เห็นบรรยากาศจริงในแต่ละสมัย ยุคหลังๆผู้นำฝ่ายค้านในสภาของกัมพูชาชวนผมไปกินข้าวใต้ต้นข้าวโพด ที่ อ.ซ็อมโรวง (ภาษาไทยเรียกว่าซอมโรต) จ.พระตะบอง และคุยเรื่องการโกงการเลือกตั้งในกัมพูชาให้ฟังอย่างละเอียดเมื่อไม่กี่นาทีที่ผ่านมา ผมได้คุยกับนักธุรกิจใหญ่ชาวกัมพูชา ซึ่งเป็นน้องเลิฟที่มีทัศนคติที่ดีต่อไทยมาก ซึ่งขณะนี้ประชุมกับคนจีนและเวียดนามอยู่ที่นครโฮจิมินห์ซิตี้ของเวียดนาม น้องเล่าถึงความยากลำบากของเศรษฐกิจในกัมพูชาที่กำลังจะล่ม และการเมืองกัมพูชาอาจจะเปลี่ยนอย่างที่เราคาดกันไม่ถึงประเทศที่ไหวตัวแรงที่สุดในขณะนี้คือจีน เพราะกัมพูชาเป็นจิ๊กซอว์สำคัญที่จีนใช้ต่อในโครงการแถบและเส้นทาง (BRI) จีนกลัวการแทรกแซงของสหรัฐฯที่จะทำให้การเมืองในกัมพูชาเปลี่ยนโฉมหน้า สหรัฐฯอาจจะใช้กัมพูชาเป็นหนึ่งในตัวตัดตอน ทำให้โครงการแถบและเส้นทางของจีนไม่ราบรื่นกษัตริย์กัมพูชายังมีบทบาทเชิงสัญลักษณ์และพิธีการในการแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี (อำนาจจริงอยู่ในมือพรรคประชาชนกัมพูชาของฮุน เซน) เราจึงเห็นว่าขณะนี้แม้กษัตริย์นโรดม สีหมุนี จะประทับอยู่ที่กัมพูชา ทว่าเดินทางไปจีนบ่อยมาก ถึงขั้นอยู่ในจีนมากกว่ากัมพูชา หลายคนวิเคราะห์ว่ากษัตริย์กัมพูชาถูกจีนเก็บไว้แบบเชลย ขอเรียนว่าไม่ใช่ครับ เพียงแต่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดและได้รับการดูแลเป็นพิเศษจากจีนเท่านั้นเองหากเกิดการเปลี่ยนขั้วที่ทำให้ฝ่ายใกล้ชิดสหรัฐฯและตะวันตกมีอำนาจเหนือกลุ่มเดิม (ตระกูลฮุนและพรรคประชาชนกัมพูชา) จะทำให้สถานการณ์การเมืองและความมั่นคงในภูมิภาคอาเซียนเปลี่ยนทันทีจุดเปลี่ยนหลักจะอยู่ที่การจัดการฐานทัพและท่าเรือเรียม ที่จีนปรับปรุงและใช้เป็นจุดยุทธศาสตร์ในอ่าวไทย หากสหรัฐฯประสบความสำเร็จในการสถาปนาฝ่ายการเมืองใหม่ในกัมพูชา ก็อาจจะมีการกดดันจีนต้องถอนบทบาททางทหารออกไป จีนก็จะสูญเสียพันธมิตรที่เคยเชื่อฟังที่สุดในอาเซียน และจะไปกระทบกับเสียงสนับสนุนในเวทีอาเซียนเรื่องทะเลจีนใต้เรื่องสำคัญสำหรับไทยหากกัมพูชาเปลี่ยนแปลงขั้วอำนาจเอียงไปทางสหรัฐฯ เขตแดนไทย–กัมพูชาจะกลายเป็นแนวกันชนระหว่างอิทธิพลจีนกับสหรัฐฯ และไทยจะตกอยู่ในสถานะลำบาก เพราะอาจจะถูกกดดันให้เลือกข้างมากขึ้นแต่ก่อนง่อนชะไร การประท้วงในกัมพูชา ฮุน เซน และพวกเป็นมือที่มองไม่เห็นในการจัด เหมือนกับเป็นละครฉากหนึ่ง แต่ความวุ่นวายที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน น่าจะเกิดขึ้นจาก 2 สาเหตุ สาเหตุแรก จากความอดอยากหิวโหยที่แท้จริงของประชาชน และสาเหตุที่สองจากการเข้าไปแทรกแซงของสหรัฐฯ.นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.comคลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม
