“เพื่อนร่วมรุ่นเป็นกลุ่มที่รักกันมากที่สุด เป็นกลุ่มที่ขัดแย้งกันน้อยที่สุด และมักจะเรียกกันว่า “เพื่อนตาย” เพราะเพื่อนจะไม่แกล้งเพื่อน และเพื่อนจะช่วยเหลือซึ่งกันและกัน วันนี้เราต้องรัก “เพื่อนตาย” ของเราอีกประเภทหนึ่ง นั่นคือ อวัยวะในร่างกาย ซึ่งจะทำงานให้กับร่างกายของเราอย่างไม่มีเงื่อนไขตลอด 24 ชั่วโมง และอยู่กับเราไปจนตาย” พล.อ.อ.นพ.สุบิน ชิวปรีชาคำกล่าวของ พล.อ.อ.นพ.สุบิน ชิวปรีชา กรมวังผู้ใหญ่ในพระองค์ 904 และรองผู้อำนวยการศูนย์อำนวยการใหญ่จิตอาสาพระราชทาน (ศอญ.) ในการเป็นประธานเปิดการประชุมติดตามความก้าวหน้าการดำเนินงานโครงการสุขภาพดีด้วยทฤษฎีเพื่อน (ตาย) ด้วยหลัก 10 อ (Thailand 10 for Health) ปี 2566 ที่โรงเรียนภูมิสมิทธ์ กรุงเทพมหานคร พล.อ.อ.นพ.สุบิน กล่าวตอนหนึ่งของการเปิดการประชุมด้วยว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 ทรงมีพระราชปณิธานอันแน่วแน่ในการที่จะพัฒนาประเทศชาติ เพื่อให้ประเทศชาติมั่นคง ประชาชนเป็นสุข คือ มีสุขภาพดี อายุยืนนาน โดยที่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ทรงมีพระบรมราโชบายเรื่องการป้องกัน โดยการส่งเสริมให้ประชาชนมีสุขภาพดี ทรงเปิดโอกาสให้ประชาชนสมัครเป็นจิตอาสา เริ่มต้นจากการช่วยเหลือผู้อื่นทั้งแรงกายและแรงใจ ส่งผลให้ร่างกายแข็งแรง สุขภาพจิตใจดี “จิตอาสา” จึงเป็นแนวคิดตามแนวปฏิบัติเพื่อสุขภาพดีด้วยทฤษฎีเพื่อน (ตาย) ด้วยหลัก 10 อ สำหรับหลัก 10 อ เพื่อดูแล “เพื่อนตาย” ประกอบด้วย 1.อ.อาหาร ที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ แต่ละหมู่หลากหลาย และควรอ่านฉลากก่อนเข้าปาก 2.อ. (ไม่) อดนอน เพราะร่างกายต้องการการพักผ่อนให้เพียงพอ การนอนที่เพียงพอทำให้สมองแจ่มใส ทำงานได้เต็มที่ ผิวพรรณดี อารมณ์ดี อายุยืนยาว 3.อ.ออกกำลังกาย เสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ หลอดเลือด สร้างความยืดหยุ่น และลดไขมันสะสมในร่างกาย 4.อ.เช็กอัป การตรวจสุขภาพเป็นประจำ หากพบสิ่งผิดปกติจะได้รักษาได้แต่เนิ่นๆ 5.อ. (ติด) อาวุธ คือการรับวัคซีนสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค 6.อ. (ไม่) อ้วน เพราะเพื่อนตายไม่ต้องการโรคที่มากับความอ้วน 7.อ.อันตราย 1 สารและสิ่งอันตราย ทั้งจากยาเสพติด แอลกอฮอล์ บุหรี่และสารอันตรายอื่นๆทุกชนิด ซึ่งร่างกายไม่ต้องการ 8.อ.อันตราย 2 พฤติกรรมเสี่ยงและกิจกรรมอันตราย เช่น สวมหมวกกันน็อกเมื่อโดยสารมอเตอร์ไซค์ ไม่ลงเรือถ้าไม่มีชูชีพ 9.อ.อารมณ์ ต้องสำรวจ ทำความเข้าใจและควบคุมอารมณ์ เมื่ออารมณ์ดีร่างกายก็จะมีความสุขไปด้วย 10.อ. (จิต) อาสา คือการทำดีด้วยหัวใจ บอกต่อแนวปฏิบัติเพื่อสุขภาพที่ดี 10 อ ให้แก่คนใกล้ชิด เพื่อให้มีสุขภาพที่ดีแข็งแรงไปด้วยกันส่วนที่มาของโครงการสุขภาพดีด้วยทฤษฎีเพื่อน (ตาย) ด้วยหลัก 10 อ Thailand 10 for Health นั้น นพ.ไพศาล จันทรพิทักษ์ ที่ปรึกษาผู้อำนวยการโรงพยาบาลกรุงเทพ ในฐานะ National Project Leader ของโครงการ FIFA 11 FOR HEALTH ในประเทศไทย เล่าว่า FIFA เน้น การสอนเด็กอายุ 11 ปีขึ้นให้เรียนรู้ทักษะฟุตบอลควบคู่กับการเรียนรู้ปัญหาสุขภาพ เพื่อสร้างให้เด็กมีนิสัยรักสุขภาพตลอดไป ประกอบกับบริษัทกรุงเทพดุสิตเวชการจำกัด (มหาชน) ได้มี การนำเสนอความรู้ด้านสุขภาพสู่ประชาชน ด้วยหลักคิด อยากให้คนไทยสุขภาพดี ด้วยทฤษฎีเพื่อน (ตาย) ที่สื่อถึงอวัยวะในร่างกายของเราคือเพื่อน (ตาย) ซึ่งจะตายไปพร้อมกับเรา และเราจะต้องดูแลให้ดี โดยใช้แนวปฏิบัติ 10 อ โดยนำเสนอในงานอุ่นไอรัก คลายความหนาว “สายน้ำแห่งรัตนโกสินทร์” ครั้งที่ 2 ปี 2562 โดย พล.อ.อ.นพ.สุบิน ให้ความสนใจ และได้มีการเชิญชวนให้องค์กรภาครัฐและเอกชนมาร่วมมือกัน ได้แก่ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ มหาวิทยาลัยมหิดล มหา วิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ บริษัทกรุงเทพดุสิตเวชการจำกัด (มหาชน) บริษัทเมืองไทยประกันภัย จำกัด (มหาชน) สมาคมกีฬาแห่งประเทศไทย จัดตั้งเป็นเครือข่าย “เพื่อสังคมไทยสุขภาพดี ด้วยทฤษฎีเพื่อน (ตาย) Thailand 10 for Health โดยเริ่มในเด็กนักเรียนอายุ 10 ปีขึ้นไป โดยปรับรูปแบบที่ FIFA ใช้ให้เหมาะกับไทย จัดการสอน 10 สัปดาห์ สัปดาห์ละ 100 นาที โดยให้ความรู้เกี่ยวกับการออกกำลังกาย 50 นาที คู่กับหลักการ 10 อ อีก 50 นาที สัปดาห์ละ 1 เรื่อง เริ่มเปิดตัวโครงการในวันที่ 28 กรกฎาคม 2565 ตั้งเป้าหมายไว้ว่าปีแรกจะมีนักเรียนผ่านโครงการนี้ไปอย่างน้อย 10,000 คน และนำไปบอกต่อพ่อแม่ ญาติพี่น้องและคนใกล้ชิด อีก 10 คน คาดว่าจะมีผู้รับรู้โครงการนี้ในปีแรก 100,000 คน และภายใน 5 ปีจะมี 1,000,000 คน นพ.ไพศาล จันทรพิทักษ์นพ.ไพศาล เล่าด้วยว่า ผลดำเนินการหลังผ่านมาแล้ว 1 ปี โครงการนี้ได้รับความร่วมมืออย่างดีจากสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน กระทรวงศึกษาธิการ และกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข และภาคเอกชน ปีนี้มีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการ 85 แห่ง เป้าหมายปีหน้าคือ 1,000 แห่ง เป็นเรื่องที่ท้าทายมาก ที่จะให้ทุกโรงเรียนนำแนวคิดนี้ไปใช้ ซึ่งแนวคิดทฤษฎีเพื่อน (ตาย) ด้วยหลัก 10 อ นี้ใช้ได้กับคนทุกเพศ ทุกวัย เพราะการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพที่ดี เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับทุกคน การที่เราเริ่มต้นที่เด็ก 10 ขวบ เพื่อการปลูกฝังในระยะยาวให้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดี ส่วนผู้ใหญ่ในขณะนี้ก็ต้องรักษาสุขภาพตนเอง “ทางเครือข่ายมีแนวคิดที่จะนำเสนอโครงการนี้ต่อ นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว รมว.สาธารณสุข พล.ต.อ.เพิ่มพูน ชิดชอบ รมว.ศึกษาธิการ เพื่อให้สนับสนุนโครงการนี้เป็นโครงการระดับชาติ รวมทั้งจะทำงานร่วมกับแพทยสมาคม เพื่อเชิญองค์กร บริษัท ห้างร้าน ที่มีพนักงานจำนวนมาก ส่งตัวแทนมาเข้ารับการอบรมแนวคิด 10 อ เพื่อขยายผลต่อในองค์กรตนเอง บอกต่อคนละ 10 คน ก็จะช่วยให้คนไทยมีหลัก 10 อ ที่สำคัญเมื่อรู้แล้วต้องนำไปปฏิบัติจึงจะเกิดประโยชน์” นพ.ไพศาล มองถึงการต่อยอดโครงการ“ทีมข่าวสาธารณสุข” มองว่าโครงการนี้น่าจะเป็นอีกหนึ่งทางเลือกเพื่อนำไปสู่การมีสุขภาพและสุขภาวะที่ดี ด้วยการสร้าง แทนการซ่อมหลังจากที่มีปัญหาไปแล้วปลูกฝังแนวคิดการดูแลร่างกายและจิตใจตนเอง ที่เปรียบเสมือนเพื่อนแท้และเพื่อนตาย เพื่อให้อยู่กับเราในสภาพที่ดีจนหมดลมหายใจ.ทีมข่าวสาธารณสุข
